А. М. Турлыбаева, М. С. Москальцева, А. С. Хажиякпарова, Ю. С. Махмутова жалпы геология
жүктеу/скачать 2.9 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.5. Тау жыныстар
- 1.5.1. Магмалық тау жыныстардың құрылымы мен түзілімі
| Бақылау сұрақтар
1. «Друза», «секреция» жəне «конкреция» ұғымдарына анықтама беру. 2. Псевдоморфоза дегеніміз не? Мысал келтірініз. 3. Минералдардың негізгі диагностикалық белгілерін атаныз. 4. Жымдастық дегеніміз не? Аса жетілген жымдастыққа ие минералға мысал келтірініз. 5. Моос кестесі бойынша кварцтің қаттылығы қанша? 1.5. Тау жыныстар Тау жыныстар жер қыртысында немесе оның беткейінде əртүрлі геологиялық үрдістер арқылы пайда болады. Олардың негізгі массасын жынысқұраушы минералдар құрайды, олар жыныстардың қаситтерін анықтайды жəне пайда болу жағдайларын көрсетеді. Жыныстардың құрамында басқа, сирек минералдар (акцессорлы) кездеседі, олардың құрамы жəне саны жыныстарды тұрақсыз. Тау жыныс тек бір жынысқұраушы минералдан пайда болса, олар бір- немесе мономинералды деп аталады. Мысал ретінде мəрмəрді алуға болады, ол тек кальциттің кристаллды түйіршіктерінен тұрады. Ал тау жыныстың құрамына екі жəне одан да көп минералдар кірсе, онда оларды көп- немесе полиминералды деп атайды. Мысал ретінде гранитті алуға болады, ол кварцтан, калийлі-натирийлі далалық шпаттан, қышқыл плагиоклаздардан жəне биотит пен мүйіз алдамшыдан құралған. 1.5.1. Магмалық тау жыныстардың құрылымы мен түзілімі Құрылым деп тау жыныстың құрылысының ерекшіліктерін айтады, олар кристаллдылықтың дəрежесінен, минералдардың өзара қарым-қатынасы, пішіні мен мөлшерінен тəуелді болып келеді. Түзілім деп минералды агрегаттардың кеңістікте таралуын, яғни тау жыныстын дене бітімін айтады. [2] 30 Интрузивті жыныстардың құрылымдары: 1. Толық кристаллды – ірі түйіршікті, орта түйіршікті, ұсақ түйіршікті, біркелкі түйіршікті. 2. Порфир тəрізді - негізгі массаның арасында, көбінесе ұсақ түйіршікті, ірі минералдардың сеппелері шашыраңқы орналасуы, мысалы далалық шпат. 3. Пегматитті – екі минералдың бір уақытта кристаллизацияланудың нəтижесінде пайда болады. жүктеу/скачать 2.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|