Ќанипа Бітібаева


АБАЙ, ӘБІШ ЖӘНЕ ТОЛЫҚ АДАМ



бет123/141
Дата18.09.2022
өлшемі3.38 Mb.
#460906
түріОқулық
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   141
адеб окыт адис техн

АБАЙ, ӘБІШ ЖӘНЕ ТОЛЫҚ АДАМ
Оқу, жазу арқылы оқушылардың сыни тұрғысынан ойлау
көзқарастарын қалыптастыру технологиясына негізделген
сабақ үлгісі:
Ш.Н.М: Әбіш туралы өлеңдер. Ақынның идеялық нысанасы, эстетикалык табысы.
Алдын ала үйге берілетін тапсырма.
Ш.Н.М-ға жетектейтін болжаулар.


Б

ш.н.м

Ш

ББ

- Әкелер мен балалар ұрпақ тәрбиесі.




ЕБ (а)

- Абайдың Әбішті мадақтауы.




ЕБ (ә)

- Бүкіл адамзаттық мәселе.




ҮБ

Адам кім? Азамат




ТБ ББ

Толық адам кім? Әбіш кім?



Сабақтың жобасы:
Мақсат: Әбдірахман туралы өлеңдердің негізінде жатқан басты мәселелерді саралау, соның негізінде Толық Адам моделін жасау, оқушылардың өзін-өзі тануына ықпал ету.



I кезең
I. Алдын ала берілген тапсырмалар бойынша жұмыстар:
1. Хабарламаларды тыңдау
А) Әбіш туралы
Ә) Әбіш «Абай жолы» эпопеясында (іс-әрекеті, портреті, көзқарасы, адами қасиеттері)

1.Эксперттік сарапшылар таға-
йындалады, I кезең жұмысына
баға, корытынды жасайды
2.Сабақтың I кезеңін ассистент-
оқушы жүргізеді




Ескерту: Б1, Б8, Б6 бағыттарын басшылыққа алу. Қосымша материалдар да беріледі.

2. Абай және Әбіш


Үлгі:




Мысал-
дар
(эпо-
пеядан)

Эпопея
тарау-
лары,
беттері

Қоры-
тынды
пікір

Көзқа-
растары
Мақсат-
мұрат-
тары
Үндестік,
өзіндік
ерекше-
ліктері










  1. Көркем мәтінмен жұмыс

А) I модельді басшылыққа ала отырып, поэтикалық талдау жасау. Б3, Б7, Б2, Б4, Б1 бағыттарын негізге алу.


Б) I кезең жұмысын қорытындылау, коррекция
II-кезең
1. Мұғалім түсінігін, модельдерді басшылыққа алады, проблема қояды, оны шешуге жетелейді, т.с.с.
2. Оқушылар бар кезеңде айтылып жатқан мәселелерді жазып отырады. Мұғалім түсінігінен кейін жазғандарын саралайды, жүйелейді.
3. II модельді талқылайды, болжамдарға жауап іздейді.
4. II кезеңді жинақтап, қорытындылайды.
III кезең
1. IV модельмен жұмыс. Жоба – болжамды толықтырады, дәлелдейді.
2. Өз модельдерін жасайды. Әбіш және мен.
3. IV кезең жұмыстарын жинақтау, қорытындылау.

Нақты мысалдар арқылы дәлелдейді. Ол үшін Әбдірахман туралы өлеңдер, «Абай жолынан» мысалдар алыну керек.







IV кезең
1. Абай және Толық адам проблемасы бойынша Толық адам моделін жасау.
2. Абай- Әбіш және мен тақырыбына пікірлесу жүргізу
V кезең
Сабақты жинақтау,қорытындылау, бағалау.
VI кезең
Үйге тапсырма:
1. Әбіш туралы өлеңдерден Абай тілінің сөздігін жасау.
Үлгі:




Мысалдар

Қай
өлеңінде
(дәлелде)

Халықтың сөйлеу тілі

Шешендік оралымдар


Мақал –
мәтелдер


Бөтен тілден енген сөз


Поэтикалық тілі


а) метафора
ә) теңеу
б) эпитет
Ақын жиі қайталайтын сөздер, дыбыстар







  1. Оқушы Н моделіне түсінік.

Әбіш кім?
Мақсаты-Күн.
Талабы-Жарқыраған Ай.
Сезімі-Гүл.
Жүрегі-таза.
Қайраты-құз.
Ақылы, білім-теңіз.
Айдыны-жұлдыз.








Ескерту:
ЛМКМ - логикалық мағынаға негізделген конструкторлык
модель.
ШНМ - шешілетін негізгі мәселелер.
Ш - шешімі.
ЖВИМ - жаңа білімді игерту моделі.
Б - бағыттар.
Б1, Б2 - бірінші бағыт, екінші бағыт, т.с.
ЛМ-К - логикалық мағына конструкциясы
Абай, Әбіш және Толық адам
(Жобалау технологиясы)



Жоба құрылымы:



1. Тақырыптың объектісі (көзі)
2. Тақырыптың өзекті проблемасы



  1. Тақырыптың зерттеу нысанасы

4. Тақырыптың жұмыс барысындағы, істегі нәтижесі



Абайдың Әбіш туралы өлендері
Абай. Әбіш және Толық Адам проблемасы. Ақынның идеялық-эстетикалық табысы шешімі
а) Өлеңдерге әдеби талдау жасау
ә) Толық Адам кім, анықтама іздеу,
табу, дәлелдеу
б)«Әбіш, Толық Адам» тақырыбына
модель жасау
Абай іздеген Толық Адамның белгілерін Әбіште бар екенін дөлелдеп, Толық Адам моделін жасау





АБАЙ - ӘБІШ - ТОЛЫҚ АДАМ ЖӘНЕ МЕН

    1. Жоба-болжамды толықтыру, дәлелдеу







Бұл жоба жыраулар шығармашылығын өту кезеңінде де, қорытынды, коррекция сабақтарында да тиімді болып келеді. Әсіресе оқушылардың білім деңгейін өз беттерімен анализ, синтез, баға беру сияқты танымдық іздендіру сатыларына жетелеуде көмекші бола алады.


Сондай тапсырмалардың бір жүйесін ұсынайық.
БI бағыты бойынша:
а) Мына бағаналарды толтырып, «Жыраулар толғауларының негізгі тақырыбы» атты хабарлама әзірлеңдер.
Үлгі:

Жыраулар

Тақырыбы

Толғауларының аты

Маңызы, мәні













Ескерту: Өздерің қалаған жырауларды таңдап алуга болады.
2. «Мені тебіренткен жырау» тақырыбына мұғалім ұсынған жобаны негізге ала отырып модель жасау.
3. Осы Б1 бағыты бойынша әр тақырыптағы жыраулар поэтикасына талдау жаса (Өздері қалаған тақырып,жыраулар негізінде.)
Үлгі:


Жыраулар

Өмір

Теңеу

Эпитет

Метафора

Шешен-

Дыбыстық

Қоры-




жайлы










дік ора-

үн-

тын-




толғау-










лымдар

дестік

ды




лары














































  1. Жырау толғауларындағы афоризм.

Мына модельді толтыру, түсінік беру.


Ескерту: Өзі қалаған бір жырауға толтыруға болады.


Афоризмдердің ерекшелігі


ЖЫРАУЛАР


АФОРИЗМІ

Афоризмдердің шығармалардағы маңызы.




| Б2 | бағыты бойынша мынадай тапсырмалар ұсынуға болады:

  1. «Жыраулар және тарих» тақырыбына ғылыми сипат-
    тағы мақала әзірлеу.

  2. Халкымыздың ұлы ұландары жыраулар шығарма-
    шылығында. Толғау-эссе жазу.

  3. Жыраулар поэзиясы және батырлар жыры. Азаттық,

теңдік мәселелері (реферат жазу).
4. Бұхар толғауларындағы Абылай мен тарихи Абылай.
Тарихи және көркем шындық (реферат жазу). Пайдалануға болатын әдебиеттер: (бірінші, екінші, үшінші тапсырмалар бойынша).

  1. М.Мағауин. «Қобыз сарыны».

  1. К.Мамыров. «Қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы күресі».

  1. Ж.Қасымбаев. «Жоңғар-қазақ тартысындағы саяси және әскери мәселелер».

  2. М.Қозыбаев. «Ақтаңдақтар».

  3. М.Әуезов. «Қазақ әдебиетінің тарихы».

  4. М.Жолдасбеков. «Асыл арналар».

Б 3 бағыты бойынша мынадай тапсырмалар беруге болады.
1. Әр нүктедегі анықтамаға мысалдар тауып, жыраулар шығармашылығының ерекшеліктерін дәлелдеу.


Анықтама

Мысалдар

Дәлелдеме

-
-

-
-






2. Жыраулар тілінің сөздігін құрастыру. Бұл тапсырманы топка бөліне отырьш орындап, соңынан қорытынды жасауға болады.
Екінші бағананы толтыру.
Үлгі:




Мысалдар

  • сөйлеу тілі

  • мақал-мәтел

  • даналық сөздер

  • шешендік сөздер

  • басқа тілдерден енген сөздер

  • тұрақты сөз тіркестері

  • поэтикалық тіл

а)теңеу
ә)эпитет
б)метафора

  • ирония

  • сарказм

  • жырау жиі пайдаланатын сөздер









Жыраулар шығармашылыктарындағы үндестік пен басты ерекшеліктерді тауып, сараптама-талдау жазу.
Үлгі:

Жыраулар

Үндестік

Ерекшелік

Қорытынды пікір

-
-










Б4 бағыты бойынша ұсынылатын тапсырмалар:
1. Жыраулар туралы мәлімет жинау, хронологиялық кесте жасау.
Үлгі:


Жыраулар

Туған, дүниеден өткен жылы

Толғауларының аты

Тақырыбы

Толғауларының шыққан тарихы

1. Асан













2. Өздеріңе ұнаған жырау толғауларына әдеби талдау жасау.


Үлгі:

Жырау

Толғаулары

Ұйқас түрлері

Поэтикалық тілі

Мөні, маңызы
















3. Жырауларша толғасам... Шығармашылық конкурсқа дайындалу.
а) Болмасаң да ұксап бақ... (осы тақырыпта поэзияға икемі бар балалар толғау жазуға талаптанады).
ә) «Сөйле, жырау». Жыраулар жайлы аңыздарды жинастырып, мәнерлі түрде айтып беру. Инсценировка жасауға да болады.
4. «Кім шешен?» Іскерлік айтыс өткізу. Шешендік өнер сайысы. Жыраулар толғауларындағы даналық, шешендік сөздерді пайдалана отырып ауызша әңгіме-толғауға дайындалу. Соның негізінде ой толғау жазу.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   141




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет