Тест сұрақтары:
1. Дүниетанымның тарихи алғашқы типі?
А)діни дүниетаным
В)мифологиялық дүниетаным
С) ғылыми дүниетаным
Д) философиялық дүниетаным
Е) қарапайым дүниетаным
2. Берілген анықтамада қандай ұғым қарастырылған: «Бұл - адамның
дүяиеге қарым- қатынасын анықіайтын және оныц іс-әрекегінің багыт -
багдарлаушысы мен ретгеушісі болатьш көзқарастарды базалаудың
қалыптары мен үстанымдарынын жиынтыгы»?
А) әлемді түйсіну
В) әлемді қабылдау
С) әлемге қатынас
Д) әлемді түсіну
Е) дүниетаным
3. Философия өркениет дамуы әлдеқайда жоғары Египетте, Вавилонда емес, көне Қытайда, көне Грецияда, көне Үндіде дамыды. Бұл елдерде философияның шығуына негіз болған қандай маңызды себеп болмады?
А) экономикалық дамудың жоғарғы деңгейі
В) шығармашылық жарыс атмосферасы
С) жазудың пайда болуы
Д) мәдениеттің дамуының жоғары деңгейі
Е) еңбектің қоғамдық бөлінісі
4. Гегель "ойда ұғынылған дәуір" деп бағалаған дүниетанымның тарихи
формасы?
А) мифология
В) дін
С) философия
Д) ғылым
Е) қарапайым дүниеге көзқарас
5. Философияны сипаттайтын тұжырым
А) философия ғылым туралы ғылым
В) философия әлемді образды эмоциялық бейнелеу
С) философия практикадан бөлінген білім
Д) философия - «адам-әлем» қатьнасын анықтайтын дүниетаным
Е) философия қарапайым практикалық тәжірбиеге негізделген дүниетаным
6. Философияның өзіндік ерекшелігі
А) жинақталған білім
В) қарапайым білім
С) практикалық білім
Д) нақты білім
Е) жеке білім
7. А. Мень: «Оның сұрақтары ғылымнан басқа тәжірибеге сүйенеді. Бұл жерде фактілер емес, әр түрлі ұстанымдар мен сенімнін түрлері пікір таластырады. Дүниеге көзқарастар таласы мен сұхбаттарынсыз мәдениеттің дамуы мүмкін емес» - деп сипаттаған дүниетанымның тарихи типі?
А) мифологиялық дүниетаным
В) ғылыми дүниетаным
С) философиялық дүниетаным
Д) қарапайым дүниетаным
Е) діни дуниетаным
8. Философияның негізгі, өзекті мәселесі
А) адам мәселесі
В) табиғат мәселесі
С) қоғам мәселесі
Д) әлемнің мәселесі
Е) құндылықтар мәселесі
9. Аристотель: "Дүниені оның өзіндік қасиеттерімен қарастыратын ғылым бар. Бұл ғылым ешбір жеке ғылыммен барабар емес: өйткені ешбір жеке ғылым дүниенің жалпы табиғатын зерттемейді, олардың әрқайсысы оның жеке қасиетін қарастырады"- деп сипаттаған сала?
А)математика
В)логика
С) философия
Д)этика
Е) физика
10. Философия сөзінің этимологиялық мәні
А) ғылымға құштарлық
В) даналыққа құштарлық
С) өмірге құштарлық
Д) әділеттікке құштарлық
Е) ізгілікке құштарлық
11. Төмендегі пікір қаңдай философиялық бағытқа тән: "Жансыз
материядан ойланатын, акылды тіршілік иесі туындамайтыны
сияқты, жоқтан, ғайыптан материя пайда болуы мүмкін емес".
А) материализм
В) идеализм
С) догматизм
Д) дуализм
Е) плюрализм
12. Адам мәселесін зерттейтін философияның бөлімі
А) антропология
В) онтология
С) гносеология
Д) аксиология
Е) әлеуметтік философия
13. Философияның құндылықтарды зерттейтін бөлімі
А) антропология
В) гносеология
С) аксиология
Д) онтология
Е) әлеуметтік философия
14. Ғылыми білімнің белгілі философиялық көзқарастарға, философиялық принциптер мен категорияларға негізделетінін көрсететін философияның функциясы
А) методологиялық
В) дүниетанымдық
С) гносеологиялық
Д) тәрбиелік
Е) аксиологиялық
15. Жеке адамның сянасын алғашқы бастау ретінде қарастыратын идеализмнің түрі
А) объективті идеализм
В) диалектикалық материализм
С) субъективті идеализм
Д) дуализм
Е) плюрализм
16. Дүние, болмыс туралы ілім
А) антропология
В) онтология
С) аксиология
Д) гносеологая
Е) диалектика
17. Философияға тән емес анықтама
А) әлемді синкретті образды бейнелеу
В) әлемді және адамды логикалық, пайымдық тану
С) әлемді және адамды ұғымдық бейнелеу
Д) сананың теориялық формасы
Е) әлем мен адам туралы рационалды білім
18. Гераклиттің: «Бәрін біріктіретін Космос құдай мен адамның
ешқайсысынан жаратылған жоқ. Ол әруақытта бар, болған және бірде
түгелдей өшетін, бірде түгелдей жанатын мәңгі тірі от» - деген пікіріндегі
әлемге көзқарас қай түрге жатады?
А) идеалистік
В) метафизикалық
С) плюралистік
Д) дуалистік
Е) монистік
19. Әлемнің субстанциалдық негізі ретінде екі бастауды- материалдық пен идеалдылықты мойындайтын философиялык бағыт?
А) монизм
В) дуализм
С) плюрализм
Д) идеализм
Е) материализм
20. Философияның әлемді, ондағы болып жатқан құбылыстарды біртүтас түсіндіруге, адамның әлемдегі орнын анықтап, онымен байланысты заңдылықтарын қарастыруға арналган көзқарастар жүйесін жасауға бағытталған функциясы
А) методологиялық
В) гуманистік
С)аксиологиялық
Д) дүниетанымдық
Е) тәрбиелік
1.1.Философия тарихындағы философияның негізгі сұрағының қарастырылуы
№
|
Философияның негізгі сұрағының мәні
|
Философиялық бағыт (мектеп)
|
Өкілдері
|
Дәуір
|
1.
|
Жердегі бұ дүниелік азаптан қалай құтылуға болады?
|
Буддизм
|
Гаутама Будда т.б.
|
Ежелгі Дүние
|
2.
|
Қалайша сансарадан, кармадан құтылып, мокшаға, рухани дүниелердегі ажалсыздыққа жетуге болады?
|
Үнді ортодоксальды мектептері
|
Капила, Патанджали, Вьяса, Канада, Шанкара т.б.
|
Ежелгі Дүние
|
3.
|
Даоны тану және ажалсыздыққа жету
|
Даосизм
|
Лао-цзы т.б.
|
Ежелгі Дүние
|
4.
|
Барлық заттар негізінде не жатыр?(нағыз болмыс деген не?)
|
Антикалық философиялық мектептер
|
Фалес,Пифагор,
Анаксимен,Анаксимандр,Гераклит,Парменид,Демокрит,Платон,Аристотель т.б.
|
Көне Заман
|
5.
|
Құдай деген ңе (кім)?
|
Христиандық философия
|
Августин, Ориген, Үлы Василий, Фома Аквинский
|
Орта ғасырлар
|
6.
|
Құдаймен бірігу
|
Суфизм
|
Әл-Мысыри, Әл-Мухасиби, Джунайд.Сухра-варди,ибн-Әл-Араби, т.б.
|
Орта ғасырлар Жаңа Заман
|
7.
|
Адам менінің трансмутациясы жөне рухани ажалсыздыққа жету
|
Оккульттік философия
|
Үлы Альберт, Раймоид Луллий, Никола
Фламмель, Якоб Беме, Парацельс, Евгений Филалет
|
Орта ғасырлар жөне Қайта Орлеу
|
8.
|
Ғылыми және философиялық танымның ең дұрыс өдістері қандай?
|
Эмпиризм және рационализм
|
Бэкон, Декарт, Спиноза, Лейб-Ниц
|
Жаңа Заман
|
9.
|
Мен не біле аламын? Мен не істеуім керек? Мен неден үміттене аламын?
|
Классикалық неміс философиясы
|
Кант
|
Жаңа Заман
|
10.
|
Абсолютті Рухты тану жөне оның дамуының диалектикалық логикасы
|
Классикалық неміс философиясы
|
Гегель
|
Жаңа Заман
|
11.
|
Материя жөне рухтың арақатынасы: А) Не бірінші, материя ма, әлде рух па?
Б) Рух материяны тани алады ма?
|
Диалектикалық
материализм
(марксизм)
|
Маркс, Энгельс, Ленин, т.б.
|
Жаңа Заман және Қазіргі Заман
|
12.
|
Нағыз ғылыми таным деген не?
|
Неопозитивизм
|
Шлик, Карнап, Нейрат, Рассел
|
Қазіргі Заман
|
13.
|
Тіл мәселесі
|
Лингвистік философия
|
Витгенштейн
|
Қазіргі Заман
|
14.
|
Адам мөселесі
|
Экзистенциа-лизм
|
Хайдеггер Камю, Сартр, Марсель, Ясперс
|
Қазіргі Заман
|
15
|
Дүниені тану. Адамды және дүниені жетілдіру
|
Эзотерикалық философия (теософия, Храм ілімі, Тірі Этика, т.б.)
|
Махатма, Блаватская, Ла Дью, Рерих, т.б.
|
Көне дүние- Қазіргі Заман
|
1.2.Дүниегекөзқарастың тарихи типтері
Дүниегекөзқарастың түрі
|
Негізгі белгісі
|
Сыртқы әлемнің ерекшеліктері
|
ФИЛОСОФИЯ
(ТЕОРИЯЛЫҚ
ДҮНИЕГЕКӨЗҚАРАС)
|
ТЕОРИЯЛЫҚ БІЛІМ
|
КӨПТҮРЛІ,БҮТІН ЖӘНЕ ҚАЙШЫЛЫҚТЫ
|
ДІН
|
СЕНІМ
|
ЕКІҰДАЙ,ТАБИҒАТТЫ ҚҰДІРЕТТІ КҮШ БИЛЕЙДІ
|
МИФ
|
ФАНТАЗИЯ(ҚИЯЛ)
|
БҮТІН,ОБРАЗДЫ,АДАМ
ДАНДЫРЫЛҒАН
|
1.3. ФИЛОСОФИЯ ЖӘНЕ ДҮНИЕГЕ КӨЗҚАРАС
ФИЛОСОФИЯ
ЖЕТЕКШІ ЖАҒЫ ІЛЕСУШІ ЖАҒЫ
Рухани-
практикалық (дүниеге көзқарас) Ғылыми-теориялық
ДҮНИЕГЕ КӨЗҚАРАС - БІЛІМ МЕН ҚҰНДЫЛЫҚТЫҢ(МАҢЫЗДЫЛЫҚТЫҢ) БІРЛІГІ
1. 4.ФИЛОСОФИЯНЫҢ ПӘНІ МЕН АНЫҚТАМАСЫ
ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ТОЛҒАУЛАРДЫҢ ПӘНІ:
өзара күрделі қатынастағы
ӘЛЕМ және АДАМ
ФИЛОСОФИЯ - бұл адамның әлемге қатынастарының сыни, теориялық мағыналандырылған бейнесі
1.5. ФИЛОСОФИЯЛЫҚ ПАЙЫМДАУЛАРДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ:
МАЗМҰНЫ ЖАҒЫНАН ОБЪЕКТИВТІ, АЛ ФОРМАСЫ ЖАҒЫНАН СУБЪЕКТИВТІ (ТҰЛҒАЛЫҚ)
КҮМӘНДАНУ,
СЫНШЫЛДЫҚ
ӨМІР МЕН БАЙЛАНЫС
ПАРАДОКСАЛЬДЫЛЫҚ
ТАҢҒАЛУ
ЖҮЙЕЛІЛІК
ФИЛОСОФИЯ - БҰЛ РУХ МӘДЕНИЕТІ (Цицерон)
1.6. ФИЛОСОФИЯНЫҢ НЕГІЗГІ МӘСЕЛЕСІ ( Ф.Энгельс бойынша)
ОЙДЫҢ БОЛМЫСҚА ҚАТЫНАСЫ
/
1-ШІ ЖАҒЫ
|
2-ШІ ЖАҒЫ
|
(ӘЛЕМНІҢ ТҮПНЕГІЗІ ЖӘНЕ БАСТАМАСЫ)
МАТЕРИАЛИЗМ ИДЕАЛИЗМ
|
ИДЕАЛИЗМ
|
(ДҮНИЕНІ ТАНЫП БІЛУ МҮМКІНДІГІ)
ОПТИМИЗМ СКЕПТИЦИЗМ (АГНОСТИЦИЗМ)
|
ДУАЛИЗМ
|
|
|
(екі бастама)
|
|
|
1.7.ФИЛОСОФИЯЛЫҚ БІЛІМНІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
ОНТОЛОГИЯ
(БОЛМЫС ТЕОРИЯСЫ)
МЕТОДОЛОГИЯ
(ӘДІС ТЕОРИЯСЫ)
ГНОСЕОЛОГИЯ
(ТАНЫМ ТЕОРИЯСЫ)
АКСИОЛОГИЯ
(ҚҰНДЫЛЫҚ ТЕОРИЯСЫ) НЕМЕСЕ ЭТИКА, ЭСТЕТИКА
ФИЛОСОФИЯ
ТАРИХЫ
/
ТАБИҒАТ ФИЛОСОФИЯСЫ
ӘЛЕУМЕТТІК ФИЛОСОФИЯ
ФИЛОСОФИЯЛЫҚ АНТРОПОЛОГИЯ
1.8. ФИЛОСОФИЯ ТІЛІ
МӘДЕНИЕТТІҢ ФОРМАЛАРЫ ТІЛІНІҢ ЕРЕКШЕЛІГІ
күнделікті, қарапайым утилитарлылық (пайдалылық)
ғылым дәл шынайылық
поэзия образдылық
философия универсалиялар мен категориялар
(барынша кең ұғымдар)
МИРОВОЗЗРЕНЧЕСКАЯ («УЧЕНИЕ О ДОЛЖНОМ»)
ГУМАНИСТИЧЕСКАЯ
ОБЩЕКУЛЬТУРНАЯ
ФОРМЫ БЫТИЯ ФИЛОСОФИИ
«ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ» (УЧЕНИЯ, СИСТЕМЫ, ШКОЛЫ)
«ПРАКТИЧЕСКАЯ» ФИЛОСОФИЯ (ЛИЧНОЕ ОСМЫСЛЕНИЕ СВОИХ ВЗАИМООТНОШЕНИЙ С МИРОМ)
"ФИЛОСОФИЯ ЕСТЬ ДОЧЬ ТВОЕГО МЫШЛЕНИЯ... И ЖИВЕТ В ТЕБЕ САМОМ"
Т. Гоббс
чо оо
1.11. ОСНОВНЫЕ ФОРМЫ ИДЕАЛИЗМА
ОБЪЕКТИВНЫЙ ИДЕАЛИЗМ
СУБЪЕКТИВНЫЙ ИДЕАЛИЗМ
I
ИДЕАЛЬНОЕ, ДУХ
СУЩЕСТВУЕТ ВНЕ И НЕЗАВИСИМО ОТ ЧЕЛОВЕКА
ИДЕАЛЬНОЕ, ДУХ - ФОРМА
ВНУТРЕННЕГО ЧЕЛОВЕЧЕСКОГО ОПЫТА
МАТЕРИАЛИЗМНІҢ НЕГІЗГІ ФОРМАЛАРЫ
ТҰРПАЙЫ
ВУЛЬГАРЛЫ
МЕХАНИКАЛЫҚ
(ӘЛЕМНІҢ МЕХАНИКАЛЫҚ КАРТИНАСЫ)
ТАБИҒИ-ҒЫЛЫМИ
(ЖАРАТЫЛЫСТАНЫМДЫҚ ҒЫЛЫМДАРДЫҢ ЖЕТІСТІКТЕРІН ЖАЛПЫЛАУ)
ДИАЛЕКТИКАЛЫҚ(МАТЕРИЯ МЕН АДАМ САНАСЫНЫҢ ОРГАНИКАЛЫҚ БАЙЛАНЫСЫ)
Тарихи
Сөзжұмбақ № 1
-
Табиғат, қоғам және ойлау дамуының ең жалпы заңдылықтарын зерттейтін ілім.
-
Ежелгі Рим мифологиясында екі жүзі екі қарама-қарсы жаққа қараған уақыт құдайы.
-
Адам мәселесіне алғашқы бетбұрыс жасаған ежелгі грек философы.
-
Гегельдің идеалистік философиясындағы диалектикалық дамудың бастапқы сатысы.
-
Әлемнің рухани мәнін мойындап, материяның объективтік реалдылығы мен бастапқылығын теріске шығаратын идеалистік философия.
-
Ежелгі халықтардың әлем мен табиғат құбылыстарының пайда болуы туралы, құдайлар мен батырлар туралы сенімдерін бейнелейтін әңгіме.
-
Белгілі бір мазмұнмен ажырамас байланыста болатын түр, құрылым, ұйымдастыру жүйесі.
-
Әлемнің орталығы және соңғы мақсаты – дам дейтін идеализм және дінмен байланысты ғылыми емес көзқарас.
-
Материяның жеке түрлеріне немесе күйлеріне тән өтпелі қасиет, жалпы субстанцияның көрінісі ретіндегі жеке зат.
-
Этикалық идеалы «апатия» - мызғымастық, салқынқандылық, «автаркия» - өзіндік жетімділік арқылы жалған дүниенің алдамшы тұзақтарынан жоғары тұрған дана болған антика философиясының бір бағыты.
-
Лейбництың идеалистік философиясындағы әлемнің негізін құрайтын бөлінбейтін рухани бастамалар.
-
Ежелгі грек философтары Левкип пен Демокрит дамытқан табиғат табиғат туралы материалистік ілім.
-
Философияда идеализмге қарама-қарсы бағыт.
-
Экстаз күйінде абсолютпен тікелей бірігуге жетуді мақсат ететін діни практика.
-
Грекше бастама.
-
Субстанцияның ажырамас қасиеті.
-
Құдайды мойындайтын діни догманы жақтаушы.
-
Гегельдің идеалистік философиясында диалектикалық дамуды сипаттайтын үштік, үш сатылық.
-
Қандай да бір ілім, сектаның құпияларымен таныстырылған дам.
-
Кейбір рулар, туысқандық байланыстарды мойындауға негізделіп, табынатын жануарлар мен өсімдіктердің бір түрі немесе өлі табиғаттың бір заты.
-
Құдайларға айыпты болып және сол үшін мәңгі таудың шыңына тасты домалатуға жазаланған ежедгі грек патшасы.
Сөзжұмбақ № 2
Көлденеңінен:
-
Дүние және ондағы адам орны туралы білім, наным, ой, сезім, мақсат-мұраттардың жүйеленген жыйынтығын білдіретін ұғым (орысша).
-
Құдайды бүкіл әлеммен теңестіретін философиялық ілім.
-
Жетекші құдай - шарап құдайы – Вакх. Шарап - құдаймен бірігудің рәмізі дейтін «… және Эвридика» операсының кейіпкері.
-
Әсемділік және адамдардың көркемдік іс-әрекеттері туралы ғылым.
-
Философияның болмысты зерттейтін саласы.
-
Римдік стоицизм өкілі. «Луцилийге жазған хаттар» философиялық-этикалық шығарманың авторы.
-
Философияның танымды зерттейтін саласы.
-
Адамның қоршаған шындықты бейнелеу қабілеті мен оның жемісі (орысша).
-
Геометрия мен сандар теориясын аксиоматикалық тәсілдерге сәйкес жүйелеген атақты бастамалардың авторы, ежелгі грек математигі.
25. Адамның санасынан тыс, тәуелсіз өмір сүретін және санада бейнеленетін объективтік шындық.
26. Дүниені танып білу мүмкіндігін теріске шығаратын философиялық ілім.
27. Скептицизмнің негізін салушы көне грек философы.
29. «Пайда болады», «жойылады» терминдерін қолдануға болмайды, олардың орнына «араласады» және «бөлінеді» ұғымдарын пайдалану керек деп есептеген нжнлгі грек философы. Барлық заттардың негізінде ұрықтар (гомеомериялар) жатыр, бұл алғыматерия (проматерия). Ештеңе пайда болмайды да, жойылмайды да. Біріктіруші және ажыратушы күш – Нус (ақыл-парасат).
30. Алғашқы қауымдық қоғамда пайда болатын құдайлар туралы аңыз әңгімелер.
33. Бәр нәрсенің бастамасы ауа деп санаған, Милет мектебінің өкілі.
34. Келесі тезистерді ұсынған ежелгі грек софисі: ештеңе де өмір сүрмейді, өмір сүргеннің өзінде, ол танылмаған болар еді; танылған күннің өзінде, оны айтып жеткізуге болмас еді.
36. Бар нәрсенің барлығын белгілеу үшін қолданылатын философиялық ұғым (орысша)
38. «Бір өзенге екі мәрте сүңгуге болмайды» - сөздерінің авторы.
39. Тек атомдар мен бос кеңістік бар деп есептеген, антикалық атомистиканың негізін салушылардың бірі.
Достарыңызбен бөлісу: |