Ауыл шаруашылық ғылымдары Агрономия ауыл шаруашылық Ғылымдары

Выразительность речи зависит также от умения использовать образные средства языка (эпитеты, метафоры, сравнения и т.д.). Они по своему значению и стилистической окраске должны соответствовать содержанию высказывания, его стилистической принадлежности. Но излишнее употребление их замедляет изложение, утомляет собеседника. В научных и деловых беседах более уместным, а следовательно и более выразительным, будет краткое, правильное выражение содержания, убеждающее подбором излагаемых фактов, выбором слов и соответствующих синтаксических конструкций.

Итак, развитая речь – это речь содержательная, последовательная, точная, выразительная. Следовательно, цель работы по развитию речи заключается в том, чтобы выработать прочные навыки и умения свободно выражать свои мвсли и чувства в разнообразных условиях общения – непринуждённой беседе, в деловом документе, в научном докладе,в газетной статье, в художественном произведении (сочинении, эссе).

1. 
   Головин, Б. Н. Основы культуры речи / Б. Н. Головин. – М. : Высшая школа. – 1980.
   
2. 
   Горбачевич, К. С. Нормы современного русского литературного языка / К. С. Горбачевич. – М. : Просвещение. – 1978.
   
3. 
   Ожегов, С. И. Словарь русского языка / С. И. Ожегов. – М. : Сов. Энциклопедия. – 1978.
   
4. 
   Розенталь, Д. Э. А как лучше сказать? / Розенталь Д. Э. – М. : Просвещение. – 1980.
   
5. 
   Щерба, Л. В. Современный русский язык. Избранные работы по русскому языку. / Л. В. Щерба – М. : Просвещение. – 1987.
   

Сабақтың мақсаты: а) білімділік: Жаңа сабақты үйреніп, меңгеру

өткен тақырыптар бойынша теориялық білімдерін

тиянақтап, жаңа тақырыптағы мәліметтермен оқушылар

білімдерін толықтыру. Лексикалық материал «The

weather» үйрену, Грамматикалық материал «Degrees of

comparison» игеру.

б) дамытушылық: тақырыпқа байланысты ауызекі

сөйлеу қабілеттерін дамыту, мәнерлеп оқу дағдысын

дамыту, шәкірттердің ой-өрісін кеңейту.

в) тәрбиелік: ағылшын тілін халықаралық тіл ретінде

құрметтеуге, мәтінде көрсетілгендей туған өлке

табиғатын аялауға, сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, сыни тұрғыдан ойлау технологиясы, АТҚ

технологиясы

Сабақтың көрнекілігі: слайдтар, оқулық, кескіндер, АТҚ

І. Ұйымдастыру бөлімі

Оқушылармен сәлемдесіп, топ оқушыларын түгендеу,

сабаққа дайындықтарын байқау

• 
  Good afternoon, children!
  
• 
  I am very glad to see you.
  
• 
  Sit down, please!
  
• 
  Is anybody absent today?
  
• 
  What date is it today?
  
• 
  What day of the week today?
  

• 
  The theme of our last lesson was the text «At the lesson» and grammatical theme was the Past Continuous Tense (Созылыңқы өткен шақ)
  
• 
  I'll give you some sentences and you should read, translate and find the verb in the Past Continuous tense and next task is to make sentences using the following words.
  

1. 
   When mother entered the room the children were watching TV.
   
2. 
   We were answering the teacher's questions when the director entered the room.
   
3. 
   They were drinking tea when I came home
   
4. 
   My brother was working at the factory at 4 o'clock yesterday.
   

1. 
   Sister, my, reading, was, book, a, from, yesterday, 6, 8, to.
   
2. 
   Going, they, college, 5, o'clock, at, were, to, the.
   
3. 
   He, translating, not, was.
   
4. 
   Home work, she, doing, was, her, at, 6, o'clock.
   

• 
  What is the definition of the Past Continuous Tense?
  
• 
  (Созылыңқы өткен шақ)
  

• 
  What is the weather like today?
  
• 
  What kind of weather was yesterday?
  
• 
  What season is it now?
  
• 
  Let's start with the phonetic drill of the words
  

four, autumn, fall, August, morning, walk

summer, country, come, month, other, cover

grass, farmer, park, carpet

other, weather

summer, winter, farmer, river, better, other, weather
- Summer is the hottest season in a year

- Winter is colder than autumn

- I like warm weather better than the cold weather

(қазақ тілінде түсіндіріп, анықтамаға көшемін)

а) грамматикалық материалды түсіндіру

б) жаңа материалды оқушыларға жаздыру
Ағылшын тілінде сын есімнің 3 шырай түрі болады. Олар Жай шырай (Positive degree), Салыстырмалы шырай (Comparative degree) және Күшейтпелі шырай (Superlative degree).

1. 
   Егер сын есім 1 немесе 2 буынды сөз болатын болса, салыстырмалы шырайда – er, күшейтпелі шырайда the … - est жалғанады.
   

2. 
   Егер сын есім 3 буынды сөз болатын болса, сөз түбірі өзгермей, салыстырмалы шырайда more…, күшейтпелі шырайда the most сөздері қойылады.
   

3. 
   Егер сын есім –y әріпімен аяқталса, салыстырмалы шырайда y > i + er жалғанады, ал күшейтпелі шырайда the … - est жалғанады.
   

IV. Жаңа материалды бекіту

Шығармашылық тапсырмаларды орындау
Make comparative and superlative degrees of these adjectives

-The next task is to answer to the following questions

1. What is the greatest holiday on the 22^nd of March in Kazakhstan?

2. What do children do in winter?

3. 
   Do you skate or ski in winter?
   
4. 
   What is the coldest winter month?
   
5. 
   When do our people celebrate New Year's Day?
   
6. 
   What is the weather like in spring?
   
7. 
   Does it rain in spring?
   
8. 
   What do you like to do in spring?
   
9. 
   Will you swim in the river in summer?
   
10. 
    Are there any tasty fruits in autumn?
    
11. 
    What is the hottest summer month?
    
12. 
    What season do you like best of all?
    
13. 
    When do all students rest?
    

Жылдың төрт мезгілі

-How many seasons are there in a year?

-What are they?

- Which season is the hottest?

- Which season is the coldest?

Оқушыларды жаңа сөздермен таныстырып, дәптерлерлеріне жаздыру

The four seasons of the year are spring, summer, autumn (or fall) and winter.

Summer is the hottest season in our country and comes during the month of June, July and August. June is the busiest month for students. It is an examination period. In summer they rest and work in students’ labour teams. Most people have their vacation during the summer months. After summer comes autumn which lasts three months: September, October and November. Some People like autumn better than any other season. The children return to school, the students to colleges and institutes.

After marvelous weather in the Indian summer days often come nasty days. It rains hard. Students have to work hard and spend most of their time indoors.

December is the first winter month. December, January and February are the winter months but cold weather sometimes comes earlier in November or in October. The coldest month is January. In winter the days are shorter and the nights are longer. The air is cold. It snows hard. But if day is sunny and not windy it is pleasant to ski and skate. Our youth is fond of sports and spends a lot of time out-of-doors.

Don't forget than even on cold days there must be plenty of fresh air in your flat. Air your room!

б) Оқушыларға оқытып, ана тіліне аударту

• 
  Answer to these questions:
  

1. 
   What are the hottest and the coldest seasons in our country?
   
2. 
   When is the Indian summer?
   
3. 
   What do students do in summer?
   
4. 
   When do students go in for sports?
   

-Find the positive, comparative and superlative degrees of comparisons in the text

Indian summer тамаша

Marvelous қайта оралу

Return Мейзам шуағы

Rest ауа райы
V. Үйге тапсырма

- Your home task is to make 5 sentences using these words

а) Берілген жаңа сөздермен сөйлемдер құрастыру

VI. Оқушыларды бағалау

VII. Қорытынды

ТҰЛҒАНЫ ТӘРБИЕЛЕУДЕ СЫНЫП ҰЖЫМЫНЫҢ РОЛІ
З. Ж. Қуанова
Махамбет Өтемісұлы атындағы сауықтыру мектеп-интернаты
Бүгінгі күн талабы оқушыларға білім беру ғана емес, заман талабына сай тұлға қалыптастыру болып отыр. Бүгінгі жаңа дәуірдің, жаңарған елдің мұғалімге қойып отырған талабының жүгі ауыр. Президентіміз Н. Ә. Назарбаев 2000 жылы білім беру мен ғылыми қызметкерлердің съезінде «Бізге көп санды аралар қажет емес, терең ойлайтын мамандар қажет» екенін ескертті. Олай болса жеке тұлғаны заман талабына сай қалыптастыру өмір талабы.

Жеке тұлға тұқым қуалаушылықтың, ортаның, тәрбиенің әсерінен дамып қалыптасады. Демек, жеке тұлғаның дамуы өз бетімен ататек белгілерін қайталай жүретін табиғи құбылыс болса, ал оның қалыптасуы орта, тәрбие әсерінен өзгеріске түсетін, жаңаратын күрделі құбылыс [1].

Адамдар тұлға болып, өзіндік жеке бас ерекшелігімен бірден дүниеге келмейді. Әрбір жеке тұлғаны қалыптастыру, тәрбиелеп жетілдіру қажет. Адам өзінің даму кезеңінде оның іс-әрекетіндегі мінез-құлқына, мақсат-мұраттарына, кұндылықтарына, мағыналық, өмірлік мақсаттарының жүйесіне, формалары мен тәсілдеріне бағыт беріп отыратын белгілі бір әлеуметтік ортада өмір сүріп, іс-әрекет жасайды.

Адамды адам ететін қоршаған орта және тәлім-тәрбие десек, дүниеге келген баланың бірінші қоршаған ортасы ата-анасы, отбасы, яғни баланың тұлғалық ерекшеліктерінің қалыптасуына отбасы, отбасылық қарым-қатынас, отбасының психололгиялық ахуалы, тәрбиелеу стилінің маңызы зор екенін естен шығармаған жөн. Болашақ ұрпақтың тәрбиелі, мәдениетті де, білімді болуы ең алдымен ата-анадан, отбасы-ошақ қасынан басталмақ. Дана қазақтың «ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» деген даналық сөзі тегін айтылмаса керек.

Қоғам дегеніміз адамдардың жиынтығы. Адамды табиғат жаратқанымен, оны өсіріп тәрбиелейтін қоғам. Бұл жөнінде орыстың ұлы жазушысы Л.Н.Толстой: «Жерден жұлып алынып, құнарсыз құмға тастаған өсімдіктің өмір сүруі мүмкін емес екені сияқты, адамның да қоғамнан тыс болуы мүмкін емес»-дейді. Адамдар қоғамдасу арқылы өзіне тән қасиеттерге ие болып, жеке тұлғаның бейнесін танытады. Әрбір жеке тұлғаның тәрбиесі отбасынан басталып, балабақша, мектептегі оқу-тәрбие жұмыстары барысында қалыптасса, қоғамдық сана дәрежесіне көтерілгенге дейін дамып отырады. Жеке тұлғаға тәрбие беру институттарының ішінде мектептің орны аса маңызды. Өйткені,мектеп өскелең ұрпақтың бойына білім негіздерін сіңірумен бірге әрбір жеке тұлғаны әлеуметтік ортаға бейімдейді.

Орта-қоғамның бір бөлігі, ал ұжым дегеніміз жеке адамдардың өз алдарына мақсат қоя ұйымдасқан ортасы. Жеке тұлға ортаның және сол ортадағы тәрбиенің әсерінен дамып, қалыптасады десек, бұл жеке тұлғаны тәрбиелеудегі ұжымның ролінің зор екендігінің айғағы. Орыстың педагог-жазушысы В. А. Сухомлинский: «Ұжым-күрделі оркестр, онда әркімнің өз аспабы болады, сол аспабымен ойнайды»-дейді. Біздің жағдайымызда күрделі оркестр – сынып ұжымы, ал әркімнің өз аспабы дегені әр оқушының тұқым қуалаушылықтың және өз отбасының тәрбиесі әсерінен қалыптасқан жеке тұлғалық ерекшеліктері. Егер әркім өз аспабын өзінше ойнап, өзінше үн шығаратын болса, яғни аспаптардың үні бірігіп үндеспесе, ол оркестр болмас еді. Cондықтан жеке тұлғаны тәрбиелеуде сынып ұжымының ролі болу үшін, біріншіден сынып ұжым болып қалыптасу керек, ал оны қалыптастыру ұстаз бен тәрбиешінің міндеті. Осы салада қызмет еткен 29 жыл ішінде бірнеше жас ұрпақты тәрбиелеп шығардым. Соның бірі қазіргі сынып жетекшілік қызметін атқарып жүрген 7 «а» сыныбы. Әр қайсысы әр түрлі ортадан, әркім өзінің жеке тұлғалық ерекшеліктерімен (мінез-құлық, іс-әрекет) келген кішкентай жасөспірімдер 2007-2008 оқу жылында 5-сыныпқа қабылданды. Қабылданған күннен бастап тәрбиешілермен бірлесе отырып, осы оқушылардың мектеп өміріне бейімделуіне, сынып ұжымы болып қалыптасуына бағыттау барысында жұмыстандық. Сынып ұжымын қалыптастыруда жұмыстанудың нәтижесі сынып жетекшісі мен тәрбиешінің арасындағы байланысты, бірлескен тәрбиені қажет етеді [2].

Тәрбие нәтижелі болу үшін, ұстаз шәкіртін шын көңілмен жақсы көре білуі, оның көңіл-күйін ісіне, түсіне қарап сезе білуі, шәкірттерінің арасындағы әр түрлі жағдайларды әділ шеше білуі керек, ал шәкірт өзінің арқа сүйер ұстазы барына сенуі керек. Сыныпта әр түрлі бағыттарда тәрбие сағаттары, әңгімелер өткізіліп тұрады. Тәрбие үздіксіз процесс, сондықтан да оқушыны уақытымен өткізіліп тұратын тәрбие сағаттары арқылы тәрбиелеймін деуге болмайды. Бүгінгі жаһандану заманында шәкірттерді тәрбиелеуде ұлттық тәрбиенің ролі зор.Ол ұстаздан баланың жеке басын қалыптастыру, оның көкірек көзін оятып, ата-бабадан қалған халқымыздың асыл мұрасын баланың ойына ұялатып, бойына сіңіру, адамгершілік, имандылық әрекеттерін қалыптастыруды талап етіп отыр, бұл туралы М. Жұмабаев «әрбір тәрбиеші сөз жоқ ұлт тәрбиесімен таныс болуға тиісті және әрбір ұлттың баласы өз ұлты үшін қызмет ететін болғандықтан, тәрбиені ұлт тәрбиесімен тәрбие қылуға міндетті»-дейді. Осы бағытта «Атаның сөзі-ақылдың көзі», «Имандылық бастауы неде?», «Мақал-сөздің мәйегі», т.б. тәрбие сағаттары өткізілді.

Баланы тәрбиелеуде қазақтың нақыл сөздері мен мақал-мәтелдерінің де зор ықпалы бар. Сыныптағы біздің де, сынып оқушыларыныңда үнемі қадағалауын қажет ететін қиын оқушы Қ.А. биыл екінші оқу жылын оқып жатыр. Алғаш 6-сыныпқа келгенде оқушыларға қосылмай, сабақтардан қашып, мұғалімдерге қарсы сөйлеп көп қиындықтар көрсетті. Баланың мінезінде психологиялық ауытқушылық бар. Осы оқушыны тәрбиелеуде сынып ұжымының әсіресе қыз балалардың үлкен ықпалы болды және әлі де болады деп сенемін. Ер балалар өздерімен бірге жүруге шақырып, әңгімеге тартып, оғаш қылықтарына түсінушілікпен қарайды, қыз балалар сабаққа қатысуын қадағалап отырады. Жағымсыз мінездерімен қоса бұл оқушының оқушылардың ұсақ-түйек заттарын алатын әдеті болды. Қазір А. сынып оқушыларының ықпалымен біраз қалыптасып, ортаға бейімделіп келеді.

«Адамзатты арамнан аластап, адалға бағыттаудың кепілі – имандылық. Имандылық ізгілікке апарар жол»-деп, қазағымыздың ұлттық мәдени құндылықтарын қастерлей, имандылық адами қасиеттерін құрмет тұта отырып, «Ұлт тәрбиелей отырып жер иесін тәрбиелейміз, қызды тәрбиелей отырып ұлды тәрбиелейміз»-деген қанатты сөздердегідей өз ұлтымыздың, өз жеріміздің болашақ иелерін жеке тұлға ретінде қалыптастыруда, оны өмірге дайндауда, баланың бүгінгі өмірінің толық құнды болуын қамтамасыз етуде әрбір мұғалім жаңа идеялармен, оқыту мен тәрбиенің озат теориясымен және оны іс жүзінде қолдана білу әдістерімен қарулануы шартты міндет.