Қазақ әдебиеті тарихын дәуірлеу мәселесі
жүктеу/скачать 276.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖҮСІП БАЛАСАҒҰНИ "ҚҰТТЫ БІЛІК" (11 ғ.) Кононов
- "Құтты білік".
АХМЕТ ЙҮГІНЕКИ(12-13 ғ.ғ) Толық аты-Әдиб Ахмет ибн Махмут Жүйнеки. "Ақиқат сыйы". 456 жол өлеңнен тұрады. Бұл кітап қазақ тіліне аударылып, әдеби шығарма ретінде 60-жылдардар бастап қазақ әдебиетінің тарихында қарала бастады. Алғашқы тарауында аланы, пайғамбарды, оның сақабаларын мақтайды. Одан кейінгі тарауларындағы тақырыптарды былай бөлуге болады: 1. Білімнің пайдасы мен надандықтың зияны туралы 2. Тілді тыйып ұстау-әдептілік пен тәртіптіліктің шарты 3. Жомарттық пен сараңдық 4. Кішіпейілділік абйройды асырады 5. Мың дос аз, бір дұшпан көп ЖҮСІП БАЛАСАҒҰНИ "ҚҰТТЫ БІЛІК" (11 ғ.) Кононов: "... Это-философское произведение, в котором анализируется смысли и значение человеческой жизни, определяются обязанности нормы поведения человека в обществе; при этом Юсуф не страшится критиковать обшесто, в который он сам живет". Өмірі. 9-13 ғ.ғ. (840-1212) Қарахандар дәулетінің дәуірлеген тұсы. Жүсіп Хас Хажиб Баласағұн өмірі туралы там-тұм деректерді негізінен шығарма мәтінінен табамыз. Қарахандар мемлектінің Баласағұн("Тауарих хамса": "Бала"-көрікті қашалған тас, "сағұн"-қала деген монғол сөзі) шаһарында 1015-1016 жылдары дүниеге келген. "Құтты білік". 1069 жылы жазылған. Дастанды Баласағұнда бастап, Қашқарда аяқтайды. Еңбекті Бограханға (Табғаш Қара Богра хан, Қарахан мемлекетінң қожасы) тарту етеді. Бұған разы болған Бограхан Хас Хажип атағы, береді (патша сарайындағы қызметкерлердің басшысы). Онда әлеуметтік, саяси, мораль, этика, адамгершілік мәселелері қамтылған. Бұл дастан-мемлекет басқару әдістерін, адамгершілік принциптерін, қоғамдық-саяси мәні бар түрлі ережелер мен заңдарды, әдет-ғұрыптар нормасын қамтыған, энциклопедиялық дәрежеде жазылған көркем туынды. Дидактикалық сарында жазылып, уағыздарды бейнелі көркем тілмен жырлайтын бұл дастанда қарапайым халықтан бастап, Бограханға дейінгі түрлі дәрежедегі әеулеттік топтардың, түрлі кәсіп иелерінің мінез-құлық нормалары қандай болу керек, олардың әрқайсысының қоғамның алатын орны қалай болу тиіс екені баяндалады. жүктеу/скачать 276.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|