Қазақ Ұлт-азаттық ҚОЗҒалысы
жүктеу/скачать 3.86 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Маусымның басы.
- Маусымның соңы.
- Шілденің басы.
- 8 - -10 шілде.
- 12 - -13 шілде.
- 16 - -17 шілде.
- 23 - -25 шілде.
- 24 - -30 шілде.
- 31 шілде.
- 5 тамыз.
1 маусым. ӨлкелікӨлкелік кеңес төрағалары алқасынықасының мәжілісін ашылдты. Мәжіліске қатынасушылар арасында: мемлекет армиясын Шыңжаңнан әкетуді талап етушілер менталап ету, Мәсғұттың – Өөлкенің төрағасы болуына қарсы тұру тұрушылар болды, бұл мәселелер жөнінде талас-тартыс туылғандықтанда, , төрағалар алқасынықасының көп санды мүшелері мынадай ұсыныс қойды: (А). Шынжаң Өөлкесі мен мемлекеттің арасындағы қарым-қатынасқа ын өзгертіс енгізілсін. ( В). Мемлекет армиясының шығарылуы туралы талап – ып кетуін талап ететін, мемлекеттің иелік ұқығықұқығына зянзиян жеткізетін; (С). ӨлкелікӨлкелік үкіметті өзгертіп құру жөніндегі орталықтың бұйрығына қарсы тұратын мазмұнда болмау керек. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» жақжағынтан қатынасқан төрағалар алқасынықасының мүшелері бірінші, екінші тармақты принцппринцип жақтаннегізінен қабылдады, үшінші тармаққа батыл қарсы тұрды.
(1)1. Іле, Тарбағатай, Қашқар аймақтарының өлкелікӨлкелік кеңес мүшелері арасындағы аты-жөні бұрынғы сайланғандармен сәйкес келмейтіндерді бірдей шықпағандарын сайлауды бақылау группасытобының бастықтарының мақұылдауынан өткізу арқылы және өздері тұрған аудандағы аудандық кеңестің сыпаттамасы арқылы олардың өкілдігін тану мойындау керек:. (2)2. Іле, Тарбағатай, Қашқар, аймақтарынан келген өкілдік кеңестің мүшелері арасындағы сайлауға тиісті саннан артық тарыадамдардың өкілдігі мойындалмайды. Бірақ,Бірақ олардың жиынға сырттай қатынасуына жол рұқсат беру керек.: (3)3. Дүнген, сібе, солаң, мәнжу ұлттаынан келген бір- – бір адамға қатысты мәселені кісі жөнінде Мәжілістіжиынға дайындық көру ұйымдастыру жөніндегі басқарма:сы дүнген, сібе, солаң, мәнзу ұлттарының мәдниет бас қоғамымен нан пікір алысу арқылы шешсін. са болады.: (4)4. Іле, Тарбағатай, Қашқар аймақтарынан келген өлкелікӨлкелік кеңес мүшелері арасындағы сайланып келген үкімет мәнсаптылары және мен әскери мәнсаптылар, сақшы мінсапмәнсаптылары өлкеге келіп қалғандықтан да, болса жиынға қатынаса беруіне рұқсат етілсінсе болады;. (5)5. Толық өкілдіктерімдылығы жоқтардың дадың сырттай (дауыс құқығынсыз) қатынасуына рұқсат етіледіжол беріледі. 12 маусым. Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарынан келген өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерінің ішіндегі толық өкілеттілігіне мдылығында мәселекүмән келтірілген бар делінген өлкелікӨлкелік кеңес мүшелері ресмилесе жиынға қатынасады. Жиынға дайындық көру басқармасы берген сырттай қатынасу рұқсат куәлігін алмайды – делінді. 13 маусым. АқыметАхметжан Қасыми 7 кісілік группаның үйлестіру тобының кезекті мәжілісін тағы ашып, өткізіп, мынадай шешім шығардыны ұйғарды: Іле аймағынан келген өлкелікӨлкелік кеңес мүшелері арасындағы аты-жөні бұрынғы тізіммен бірдей шықпағандардың сәйкес келмеген адамдарда: өзі сайланған ауданындағы аудандық кеңестің спаттағандары растамасы немесе телеграммажеделхат арқылы жолдаған мәлімдегендері растамасы болған жағдайда, олардың өкілдігі толымды деп табылады. (2)2. Тарбағатай аймағынан келген өлкелікӨлкелік кеңес мүшесінің саны – 4 кісі, бұрынғы сайланғандардың көбі қазіргі мансап иелерітылар екен. Бұлар Олардың мәжіліске қатынасуғына болмайдырұқсат етілмейді, ӨлкелікӨлкелік кеңес мүшелелігінріне жаңадан сайланған адамдар ғанаы жиынға қатынасады. Қашқар аймағынан келген өлкелікӨлкелік кеңес мүшелері арасында аты-жөні бұрынғы сайланғандармен бірдей шықпаған 7 адам: өзі сайланған ауданындағы аудандық кеңестің растамасы немесе жеделхат арқылы жолдаған растамасы болған жағдайда, оларды кісі жөнінде олардың өздері тұрған аудандық кеңестерге телеграмма беріп сұрап, сыпаттап телеграмма келгендерін жиынға қатыстырусға болады. (3)3. Толымдығынан мәселе байқалмаған өлкелікӨлкелік кеңес мүшелері жиынға әзірше сырттай қатынасса болады. Осы күні АқыметАхметжан Қасыми, Рақымжан Сабырхажиев екеуі Жаң жыжұңЖаң жы жұңға хат жазып:, Оспан ІсләмИсламұлын Алтай аймағының уәли міндетінен алып тастауды талап етті. 19 маусым. Алтай уәли мекемесі – аудандарға және өзіне төтетікелей қарасты мекеме орындарына: бұдан былай «Рреспублика» сөзін айтуға тиымтыйым салынады деп бұйрық түсіберрді. 22 маусым. Жаң жыжұңЖаң жы жұң АқыметАхметжан Қасыми мен Рақымжан Сабырхажиевке жауап хат жазып: Оспан ІсіләмИсламұлын Алтайдың уәлиі міндетінен алып тастауды –өлкелікӨлкелік үкіметтің жора лармүшелер мәжілісі талқылап, бекітуі қажет – деді. 25 маусым. Жаң жыжұңЖаң жы жұң: өлкелікӨлкелік сайлау кеңесінің тұңғыш кезекті мәжілісіндегі текетіресті іресу жағдайын оңау үшін,шешу үшін: «Еекі жақжақ та бір-біріне өз ара құрмет көрсетіптесіп, бір-біріңе өз ара жол берісіңіздер» – деген тақырыпта сөз сөйлеп, екі жақжақттың бір-біріне жол беріп, өлкелікӨлкелік кеңестің тұңғыш кезекті жиналысын сәтті ашуға үндедішақырды. 30 маусым. Батыс солтүстік әскери әкімшілік мекемесінің бас хатшысы Лю мың яұн АқыметАхметжан Қасымиға хат жазып, былайң деді: «Ұлттық армияның былтырғы екі айлық қаражаты және жаздық, қыстық киімдері берілді. Бірақ,Бірақ қарыз бір жылдан бері: болды, ұлттық армияны бір-бірлеп ұайта құруден тексеру, қамдау бөлімше мекемесін құру, киім менді, туды бірлікке үлгіге келтіру, саяси тәрбиеші жіберу, командирлерді қайтадан тәлім-тәрбие алуға жіберу, мемлекеттік шекараның қорғаныс әскери бөлімдерін « Үш аймақҮш аймақҮш аймақ» шекарасына орналастыру – істері әлі іске асқан жоқ. Ысқақбек МононовМөнөновкеқа : «Бейбітшілік бітімінің» қосымша № 2 нұсқасын жолдауыңызды(2)2. және әскери істер группасытобының қаулысы бойынша әскерді тезірек үйлесімді орналастыруды және қамдтау нақты адам санына қарай берілетіндігін жеткізуіңіздііп қоюыңызды үміт етөтінемін». Маусымның соңы. Сұң ши лян Манатқа: АҚШ тыңАҚШ-тың Үрімжідегі елшісінің орынбасары Макынакынанмен (–?) бірге Байтіктегі Оспан ІсіләмИсламұлы тұрған жерге барып, қа тысты ондағы ақуалдарды ұғысып қайтатынуға адам қосып бер – деп бұйрық берді. 3 шілде. Жаң жыжұңЖаң жы жұң – өлкелікӨлкелік кеңестің төрағалар алқасы ндағыларды және арнауйлы құрылған АқыметАхметжан Қасыми басқаратын 7 кісілік группадағыларды ұйлестіру тобын шақырып бірлескен әңгіме мәжіліс ашыпөткізді:, қарама-қарсы екі жақжақтың бір-біріне жол беріп, текетірестіу жағдайын аяқтоқтатуы жөнінде нәсихатнасихаткеңес айтты. Жалғас өткізілген №3 кеңес нәтижесіз болды. Мұсылмандардың ораза айы таяп қалғандықтан, Қашқар аймағынан келген өлкелікӨлкелік кеңестің мүшелері жиынды әзірше тоқтата тұруды ұсыныс етті. ӨлкелікӨлкелік кеңестің мүшелерінің көбі мұны құптады. Сонымен өлкелікӨлкелік кеңестің №1- -мәжілісі сәтсіз болдаяқталы. 4 шілде. ӨлкелікӨлкелік почта мекемесі – Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарының почта істері жөніндегі қатынас министірминистрлігіне қағаз қатынас жолдарп,: өлкеміздегі батыс, пен солтүстік екі линиядағы бағыттағы почта жолы Манасқа дейін ғана барады қызмет кқрсете алады – деді. Шілденің басы. Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарынан келген өлкелікӨлкелік кеңестің мүшелері ұшаққа отырып Үрімжіден Құлжаға қайтты. 7 шілде. ӨлкелікӨлкелік үкімет: Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтары мен Жеті аймақтың почта қатынасын тез арада қалпына келтіру үшін:, өлкелікӨлкелік үкіметтің алдымен Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақтағы» почта-телеграф жұмысшылары мен, қызметкерлерінің тұрмыс қаражатына өлке ақшасынан 30 милионмиллион юань босатудыын ұйғарды. Осы күні Қашқар аймағынан келген өлкелікӨлкелік кеңестің 24 мүшесі, Ақсу, Хотан, Қарашары аймақтарына келген өлкелікӨлкелік кеңестің мүшелерінен бір-бірден кісі, Тұрпан ауданынан келген өлкелікӨлкелік кеңестің мүшелерінен екі кісі, жиыны 29 кісі – Үрімжіден ұшаққа отырып Құлжаға барды. 8 - -10 шілде. Тұрпан, Пішән, Тоқсұн аудандарындағы ұсақ ұлт бұқарасы ұйымдасқан түрдеды көтеріліске шықты жасады. 8 шілде күніде Тоқсұн ауданындаағы қарулы көтерілісші бұқарадан жүздеген кісі ХҚамиттің басқтаруындағы жүздеген қарулы адам нда Алғой өңіріндегі тас жолменда кетіп бара жатқан автомобильге шабуыл жасады. Осымен бір уақытта Пішән ауданындағы жүзден астам қарулы көтерілісшілерсші бұқарадан жүзден астам кісі Лемжиндегі сақшы бөлімшесіне шабуыл жасап, сақшыларды түгелдей ұрып өлтіріп, барлық қару-жарақ пен, ат көліктерін қолға түсірді. Олар ілгерілей түсіп, Хандұн сақшы бөлімшесіне шабуыл жасап, онда күшті қарсылыққа ұшырады. Көтерілісші бұқара шығыс, батыс Кокжар тауларына шегініп кетті. 10- шілдеде Пішән ауданында Яңхы маңындағы қарулы көтерілісші бұқарадан 200 -ден астам қарулы көтерілісшілер кісі сол арадағы сақшы бөлімшесіне тұтқиылдан шабуыл жасады. Осы үш орындағы аудандағы қарулы көтерілісшілер: бұқара ГоминдаңГоминдаң армиясы – Тұрпан, Пішән, Тұқсұн аудандарынан шығып кетсін және Мәсғұт өлкенің төрағасынан қалдырылсын алынсын – деген талаптар қойды. 10 шілде. Сұң ши лян: Тұрпан, Пішән, Тұқсұн бұқараларының көтерілісін басу жөнінде Жаң жыжұңЖаң жы жұңге мынадай ұсыныс қойды: (1)1. Тұрпан ауданының әкімі АбдырахманӘбдірахман Мұһит міндеттерін қалдырса орынынан алынсын; (2)2. Жәніштау Көтерілісті басу жөнінде сол арадағы армияға бұйрық берілсіне; (3)3. Тұрпанда, Пішәнда, Тұқсұнда тұратын армияның әскери қуаты күшейтілсіне. – деген ұсыныс жасады. 11 шілде. Үрімжі сияқты ірі елді мекендегі жерлердегі өлкелікӨлкелік кеңестің 57 мүшесі бірлесіп АқыметАхметжан ҚасымигеҚасымиға хат жазып:, Қашқар, Хотан, Қарашары райондаймақтарынан, Тұрпан ауданынан келген өлкелікӨлкелік кеңестің 20 неше мүшесінің Үрімжіден Құлжаға кеткен-кетпегкендігі жөнінде сұрау салды. 12 - -13 шілде. Тоқсұн ауданындағы көтерілісшілер: бұқара Үрімжіден оңтүстік Шынжаңға баратын маңызды қатынас торабы – Күміске1 шабуыл жасап, сол арадағы екі рота әскердің қарсылығына ұшырады. Соғыс екі тәулікке жалғасты. Осымен бір уақытта, Тұрпан ауданының әкімі АбдырахманӘбдірахман Мұһит, оның орынбасары Бадұн – астанаға барып, мыңнан астам адамдық қарулы көтерілісші қосын ұйымдартырып, 13 шілде күніде таң сәріде Үрімжіден ішкі өлкеге баратын маңызды жол – Сыңгымге2 шабуыл жасап, сол арадағы әскерлердің күшті қарсылығына ұшырады. Соғыс бір күн, бір түн ге жалғасты. 13 шілде. Жаң жыжұңЖаң жы жұң: Тұрпан, Пішән, Тоқсұн аудандарындағы көтерілісшілер бұқара – Күміс пен Сыңгымге шабуыл жасай бастады дегенді естігеннен кейін, Сұң шилянға көтерілісті батыл жаныштауаяусыз басып, оларды бір жолата тазалау жойп жіберу туралы жөнінде бұйрық берді. Кешкте Сұң ши лян шұғыл мәжіліс шақырып, ашып мынадай орналастыру ұйғарым жасады: Гомин Сыңгым орындарында тұратын армияға – берік қорғаныс жасап, келетін көмекті тосу жөнінде телеграммажеделхат арқылы бұйрық берді;: Тоқсұн қалашығандағы Ие чаң шоу басұарған атты әскер полкіне – Құмылдан келетін екі баталионбатальонмен бірге Сыңгымге тез аттану жөнінде бұйрық берді;: Қарашаріыдегі 128-лұйдивизияға – Күміске көмекке әскери бөлім жіберу жөнінде бұйрық берді; Үрімжідегі 179-лұйдивизияның бір баталионбатальондық әскери күшін – ті Бауаншың өңірінде қорғаныс жасауға жіберді. 14 шілде. ГоминдаңГоминдаңның көмекке жіберген әскери бөлімдері Күміс пен Сыңгымге барып, сол жердегі әскери бөлімдермен бірге көтерілісші бұқараға қайтарма соққы берді. Күміске шабуыл жасаған көтерілісшілер бұқара қалың жауға төтеп бере алмай, тоз-тоз болды. Сыңгымге шабуыл жасаған көтерілісшіл бұқара АбдырахманӘбдірахман Мұһиттің қолбасшылығындағы көтерілісшілер шығыс, батыс Көкжар тауының ларына шығысы мен батысына қарай шегінді. Осы күні өлкелікӨлкелік үкіметтің жора лармүшелер мәжілісі: Тұрпан, Пішән, Тоқсұн көтерілісін қозғаған ұйымдастырған Тұрпан ауданының әкімі АбдырахманӘбдірахман Мұһитты, оның орынбасары Баудұнды міндетінен алып тастап, олардың орнына Абдонамет пен Ма сұң шинді қоюға ұйғарйды. 15 шілде. АқыметАхметжан Қасыми оңтүстік Шынжаңнан келген өлкелікӨлкелік кеңестің ішін араішінарабіраз мүшелерінің Құлжаға барғандарығы жөнінде Үрімжі сияқты жерлердегі өлкелікӨлкелік кеңестің ішінара кейбір мүшелеріне жауап хат жазып былай деді: «Іле аймағы – районы шет елшетел тереториятерриториясы емес, Іле районы – «Бейбітшілік бітіміне» қол қойылғаннан кейін, ерекше өзге мемлекеттеің ықпалында болған жоқ. Ақсу районы ауданы секілді осы өлкенің бір әкімшілік районыауданы. Сондықтан да,, меніңше, олардың Ілеге баруы өз мекендерінің бір шетінен енді бір шетіне барып экскуртцияэкскурсия дасаяхат жасау, қҚонақ асы да болу, оддан басқа түк те емес», – деп жауап берді. 16 шілде. Санши – Ххыби – Шшандұң – хХынан шекара өңірінде шығатын «Халқ газеті»: «Шынжаң келіс сөзкеліссөзіы бұзылды. Жяң жиешыЖяң жие шы : ұлттардың автономия талабынан бас тартты. «Халық Мәсғұттың Шынжаңды басқарғанын мойындамайды» – деген хабарды басыпжариялап, былай деді: «Жяң жиешыЖяң жие шы үкіметі мен Шынжаңдағы автономияны талап еткен ұлттар арасындағы келіс сөзкеліссөз 7-шілдеде бұзылды. Оның бұзылуына себеп болған нәрсе жай: Жияң жиые шы – Шынжаңның ұлттық автономияны жолға қою талабынан бас тартты. Осы жылғы 20 -мамырда Мәсғұтты Шынжаң өлкесінің төрағасына зорлықпен қойды. Шынжаң халқы Жяң жиешыЖяң жие шы үкіметі жіберген Өөлке төрағасын мойындаудан бас тартты. АҚШ агенттігінің хабарына қарағанда: , келіс сөзкеліссөз бұзылғаннан кейін, Жяң жиешыЖяң жие шы үкіметі жағынан Мәсғұт мәлімдеме жариялап, «опасыздардан» (Шынжаң халқы) қҚытайЖұңгоЖүңголықтарға (амалятамалиятта дара билеп, ішкі соғыс жүргізіп отырған Жяң жиешыЖяң жие шы үкіметі) Іле районын аймағын «ашық ұстауды» талап етті. Ескертпе: Шынжаңдағы қазақ, ұйғыр қатарлы ұлттар – 1944 жылы лажысыз көтеріліс жасап, ГоминдаңГоминдаңның зор қытайшылдыққҚытайшылдық істеген милитаристік үстемдігіне қарсы шығтұрып, автономия ұқығықұқығын талап еткен. Бір жылдан аса уақыт ерлікпен шайқас жүргізіп, Жяң жиешыЖяң жие шы армиясын жеңгеннен кейін, Жяң жиешыЖяң жие шы үкіметі 1945 жылы қыркүйекте Жаң жыжұңЖаң жы жұңды Үрімжіге жіберіп, көтеріліс жасаған ұлттармен бейбітшілік келіс сөзкеліссөзін жасаған еді. Осы аралықта, 1946 жылы қаңтарда алғашқы келісімге келген болса да, бірақ,бірақ бірнеше келелі мәселелерде, көбінесе жерлікжергілікті автономия мәселесінде Жяң жиешыЖяң жие шы бастан аяқ бас тартып келеді. Келісім кезінде Жяң жиешыЖяң жие шы қайраңдап тұрып алды. Оның үстіне сол түстік Шынжаң мен оңтүстік Шынжаңға негізгі әскери күшін орналастырып, Шынжаң халқына қанды қамшысын үйіріп, зорлық істеп, көтерілісші халыққа қарулы қосынменнан шабуыл жасауға сұқтанды. Биыл 19- ақпанда және 25- ақпанда Үрімжідегі ұлттар екі рет ереуіл өткізіп, өлкелікӨлкелік үкіметті қоршап алып, талап-тілекгін білдірді. Жяң жиешыЖяң жие шы үкіметінің зор қытайқытайшылық істеген зорлықтыөктемдік саясисаясатына наразылық білдіріп, ГоминдаңГоминдаң армиясын азайтудыға талап етті. 16 - -17 шілде. 16- шілдеде шығыс ,және батыс Көкжар тауларында шегінген Тұрпан, Пішән, Тұқсұн аудандарының қарулы көтерілісшілері бұқарасы Жетіқұдықтағы ГоминдаңГоминдаң армиясына қоршап, шабуыл жасадып, екі жақжақ бір күн соғысты. 17- шілдеде, таңсәріде, ГоминдаңГоминдаңның көмекке жіберген әскери бөлімдері жетіп келгендіктен де, көтерілісшілер бұқара лажысыздан тағы шығыс, батыс Көкжар тауларына шегініп кетті. 20 шілде. Сұң ши лян: Пішән, Жетіқұдық, Шонжыдағы ГоминдаңГоминдаң армиясына бөлініп-бөлініп таудағыға барып көтерілісшілерді бұқараны тінтіп жүріп жою жөнінде бұйрық бетүсірді. 23 -шілдеде ілгерінді-кейінді Гуаньдян, Үшбұлақ, Шяупиңхудағы деген жерлерде көтерілісшілермен бұқарамен соғысты. Көтерілісшілер бұқара ауыр шығынға ұшырадыдалды. Қалған жүзден артық кісі АбдырахманӘбдірахман Мұһиттің бастауындамен жүзден астам адам қоршауды бұзып шығып, Тяньшан тауын бойлап, батысқа шегінді. 21 шілде. Жаң жыжұңЖаң жы жұң: өлкелікӨлкелік кеңестің сәтсіздікке ұшырауы және мен « «Тұрпан, Пішән, Тоқсұн, оқиғасы» жөнінде еліміздің іш-сыртына және Шынжаңның кезектегі қазіргі жағдайы туралы сөз жаряжариялап жаза келіп,, Шынжаң мәселесін шешуге енді қарулы күшті пайдалану істету қажет – деп жариялап,ті «деп, бБұдан былай Шынжаң өлкесінің бейбітшілігін қамтамасыз етуздандыру және Қытай ЖұңгоЖүңго мен– Кеңес достығын ілгерлету дамытусиқты екі үлкен саясаттыын жалғастыра жүргізіп, дәйекті атқара беретіндігін» білдірді. 22 шілде. ГоминдаңГоминдаңның Шынжаңдағы әскери билеушілері Қашқарда әскери түс жағдай жариялады. Тағы Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» Қашқарда тағы да «көтеріліс жасамақшы» деген алақаптпен таратып, Қашқар аймағының уәлиінің орынбасары Қасымжан Қамбарды және Үш аймақҮш аймақ«Үш аймаққа» бейім әкімдерді ұстады. 23 - -25 шілде. Тарбағатай уәли мекемесінің орган газеті – «Халық ауазы» газеті «ҚытайЖұңгоЖүңго жағдайы» деген мақала жаряжариялап, ҚытайЖұңгоЖүңго халық азаттық армиясының соғыс майдандарындағы соғыс әскери жеңмістерін және бүкіл ел халықтыққының азаттық соғысынқа көмек берудіңген мән-жайын егжей-тегжейлі таныстырды. 24 шілде. Гомин үкіметі бұйрық шығарып, Мәсғұтты бақылау мекемесінің Шынжаң районындағы өлкесіндегі бақылаушы міндетінен босатқанын мәнсабынан қалдырғанын жариялады. 24 - -30 шілде. АҚШ- – тың әйел тілшісі Фагефалкл (–?) Үрімжіден Құлжаға барып, Ысқақбек МононовМөнөновпен,, ӘАкыкімбек қожалармен әңгімелесті. Кеңес одағыКеңес Одағының Шынжаңның Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерісіне берген көмегін және олардың қолдау ақуалын тексеріп ұғысты. 28 шілде. Сұң ши лянның орналастыруы ұсынысы бойынша: Ма чың шян қатарлылар Бәйтікке барып, Оспан ІсіләмИсламұлының жасағын ретке салдыкелтірді. Оспан ІсіләмИсламұлының жасағынан 700 адамды іріктеп алып, оны екі үлкен отрядке жасаққа бөліп, жаттығу жасаттырды. Оспан ІсіләмИсламұлы ГоминдаңГоминдаң жақжағынтың берген қару-жарақ, астық сияқты әскери керек-жарақ бұйымдарын жеткізіп тұруы үшінға жауаптандырып, Қайымғазыны Үрімжіде тұруға жіберді. 30 шілде. Гомин үкіметі бұйрық шығарып:, Бұрһан Шаһидиды –Шынжаң өлкелікӨлкелік үкіметтің жорамүшелігінелығынан және төрағаның орынбасарлығынан; алып тастады. Сай зұң шянды – Шынжаң өлкелікӨлкелік үкіметтінің жора мүшелігінен жәнеығынан оқу-ағарту меңгермесіОқу-ағарту меңгермебасқармасыі бастығының орынбасарлығынан алып тастады. АбдыкерімӘбдікәрімхан Мақсұмды – Шынжаң өлкелікӨлкелік үкіметінің төрағасының орынбасары (ҚашақрҚашқардың уәлиі міндетінен алынып тасталдыбосатты), Өмар дамолладомладамолла, Лю иұң шян, Чын фаң бо үшеуін үшеуін – Шынжаң өлкелікӨлкелік үкіметтінің жорасы мүшесі етіп тағайындады. 31 шілде. ГоминдаңГоминдаңшыл Омар дамолладомладамолла – Қашқардың уәлиі болып тағайындалды. Осы күні АқыметАхметжан Қасыми: Басбай Шолақұлы Бапинге, Қасымахун Сымайлевқа, Әлімжан Хакымбаиевкетерге хат жазып, Тарбағатай аймағында өмір сүріп орын алып отырған бірнеше мәселені қалай шешу туралы нақты нұсқау берді. Ол былай деді: «Біз қытайқытай халқы жөніндегі төңкерістіңк бастапқы кезіндегі сыңар жақжақты танымымызды өзгертуіміз керек. ҚытайҚытай қалқыхалқымен аралықтағы теңдік қарым-қатынасты –үкімет күшіне сүйеніп зорлықпен іске асыру мүмкін емес. Қайта еркін өмір мен және саясисаяси теңдік негізінде ұлттардың ынтымағын орнықтырып,у және күшейтуіміз керек. Біз осы үшін құлшына күрес жүргізуге тиіспіз... Халық санының көбін ұстайтын ұлт – ұсақ ұлттардың үміті мен талабына құлақ асуға ерекше көңіл бөлуі тиіс, оларға достық позиция білдіруіміз керек және оларды аялайтын адал ниетін көрсету тиіскерек. Біз өткендегі сыңаржақжақы көзқарастарымызды өзгертуіміз керек. Біздің халқымыз өткенде тартқан езгіні қытайқҚытай халқынан көрмеу керек. Ол – қытайқытайдың дара билеушілерінің қылмысы. Егер біздің халқымыз қытайқытай халқы мен қытайқытайдың дара билеушілерін айқын парықтай алса, онда олар қытайҚқытай халқы жөніндегі көз қараскөзқарасын өзгертетін болады. ҚытайҚытай халқы бізді әсте сіңдіріп кетуді, сақшылық түзіммен билеп-төстеуді, әскери күшпен жаныштауды үміт қылмайды. Ондай ойдағы адамдар біздің қандай қас жауымыз болса –, қытайҚқытай халқының да сондай қас жауы. Сондықтан мен сізднрдердің бұқараны тәрбиелеу қызметіне ерекше көңіл бөлулеріңізді үміт етемін».
Шілде. Жаң жыжұңЖаң жы жұң: қызметінен барысынан доклатдокладесеп беру үшін еліне қайтпақшы болып жатқан Кеңес одағыКеңес Одағының Үрімжідегі бас елшісі Савиельевке –тен Сталинге өз қолымен жазған хатты тапсырды жазды. Хаттың негізгі мазмұны: Шынжаң мәселесін бейбіт жолмен шешуде кеңес одағыКеңес Одағының қалыс тұрып көмек бергендігіне алғыс айтылды. Сондай-ақ, Шынжаңдағы қазіргі жағдаймәселе Үш аймақҮш аймақ – «Үш аймақ» жақжағынтың бастан ақыр бүтіндей дербес бағытты ерекшелену күйіндеұстанып келе жатқандығынан туындап отыр. Мұны шешуде Кеңес одағыКеңес Одағының бұрынғыдай қалыс тұрып, рақайластыруынан үміт ететіндігі айтылды. 5 тамыз. Құлжада Іле аймақтық сібе-солаң мәдениет қоғамы Құлжада құрылды. Оның бастығы – Гуан рұң лай, орынбасары – Тучичон болды. 6 тамыз. АбдырахманӘбдірахман Мұһит бастаған 100- ден астам адамдық Тұрпан, Пішән, Тоқсұн көтерілісшілерінің қарулы қосыны өкшелей қуып келе жатқан ГоминдаңГоминдаң армиясының қоршауын ға алып, өкшелей соққы беруін бұзып өтіп, Құлжаға барды, ондағыларып қызғын қарсы алуға ие болдысалтанатпен қарсы алды. 7 тамыз. Мәсығұт өлкелікӨлкелік үкіметтің №29-жоралар мәжілісін басқарып ашып, мынадай шешім шығардыларды ұйғарды: (1)1. Яркен, Хотан аймақтарындағы сайлаудың дау-шарын шешу үшін , Лю иұ шяң бастаған сайлауды бақылауу группасытобынның шығар құрып, оларға – Яркен, Хотан, Қашқар аймақтарында өтетін уәли сайлауынға бақылау жасаттырумен біргеды, бұрынғы өткендегі өлкелікӨлкелік кеңес мүшелері менн, әкімдерді сайлаудағы дау-шардың жауапкершілігін жай- жапсарын тексеріп, ту және оның нәтижесін өлкелікӨлкелік үкіметке мәлімдеуді тапсырдып басқарту;. (2)2. Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарының әкімшілік мәжілісін ашып өткен соң болғаннан кейін, – Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарының уәлидерін сайлаудың жұмысын уақыты белгілетін болдыеп орналастыру;. (3)3. Уаң зың шанғады: Ақсу, Қарашары, Үрімжі, Құмыл аймақтарының уалиуәлилерінің сайлануын бақылау тапсырылдыға жауапты ету. жүктеу/скачать 3.86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|