Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
жүктеу/скачать 6.32 Mb.
|
Аналық сүт - кремдік реңктері бар, паста тәрізді консистенциясы бар, ерекше иісі мен күйдіретіндей дәмі бар ақ мөлдір емес масса. Жас жұмысшы аралар аналық сүтін жұтқыншақ және жақ бездері арқылы бөлінеді. Аралар өмірдің алғашқы үш күнінде жұмысшы аралар мен аталық ара дернәсілдерін қоректендіру үшін қолданылады, ал аналық аралар өсірілетін дернәсіл үшін бұл олардың даму кезеңінде ерекше азық болып табылады. Сондай-ақ, аналық сүт жұмысшы аралар ересек аналықтарды қарқынды жұмыртқа салу кезеңінде тамақтандырады. Аналық сүт құрамында 110 түрлі қосылыстар мен күл элементтері бар және ол жоғары сапалы өнім болып табылады. Аналық сүт биологиялық стимулятор болып табылады және адам ағзасына сергітетін және антисептикалық әсер етеді, организмдегі метаболизм мен тіндердің тамақтануын қалпына келтіреді, барлық негізгі органдардың қызметін қалыпқа келтіреді. Сондықтан аналық сүт тағамдық қоспа ретінде, медицинада және косметика өнеркәсібінде қолданылады. 1 кг аналық сүт калориясы 1 385 ккал, ал сиыр сүті - 69, әйел сүті - 700 ккал құрайды. Ондағы ақуыздардың саны бойынша аналық сүт сиыр сүтінен шамамен бес есе, көмірсулар саны бойынша 4-6 есе, май 2-3 есе жоғары. Аналық сүт ақуыздарында алмастыруға келмейтин 21 амин қышқылы бар. Аналық сүт ақуыздары толық құнды болып саналады. Аналық сүт липидтері майлармен, фосфолипидтермен, стеролдармен толықтырылған. Көмірсулар глюкоза, фруктоза, мальтоза, изо-мальтоза және т. б. Аналық сүт құрамына органикалық қышқылдар кіреді. Аналық сүт дәрумендерінің ішінде пантотен және никотин қышқылдары, пиридоксин, тиамин, рибофлавин және басқалары маңызды орын алады. Аналық сүт көптеген гормондарға ие. Арнайы органикалық қосылыстар - птеридин туындылары (биоптерин және неоптерин) табылды. Аналық сүт нуклеин қышқылдары негізінен рибонуклеин қышқылымен ұсынылған, нуклеотидтер бар. Нуклеин қышқылдары мен нуклеотидтер жасушалардың бөліну процестері, тұқым қуалайтын ақпаратты сақтау және беру, ағзадағы ақуыздардың биосинтезі және басқа да өмірлік процестер байланысты. Аналық сүт өндірісінің шарттары оның құнды биологиялық қасиеттерінің сақталуына кепілдік беруі және фармацевтика өнеркәсібінің санитарлық-гигиеналық талаптарына жауап беруі керек. Сондықтан омартада личинкаларды егу және аналық сүтті таңдау үшін құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілген арнайы жабдықталған бөлме болуы керек. Омарталарда аналық сүт алу кезіндегі барлық процестер негізінен өнімділігі жоқ аналық араларды шығарумен бірдей. Тәрбиелік қабілеті жоғары отбасыларды дұрыс таңдап, оларды барынша пайдалану маңызды. Сүтті дернәсілдерді өсіруге қойғаннан кейін 2,5-3 күннен кейін алынады. Ол үшін егу рамалары алынып тасталады, жатыр қабырғалары ыстық пышақпен сүт деңгейіне дейін кесіледі, дернәсілдер лақтырылады, ал сүт алынады. Бір ара ұясынан 100 г немесе одан да көп аналық сүт алуға болады. Содан кейін сүтті жинағаннан кейін 1 сағаттан аспайтын уақыт ішінде сыйымдылығы 100-150 мл ұнтақталған тығындары бар қара шыны банкаларға салады. Банкалар шетіне дейін толтырылады және герметизациялау үшін банкалар мойнымен балқытылған балауызға батырылады, содан кейін тоңазытқышқа 00С жоғары емес температурада 2 тәуліктен аспайтын уақыт сақтау үшін қойылады. Ұзақ сақтау үшін әртүрлі әдістер қолданылады: адсорбция немесе мұздату (кептіру). Аналық сүт адсорбциясы келесідей жүзеге асырылады: олардың лактозасынан (97-98%) және глюкозадан (2-3%) тұратын адсорбциялық қоспасы дайындалады, жаңа жиналған сүтті қосып, мұқият ұнтақталады. Аналық сүт пен қоспаның адсорбциялық қатынасы 1:4 болуы керек. Бұл формада шикі адсорбцияланған аналық сүт өзінің қасиеттерін 50С жоғары емес температурада 3 айға дейін сақтайды. Лиофилизация - бұл төмен температурада бірден кептіру. 0-ден 140С-қа дейінгі температурада және ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 65%-дан аспайтын құрғақ аналық сүт лиофилизация күнінен бастап бес жылға дейін жақсы сақталады. Зертханада аналық сүттің табиғилығы және сапасы физика-химиялық көрсеткіштер бойынша анықталады: тотығу және флуоресценция, белсенді қышқылдық, децен қышқылдарының мөлшері, су, биологиялық белсенді заттардың құрамы, қоспалардың болмауы. 8-кестеде аналық сүттің сапасына қойылатын талаптар көрсетілген. 8 кесте - Аналық сүттің органолептикалық және физика-химиялық көрсеткіштері (ГОСТ 28888-90)
жүктеу/скачать 6.32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|