Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ы. Алтынсарин атындағЫ Ұлттық білім академиясы

БІЛІM - ОБРАЗОВАНИЕ, ISSN 1607-2790
№3, 2020
41
www
.nao.kz
ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ / ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА ОБУЧЕНИЯ / THE THEORY AND PRACTICE OF TEACHING
Сурет 2 - Google Earth веб-сервистік бағдарламасында туған өлкені іздестіру
Нақтылап айтқанда, Google Еarth 
веб-сервисіндегі өлшеу құралын пай-
далану арқылы туған ауылды, жақын 
орналасқан көлді, ауыл ішіндегі парк- 
тің немесе бақшаның аумағын өлше-
уге, ауыл арқылы ағып жатқан өзен-
нің немесе қатынас жолдардың ұзын-
дығын есептеуге, көршілес ауылдардың 
арақашықтығын немесе аудан орта-
лығының қаншалықты алыстығын және 
т.б. практика жүзінде өлшеп, нақтылай 
алады. Дамыта оқытуда баланың ізде-
нушілік-зерттеушілік әрекетін ұйымдас- 
тыру басты назарда ұсталады. Ол үшін 
бала өзінің осы кезге дейінгі білетін 
тәсілдерінің жаңа мәселені шешуге 
жеткіліксіз екенін сезініп, білім алуға 
деген ынтасы артып әрекет жасайды
(3-сурет).
Сурет 3 - Google Earth бағдарламасында Кіші Аралдың көлемін өлшеу жұмысы
Мысалы, ғаламдық мәселеге ай-
налған Арал теңізін сақтау пробле-
масы туралы айтқанда, Кіші Аралдың 
қазіргі жағдайы мен оның көлемі тек 
қана Арал ауданының оқушыларын 
ғана емес, басқа өлкелердің оқушыла-
рын да қызықтыратыны сөзсіз. Google 
Еarth веб-сервисін пайдалану арқылы 

БІЛІМ - ОБРАЗОВАНИЕ, ISSN 1607-2790
№3, 2020 
ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ / ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА ОБУЧЕНИЯ / THE THEORY AND PRACTICE OF TEACHING
42
оқушылар Кіші Аралды тауып, оның 
кординаталарымен бірге, ауданын, пе-
риметрін анықтауға мүмкіндік алады.
Сондай-ақ, Google Earth бағдарла-
масы арқылы әрбір бала өзі туған өл-
кесінің табиғи нысандары (өзен, көл, 
батпақ, орман және т.б.) туралы әде-
биеттерде көрсетілген морфометри-
ялық сипаттамалардың шынайылығы-
на көз жеткізулеріне мүмкіндік беріп, 
орын алған өзгерістердің қаншалықты 
ауқымды екендігін практика жүзінде 
анықтау жұмыстары, олардың ғылыми 
ізденістерге деген қызығушылығын оя-
туы мүмкін. Мысалы, оқушылар тұратын 
ауыл немесе қала маңындағы қоқыс 
алаңының аумағын анықтау оқушы- 
ларға экологиялық тәрбие берумен 
қатар, өз өлкесін қорғау, табиғат ресур- 
старын ұтымды пайдалану бойынша 
жобалар әзірлеуге деген ұмтылысын 
туғызады деп есептейміз.
Бұл тапсырманы орындау үшін са-
бақ интернет желісіне қосылған ком-
пьютерлермен жабдықталған сыныпта 
өтуі қажет. Олай болмаған жағдайда, 
мұғалім сыныптағы интерактивті тақта-
ны пайдалану арқылы оқушыларға 
орындалатын жұмыстардың реттілігін 
көрсетіп, үй тапсырмасы ретінде бере 
алады. Оқушылар өздерінің зерттеу 
жұмыстарынан кейін, өз өлкелерінің 
экологиясы туралы ойларын және қор-
шаған ортаны сақтау жөніндегі көзқа-
растарын эссе түрінде әзірлей алса, да-
мыта оқыту технологиясын қолданудың 
нәтижелі болғандығын білдіреді.
Рефлексия және бағамдау саты-
сы оқушылардың қателерін анықтап, 
олардың өзін және оған алып кел-
ген түсінбеушілікті талқылай отырып, 
бұны оқытудың жағымды қыры ретін-
де қолдану. Оқушылар өздері таңдаған 
әдістері мен ресурстарын неліктен 
таңдағанын түсіндіру үшін пікірталас 
жүргізу, оқушылардың топқа немесе 
бүкіл сыныпқа жасаған таныстырылы-
мын бағамдау, олардың жазбаша жұ-
мысына ауызша кері байланыс ұсыну 
сияқты процестерге негізделуі қажет.
Рефлексия – көп қырлы, кіріккен 
әрекет. Жоғарыда қарастырылған мате-
риалдарға байланысты төмендегі реф-
лексияны ұсынуға болады:
- дамыта оқыту технологиясын қа- 
лай түсіндің?
- өз бетімен білім алу, өз бетімен 
іздену жолдары пәнге деген қы-
зығушылық тудырды ма?
- оқу тапсырмаларының әрбір ке-
зеңін орындауда қандай қиындықтар 
туды?
- кесте, сөзжұмбақтарды шешіп, 
толтыруда, эссе жазуда қандай қиын-
дыққа тап болдың?
- тақырып мазмұнына байланыс- 
ты қандай сұрақтарың бар?
Рефлексияның оқушы үшін тиімділі-
гі: өз-өзіне есеп беруге баулиды; 
оқушы өзіне қажеттісін білдіре алады; 
өзіндік көзқарасы қалыптасады; ала-
тын білімінің сапасын жақсарта алады; 
сыни көзқарас қалыптасады; өз-өзіне 
баға бере алады; білім алуға деген қы-
зығушылық жоғарылайды.
Рефлексияның 
мұғалім 
үшін 
тиімділігі: зерттеу қызметін одан
сайын арттырады; теориялық білімді 
тереңдетудің қажеттілігі туады; шығар-
машылыққа деген ынта-жігер артады; 
әрбір оқушының пікіріне мән беретін 
болады; пәндік білім сапасының артуы-
на, өзіндік сынның қалыптасуына септі-
гін тигізеді.
Бекіту және қолданысқа енгізу са-
тысында жаңадан меңгерілген дағды-
ларды тәжірибеде қолдану және дамы-
ту үшін сыныпта және үйде орындауға 
арналған әртүрлі жұмбақ, жаттығулар-
дың көмегімен түрлі мүмкіндіктер ұсы-

БІЛІM - ОБРАЗОВАНИЕ, ISSN 1607-2790
№3, 2020
43
www
.nao.kz
ОҚЫТУДЫҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ / ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА ОБУЧЕНИЯ / THE THEORY AND PRACTICE OF TEACHING
ну. Оқушылардың үдеріс барысында 
әріптесімен жұпта немесе топта бірле-
се ойлануы, талқылау арқылы, өз идея-
лары мен пайымдауларының ауқымын 
кеңейтуге, өз жұмыстарын жазбаша 
жүргізу әдістері мен тәсілдерін салыс- 
тыруға және жетілдіруге ынталандыру 
жұмыстарына негізделген. Осы тұрғыда 
«Венн диграммасын» толтыртуға бола-
ды.
Қорытынды шығару және есте 
сақтау: сабақта жұмыс барысына шолу 
жасап, оның қорытындысын шыға-
ру және оқушылардың не үйренгенін
түйіндеу; оқушылардың түсінгенін 
анықтау және қате түсінген болса тү-
зету; оқушыларды өз жұмыстарымен 
таныстырып, оның негізгі тармақта-
ры мен идеяларын ұсынуға шақыру; 
оқушыларға оқудың келесі кезеңін 
түсінуге мүмкіндік беру. Осы сатыда 
«Брейн-ринг» интеллектуалды оқыта 
үйрету ойынын ұйымдастырған тиімді.
«Қазақстан табиғаты» тақыры-
бына сай жүргізілетін «Брейн-ринг» 
ойынының 
мақсаты: 
оқушыларды 
шапшаң, алғыр, ұтымды, жауап беруге 
үйрете отырып, топпен жұмыс жасай 
білуге, ортақ пікірге келуге, қорытын-
ды шығара білуге тәрбиелеу. Ойынның 
шарты түсіндіріледі. Шарт бойынша 
алты адамнан тұратын 2 команда үстел 
маңына топтасып отырады. Тапсыр-
малардың орындалуы ұпаймен есеп-
теліп, білімдері бағаланады (Материал 
қысқартылып ұсынылып отыр) [15;100-
112].

жүктеу/скачать 3.97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: