Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігі


Ядро (кариоплазма) – жануарлар мен өсімдіктер жасушасының ең  маңызды құрам бөлігі. Домалақ немесе сопақша пішінді. Ядроның сыртында  қалыңдығы 60-



Pdf көрінісі
бет12/82
Дата16.01.2023
өлшемі2.82 Mb.
#468438
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   82
Мал шаруашылығының асылдандыру жұмыстарын орындау

Ядро (кариоплазма) – жануарлар мен өсімдіктер жасушасының ең 
маңызды құрам бөлігі. Домалақ немесе сопақша пішінді. Ядроның сыртында 
қалыңдығы 60-70 А

саңылаулы екі жарғақшадан (сыртқы және ішкі) тұратын 
ядро қабықшасы болады. Ол ядроны цитоплазмадан бөліп тұрады. Ядро 
шырыны немесе кариоплазма – қоймалжың зат. Ядро қабығы мен ядроның 
және оның барлық органоидтары аралықтарында, ядро бөлінгенде хромосома 
синтезіне қажет ақуыз, ферменттер, нуклеидтер, бейорганикалық тұздар тағы 
басқа төменгі молекулалы қосылыстар болады. Көптеген жасушалар бір 
ядролы, кейде екі не көп ядролы да болады. Ядро бір не бірнеше шар тәрізді 
және бұрыс пішінді ядрошықтар, негізгі бояғыш заттармен боялатын 
хроматиндер ден тұрады. Ядрошық әрбір жасушадағы ақуыз түзілуіне аса 
қажет аралық зат – рибонуклеин қышқылын (РНҚ) түзеді. Хроматинде негізгі 
ақуыздар – гистондар не провитаминдермен байланысқан ұрпақтан ұрпаққа 


16 
беріліп отыратын нәсілдік ақпараты бар дезоксирибонуклеин қышқылы 
(ДНҚ). жасушаның бөлінуі кезінде (митоз) ядрошық пен ядро қабығы 
жойылып, хромотиндік материал хромосомаларға айналады. Хромосомдар – 
тығыз ұзынша немесе жіп тәріздес түзілістер құрап, тек жасушаның бөлінуі 
кезінде ғана көрінеді. Ядроның жасушадағы зат алмасуда үлкен маңызы бар. 
Ядросы жойылған жасушалар өледі (1-сурет.).
 
Бақылау сұрақтары: 
1. Жасуша теориясының негізгі қағидаларын атаңыз. 
2. Тірі ағзаларда жасушаның қандай түрлері кездеседі? 
3. Жасуша құрылысы және ондағы органноидтар маңызы. 
4. Өсімдік жасушасының жануар жасушасынан айырмашылығы 
5. Лизосомалар маңызы және олардың түрлері. 
6. Жасуша қабығының қызметін атаңыз. 
 
Тапсырмалар: 
1. Гистологиялық препаратты микроскоппен зерттеу барысында 
жануарлар 
және 
өсімдіктер 
жасушаларының 
айырмашылықтарын 
сипаттаңыздар, 
олардың 
айырмашылықтарын 
ажыратып, 
жасуша 
органоидтарының қызметін атаңыздар, суреттерін салыңыздар. 
2. ДНҚ молекуласында 17% аденин бар. Басқа нуклеотидтер 
молекуласының пайыздық мөлшерін анықтаңыз. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   82




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет