Бастауыш сыныптардағы сыныптан тыс тәрбие жұмысындағы практикалық қызмет әдістері
Бастауыш мектептегі сыныптан тыс жұмыстардағы практикалық іс-әрекет әдістерінің теориялық аспектілері
жүктеу/скачать 36.37 Kb.
|
| Бастауыш мектептегі сыныптан тыс жұмыстардағы практикалық іс-әрекет әдістерінің теориялық аспектілері
1.1 Сыныптан тыс жұмыстың мақсаты мен мазмұны Мотивацияны құрудың бір тәсілі-оқушыны сыныптан тыс жұмыс процесіне қосу. Оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудегі сыныптан тыс жұмыстың практикалық, тәрбиелік, жалпы білім беру және дамытушылық маңыздылығын ескере отырып, әр мұғалім сыныптан тыс жұмыстың қаншалықты беретіндігін және оның әлеуеті қандай екенін біледі. Мектептегі сыныптан тыс жұмыс - бұл мектептің оқу-тәрбие процесінің ажырамас бөлігі, оқу және сабақтан тыс іс-шаралар мәселелерін кешенді түрде шешуге арналған негізгі білім беру бағдарламасы, студенттердің қызметін ұйымдастырудың бір түрі. Сабақ пен сабақтан тыс жұмыстардың сабақтастығы оқушылардың іс-әрекетін оған қатысуға дайындығын арттыру арқылы ынталандырып қана қоймайды, сонымен қатар оқу және оқудан тыс іс-әрекеттің мотивтерін біріктіреді, білім мен дағдыларды іс жүзінде қолдануға мүмкіндік береді. Сабақтастықты сақтау нәтижесі-сабақта алған білім, білік және дағдыларды жетілдіру және бекіту. Сыныптан тыс жұмыстың мақсаты - балалардың таным мен шығармашылыққа деген ынтасын дамыту, оқушылардың жеке және кәсіби өзін-өзі анықтауына жәрдемдесу, олардың қоғамдағы өмірге бейімделуі, салауатты өмір салтына тарту. Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың негізгі міндеттері: - әр түрлі қызмет түрлерінде білім алушылардың қызығушылықтарын, бейімділіктерін, қабілеттері мен мүмкіндіктерін анықтау; - сыныптан тыс қызметтің таңдалған саласында әр баланың дамуына жағдай жасау; - білім алушылардың білім, білік, дағды жүйесін қалыптастыру; - балалардың шығармашылық қабілеттерін, шығармашылық қызметінің тәжірибесін дамыту; - оқушылардың алған білімдерін, дағдыларын жүзеге асыру үшін жағдай жасау; - мектеп оқушыларының қоғаммен қарым-қатынас шеңберін кеңейту; - оқуда қиындықтары бар балалармен түзету жұмыстары. Сыныптан тыс жұмыс оқушылардың көкжиегін кеңейтеді, олардың шығармашылық қабілеттерін дамытады және т.б. оқушылар тәртіп пен жауапкершілікке, оқу сабақтарына деген қызығушылыққа ие болады, сабақтардағы жұмыс қабілеті артады, мұғалімдер мен олардың жолдастарына деген мейірімділік. Мектептегі сыныптан тыс жұмыс жүйесін ұйымдастырудың көптеген нұсқалары болуы мүмкін. Әрбір нақты жағдайда мектептің негізгі білім беру бағдарламасында белгіленген және оның барлық бөлімдеріне қатысты міндеттерді негізге алу қажет (білім алушылардың әмбебап оқу іс-әрекеттерін қалыптастыру бағдарламасы, салауатты және қауіпсіз өмір салты мәдениетін қалыптастыру бағдарламасы және т. б.) Екінші буын бастауыш жалпы білім берудің федералды мемлекеттік стандартында сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың келесі формалары көрсетілген: үйірмелер, секциялар, дөңгелек үстелдер, пікірталастар, олимпиадалар, конференциялар және т. б. Педагогика ғылымы мен тәжірибесінде сыныптан тыс жұмыс формаларының келесі бөлінуі жиі кездеседі: жеке, үйірме, жаппай. Жеке жұмыс-бұл жеке студенттердің өзін-өзі тәрбиелеуге бағытталған өзіндік қызметі. Мысалы, көркемөнерпаздар нөмірлерін дайындау, модельдеу және жобалау, рефераттар мен хабарламалар дайындау. Бұл әр оқушыға жалпы бизнесте өз орнын табуға мүмкіндік береді. Бұл әрекет мұғалімнен осы жас санатындағы оқушылардың жеке ерекшеліктерін білуді талап етеді. Сыныптан тыс үйірме жұмыстары ғылымның, қолданбалы шығармашылықтың, өнердегі немесе спорттағы белгілі бір саласындағы қызығушылықтар мен шығармашылық қабілеттерді анықтауға және дамытуға ықпал етеді. Мұнда ең танымал-қызығушылық үйірмелері және спорт секциялары (пәндік, техникалық, спорттық, көркемдік). Үйірмелерде әр түрлі сабақтар өткізіледі: әдебиет туындыларын талқылау, экскурсиялар, зертханалық сабақтар, қолөнер бұйымдары және т. б. үйірме жұмысының жылдық есебі көрме, байқау немесе балалар шығармашылығы фестивалі және т. б. түрінде өткізіледі. Жаппай жұмыс түрлері мектепте жиі кездесетіндердің қатарына жатады. Олар көптеген студенттерді бір уақытта қамтуға арналған, олардың әсемдігі, салтанаты, жарықтығы, балалар мен жасөспірімдерге үлкен эмоционалды әсері бар. Жаппай жұмыс оқушылардың белсенділігін арттырудың үлкен мүмкіндіктеріне саяды. Сонымен, конкурс, олимпиада, жарыс, ойын әркімнің тікелей белсенділігін, балалардың үлкен (сыныптық) ұжымында достық пен өзара көмектің болуын талап етеді. Әңгімелер, кештер, ертеңгіліктер өткізу кезінде оқушылардың тек бір бөлігі ғана ұйымдастырушылар мен орындаушылар ретінде әрекет етеді. Спектакльдерге немесе мұражайларға бару, қызықты адамдармен кездесу сияқты іс - шараларда қатысушылар көрермен болады. Жалпы іске қатысудан туындайтын эмпатия, команда үшін пайдалы сезім сынып, үйірме немесе қызығушылық клубы ұжымын біріктірудің маңызды құралы болып табылады. Жаппай жұмыстың дәстүрлі түрі-бұл мектеп мерекелері. Олар күнтізбе күндеріне, жазушылардың, мәдениет, ғылым қайраткерлерінің және т.б. мерейтойларына арналған. Оқу жылы ішінде 4-5 мереке өткізілуі мүмкін. Олар балалар мен жасөспірімдердің ой-өрісін кеңейтеді, ел мен әлемдік қоғамдастықтың өміріне деген құштарлық сезімін оятады. Конкурстар, олимпиадалар, байқаулар кеңінен қолданылады. Соңғы уақытта 2-4 сынып оқушылары арасында зияткерлік конкурстар мен олимпиадалар, шағын ғылыми-практикалық конференциялар өткізу танымал болды. Мұндай іс-шаралар балалардың белсенділігін ынталандырады, бастаманы дамытады. Байқауларға немесе байқауларға байланысты, әдетте, оқушылардың шығармашылығын көрсететін көрмелер ұйымдастырылады: суреттер, шығармалар, қолөнер, өнертабыстар, жобалар және т.б. мектеп олимпиадалары оқу пәндері бойынша ұйымдастырылады. Олардың мақсаты-ең талантты және дарынды балаларды іріктеумен ең көп балаларды тарту. Орыс педагогикалық энциклопедиясында сыныптан тыс жұмыстар мектептегі оқу процесінің ажырамас бөлігі, оқушылардың жиынтық уақытын ұйымдастырудың бір түрі ретінде ұсынылған [17, 38 б.]. Сыныптан тыс жұмыстардың келесі түрлері бар: ғылыми - танымдық іс - шаралар, ойын - сауық, проблемалық - құндылық қарым-қатынас, бос уақытты өткізу немесе бос уақытты өткізу, көркем және эстетикалық іс - шаралар, әлеуметтік шығармашылық немесе әлеуметтік - өзгергіш ерікті іс - шаралар, спорттық - сауықтыру іс-шаралары, туристік-өлкетану қызметі, рухани-адамгершілік жұмыс, әлеуметтік пайдалы жұмыс, Жобалық іс-шаралар. Сыныптан тыс жұмыстардың бұл түрлері әртүрлі нысандарда жүзеге асырылады. Спорттық секциялардағы сабақтар, салауатты өмір салты туралы әңгімелер, сауықтыру рәсімдеріне қатысу, жорықтар, экскурсиялар ұйымдастыру, сабақтарда ойын сәттерін, дене шынықтыру минуттарын пайдалану, қалалық және аудандық жарыстарға қатысу спорттық - сауықтыру қызметінің нысандары болып табылады. Көркем-эстетикалық қызмет-бұл экскурсияларды ұйымдастыру, тақырыптық сынып сағаттарын өткізу, музыкалық және әдеби клубтардың жұмысы, үйірмелердің жұмысы, мектеп, аудан, қала, облыс деңгейінде конкурстарға, көрмелерге қатысу. Оқушылармен Рухани - адамгершілік жұмыс ҰОС және еңбек ардагерлерімен кездесулер, суреттер көрмелері, орыстардың жауынгерлік және еңбек даңқы туралы газеттер безендіру, ыстық нүктелерге қатысушылармен кездесулер, тақырыптық сынып сағаттары, ҰОС және еңбек ардагерлеріне көмек көрсету, патриоттық әндер фестивалі, ән байқауы және сап. Қоғамдық пайдалы еңбек нысандары - сенбіліктер, гүл өсіру, еңбек қоныстары. Жобалау қызметі мектеп, қала, облыс деңгейінде ғылыми - зерттеу конференцияларына қатысу, сабақтарға арналған жобаларды әзірлеу, үйірмелерге қатысу арқылы жүзеге асырылады. Сабақтан тыс іс-шаралар, мысалы, каникул кезінде, балалардың сауығуы мен демалысын ұйымдастыруда, тақырыптық лагерь ауысымдарында, білім беру мекемелері негізінде жазғы лагерьлерде жалғасады. жүктеу/скачать 36.37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|