Үшінші шарт бойынша – болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру бойынша жұмыстың әртүрлі нысандары мен әдістерін (оқу және оқудан тыс) пайдалану. 5В010200 - Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі мамандығы бойынша білім алатын болашақ білім беру бакалаврларының арнайы құзыреттерін қалыптастырудың теориялық талдауының нәтижелері жоба әдісінің негізінде жұмыстың қолданыстағы нысандары мен әдістерін қолдану мен жетілдіру қажеттілігін көрсетеді.
Осыған байланысты, бастауыш сынып мұғалімдерінің болашақ білім беру баклаврларын болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру жұмысының дәстүрлі және интерактивті нысандары мен әдістерін қолдану тәсілдерін іздеу қажет. Бүгінгі күні арнайы құзыреттілікті жобалар әдісі негізінде қалыптастыру бойынша дәстүрлі дәрістер белсенді ынтымақтастықты және білім беру процесіне қатысушылардың шығармашылық қабілеттерін анықтауды көздейді. Педагогикалық кешен екі компоненттен тұратын мазмұнды және ұйымдастырушылық (Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлау процесінде Smart-оқыту принциптерін қолдану; қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар құралдарын пайдалану) және іс-әрекеттік-құзыреттілік (болашақ бастауыш сынып мұғалімінің объектіден субъектілік позицияға өтуін қамтамасыз ету; педагогикалық жағдайларды имитациялық модельдеу) шарттары сипаттамасы жатады. Зерттеу, білім беру нәтижелерін ұсынуда, қорғауда, білімді жетілдіру, жүйелеу, талдау негізіндегі сабақтар, семинарлар, өзін-өзі ұйымдастыру икемділігі, ізденушілік, жеке және топтық жұмыс, іскерлік ойын, «пікір-талас», «ми шабуыл», және т. б.); белсенді жұмыс түрлері: эвристикалық, қашықтықтан оқыту, Оnline, webinar және coach, өз пікірлерін қорғау, оқу-іс-әрекетін жобалауда теориялық білімдерін қорғауға септігін тигізеді.
Рефлексивті бақылау және ситуациялық талдау сияқты жұмыс түрлері кәсіби өсуге, жаңа материалдармен байланыста бұрын алған білімдерін нығайтуға, өзінің кәсіби қызметінің нәтижелерін бағалай білуге ықпал етеді. Сонымен, ситуациялық талдаудың практикалық мысалында бастауыш сыныптардың болашақ мұғалімдері арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру бойынша теориялық білім мен практикалық дағдыларды қалыптастырып қана қоймай, сонымен қатар студенттердің кәсіби ұстанымдарын, құндылықтар жүйесін, өмірлік ұстанымдарын, өзін-өзі анықтау мен саналы әлемдік көзқарасты кеңейтудегі артықшылықтарын көрсете алады.
Практикалық мысалдар мен жағдайлар негізінде білім беру нысандары бастауыш сынып мұғалімдеріне арнайы құзыреттілігін қалыптастыруға бағытталған жағдайдың мазмұнын өз бетінше құрастыруға, оны талдауға және проблемаларды шешудің тиімді жолдарын іздеуге көмектеседі. Нақты жағдайларды талдау оқушылардың арнайы құзыретін қалыптастыру мазмұнында болашақта қажетті кәсіби және жеке қасиеттерін, біліктерін, дағдыларын қалыптастырады.
Ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау және ғылыми жобаларды қорғау – болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу дағдылары. Мұндай жұмыстар ғылыми әдебиетті талдау және болашақ педагог таңдаған тақырыптар бойынша нақты деректерді терең зерттеу дағдыларын дамытады. Жұмыстың мұндай түрі студенттерге жоба әдісінің негізінде арнайы құзыреттілікті қалыптастыру үшін қажетті білім, білік және дағды алуға мүмкіндік берді, өзін-өзі жетілдіру процесінде өзін-өзі дамытуға ықпал ететін ғылыми-зерттеу әдістерін меңгеруге мүмкіндік береді.
Ізденіс-зерттеу жұмысының маңызды компоненті болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін қалыптастыру бойынша ғылыми негізделген ұсынымдарды әзірлеу саласындағы студенттердің зерттеу қызметін дамыту болып табылады. Сонымен, оқытудың дәстүрлі жеке, жұптық, топтық формаларымен қатар, болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыретін қалыптастырудың ең тиімді нысандары: ұжымдық-семинарлар, тренингтер, арнайы құзыреттілікті қалыптастырудың теориясы мен тәжірибесі бойынша ғылыми-практикалық конференциялар; топтық-іскерлік ойындар, шығармашылық топтар, өз бетінше оқыту, консультациялар, әңгімелесулер және т.б.
Бүгінгі таңда елдің экономикалық қуаты, халықтың жоғары өмір сүру деңгейі, әлемдік қоғамдастықтағы орны мен салмағы, аталған елдің Технологиялық даму деңгейіне сәйкес оқытудың белсенді әдістері, мысалы, презентациялар, кейс-технологиялар, проблемалық дәрістер, дидактикалық ойындар, Smart-оқыту, Case Study кеңінен қолданылады. Гарвард университетінің бизнес мектебінде басталған Case Study әдісі болашақ мұғалімдерге Жоба әдісі негізінде арнайы құзыреттілікті қалыптастыруға тұрақты танымдық қызығушылықты қалыптастыруға, коммуникативтік, зерттеу және шығармашылық құзыреттілікті дамытуға ықпал етуге мүмкіндік береді. Smart-оқыту принципін болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда қолдану – білім беру процесін тиімдірек етеді және оны интерактивті білім беру ортасында одан әрі жетілдіру. Бұл жағдай білім беру процесі субъектілерінің ақпарат іздеуде және дереккөздерді пайдалануда тәуелсіз қызметін жүзеге асыруға мүмкіндік береді. "Smart-оқыту" терминін алғаш рет В.П. Тихомиров 2009 жылы қолданған және ол "ақылды оқыту" деп түсіндірген» [196] Қазіргі таңда көптеген мемлекеттер, сонымен қатар Қазақстан да Smart оқытуға назарын аударылуды. Smart-оқытудың негізгі критерийлері нақтылық, өлшемділік, қол жетімділік, маңыздылық және белгілі бір мерзімдермен шектелу болып табылады. Осылайша, Smart оқыту принциптері негізінде болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттіліктерін жобалар арқылы қалыптастыруды модельдеу, бұл процесті құрылымды және тұтас етеді және жобалау іс-әрекетінің қажетті әрекеттері мен операцияларын тиімді игеруге мүмкіндік береді.
Біздің жұмысымызда интерактивті оқытуды ұйымдастырудың белгілі бір тәсілдері (Л.Х. Гейхман [197] және т.б.) оқытудың осы түрі арнайы құзыреттілікті қалыптастыру бойынша білім алушылардың танымдық белсенділігін дамыту құралы ретінде қарастырылады.
Инновациялық педагогикалық технологиялар қазіргі уақытта жоғары деңгейде жасалынған: модульдік оқыту, көрсеткіштік деңгей, витогендік технология, проблемалық оқыту, дамыта оқыту, сыни ойлау технологиясы, жобаларды әзірлеу және т.б. Педагогикалық технологияларды жалпы педагогикалық (жалпы дидактикалық), жеке-әдістемелік (пәндік), жергілікті (модульдік) технологиялық деңгейілер бойынша қолданылады. Жалпы педагогикалық (жалпы дидактикалық) – оқытудың мақсаттары, мазмұны, әдістері мен құралдарының жиынтығы, белгілі бір аймақ немесе оқу орны жағдайында субъектілердің іс-қимыл алгоритмі кіретін тұтас педагогикалық процесс шеңберінде қолданылады. Жеке-әдістемелік (пәндік) – піндік мағынада «жеке әдістеме» немесе «жеке әдістеме» ұғымымен, белгілі бір пәнді оқу процесінде оқыту мен тәрбиелеудің белгілі бір мазмұнын іске асыратын әдістер мен құралдардың жиынтығын сипаттайды. Жергілікті (модульдік) технологиялар – жеке қызмет түрлерінің технологиясы, білімді игеру, оқу материалын қайталау және бақылау кезінде қолданылатын сабақ технологиясы, жеке тұлғалық қасиеттерді тәрбиелеу технологиясы, өзіндік жұмыс технологиясы және т.б. сияқты нақты дидактикалық міндеттерді шешуге бағытталған.
Арнайы құзыреттілікті жобалар әдісі негізінде қалыптастыруда ақпараттық технологияларды пайдалану дәстүрлі оқыту нысанын байытады, білім беру және тәрбиелеу процесі қызықты ғана емес, сонымен қатар білім алушылардың алдында күнделікті өмірде қажетті білімнің, іскерліктің және дағдылардың жаңа көкжиегін ашады. Білім алушылардың барлық жас топтарының жаңа технологияларды меңгеруге деген жоғары мотивациясы бар екенін атап өткен жөн, сондықтан назар аудару, есте сақтау, қабылдау, эмоциялық үн қосу және т.б. табысты оқыту қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |