Мотивациялық компонент болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттіліктерін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруға байланысты жағымды қарым-қатынастарын мен мотивтерінде көрінеді.
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың мотивациялық сипаттамасына келесілерді жатқызамыз:
– арнайы құзырларды жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажеттілігін түсіну;
– арнайы құзырларды жобалар әдісі негізінде қалыптастыруға деген қызығушылығы;
– арнайы құзырларды жобалар әдісі негізінде қалыптастырудағы жауапкершілігі;
– арнайы құзыреттіліктерін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың жаңа амал-тәсілдерін меңгеруге ұмтылысы.
Когнитивтік компонент болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруда арнайы әдістемелік білімдерінің жиынтығын қамтиды:
– арнайы құзыреттілікгін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажетті жобалар әдісі бойынша технологиялық білімдерінің жүйелілігі;
– арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың мақсаты мен міндеттері, ұйымдастыру формалары мен мазмұны туралы білімі;
Іс-әрекеттік компонентті болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру бойынша практикалық іскерлік және дағдыларының игерілуі:
– арнайы құзыреттіліктерін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруда практикалық іскерліктері мен дағдылары;
– арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруды жобалау іскерлігі;
– арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру шараларын өңдеу іскерлігі;
– арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруды құштарлығын артыру іскерлігі.
Рефлексивтік компонент өздік баға беруімен сипатталады:
– арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың нәтижелеріне өздік бақылау;
– арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың нәтижелерін өздік талдау;
– арнайы құзыреттілігін құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың нәтижелеріне барабар баға беру;
– арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың кемшіліктерін анықтау, жетілдіру жолдарын болжау.
Жоғарыда келтірілген теориялық қағидаларды негізге ала отырып, сондай-ақ, өзімізге тиесілі диагностикалық зерттеу жүргізу нәтижесінде болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптасу деңгейлерінің жалпы сипаттамасын анықтадық.
Төмен деңгей. Бұл деңгейде болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың маңыздылығын түсінбейді, қызығушылықтары тұрақты емес, жауапкершілігі нашар, жобалаудың жаңа амал-тәсілдерін меңгеруге қызығушылық танытпайды, жалпы және арнайы әдістемелік білімдері нашар жүйеленген, жобалау туралы білімдерді онша емес, практикалық іскерлік, дағдылары қалыптаспаған, өздік бақылау, өзіндік баға беру негізінде арнайы құзыреттіліктерінің қалыптасуындағы оқылықтарды анықтап, оларды жетілдіруге деген қыжеттіліктері көңіл толарсыз.
Орта деңгей. Бұл деңгейде болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттіліктерін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажеттілігін ғана түсінеді, қызығушылығы, жауапкершілігі, жобалаушылықты қалыптастырудың жаңа амал-тәсілдерін меңгеруге ұмтылады және жобалаушылық қалыптастырудың мазмұны, мақсаты мен міндеттері, формалары туралы білімдерді толықтыруды қажет етеді.
Жоғарғы деңгей. Бұл деңгейде болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттіліктерін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажеттілігін біледі, қызығушылықтары мен жауапкершіліктері бар, жобалаушылықтың жаңа әдіс-тәсілдерін меңгеруге белсенділік танытады, маңызды деп табылатын психологиялық-педагогикалық технологияларды игереді және арнайы әдістемелік білімдері жүйеленеді, оларды жобалау туралы білімдерді жеткілікті, практикалық іскерліктері мен дағдылары жеткілікті түрде қалыптасқан, арнайы құзыреттіліктерді қалыптастырудағы кемшіліктерін анықтап, жетілдіру жолдарын болжайды.
Жоғарыда сипатталған болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру моделінің компоненттері оның функцияларын қарастыруға мүмкіндік береді. Дегенмен де, құрылымдық компоненттердің тұрақтылығы функционалдық компоненттердің өзара байланыстарымен анықталады.
Кесте 2 – Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың құрылымдық-мазмұндық моделі
Компоненттер
|
Өлшемдер
|
Көрсеткіштер
|
1
|
2
|
3
|
Мотивациялық
|
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру-ға байланысты мотивтері және жағымды қарым-қатынастары
|
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажеттілігін түсіну;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруға деген қызығушылығы;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудағы жауапкершілігі;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың жаңа амал-тәсілдерін меңгеруге ұмтылысы.
|
2-кестенің жалғасы
|
1
|
2
|
3
|
Когнитивтік
|
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру бойынша педагогикалық- психологиялық, технологиялық, және арнайы әдістемелік білімдерінің жиынтығын
|
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажетті жобалар әдісі бойынша технологиялық білімдерінің жүйелілігі;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажетті психологиялық-педагогикалық, технологиялық, арнайы әдістемелік білімдерінің жүйелілігі;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың мақсаты, міндеттері, мазмұны, ұйымдастыру формалары туралы білімі;
|
Іс-әрекеттік
|
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілік-терін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру бойынша практикалық іскерлік және дағдыларының меңгерілуі
|
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізу бойынша практикалық іскерліктері мен дағдылары;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруды жобалау іскерлігі;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру шараларын өңдемелеу іскерлігі;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруды насихаттау іскерлігі.
|
Рефлексивтік
|
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптасуна өздік баға беруі
|
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптасун өздік бақылау;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптасуның нәтижелерін өздік талдау;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптасуна барабар баға беру;
арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптасуның кемшіліктерін анықтау, жетілдіру жолдарын болжау
|
Кесте 3 – Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптасу деңгейлері
Компоненттер
|
Төмен
|
Орташа
|
Жоғары
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Мотивация
лық
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдері нің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажеттілігін түсінбейді
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру-дың қажеттілігіне деген сұранысы бар
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың қажеттілігіне деген сұраныстары жоғары
|
3-кестенің жалғасы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Когнитивтік
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру туралы білімдері жеткіліксіз, технологиялық, арнайы әдістемелік білімдері үстірт
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру туралы білімдері бар
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру туралы білімдері жеткілікті меңгерген
|
Іс-әрекеттік
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімде рінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың жобалау мақсатын қоя алмайды, ұйымдастыру іс-әрекеттері меңгерілмеген
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру-дың жобалау мақсатын қою қажеттілігін біледі, жоспарлау іс-әрекетті меңгерген
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастырудың жобалау мақсатын қою қажеттілігін біледі, жоспарлау іс-әрекетті және мониторингілеу әдістерін меңгерген
|
Рефлексивтік
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыру байқалмайды, нәтижелерін өзіндік бағалай алмайды, тұлғалық өзіндік ұмтылысы жоқ
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптас-тыруға деген қызығушылығы байқалады, өзіндік бағалай алмайды, жобалар әдісін іске асырарда басқаның жағдайымен есептесе алады, тұлғалық өзіндік ұмтылысы байқалады
|
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттілігін жобалар әдісі негізінде қалыптастыруға деген қызығушылығы бар, өзіндік бағалай алмайды, жобалар әдісін іске асырарда басқаның жағдайымен есептеседі, өзінің іс-әрекетін түзете алады, тұлғалық ұмтылысы жоғары
|
Т.В. Дочкинаның зерттеуіне сүйене келе, білім беру функциялары мен мұғалімнің іс-әрекетінің функцияларының арасындағы байланыстарды қарастыра отырып, біздер болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы құзыреттіліктерін жобалар әдісі негізінде қалыптасуының мынадай негізгі функцияларын ашып көрсетеміз [189].
Достарыңызбен бөлісу: |