Дәрістердің ҚЫСҚаша мазмұны дәріс – Тәрбиенің тұжырымдамалық негіздері
жүктеу/скачать 189.96 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқушының мәдени деңгейін қалыптастыру әдістері
| Жағымды өнеге көрсету әдісінің негізінде еліктеу жатыр. Еліктеу жоғары мұратқа қол жеткізетін жаңа іс-әрекет түрін қалыптастырады. Еліктеу арқылы жастардың әлеуметтік-адамгершілік қалыптары мен қоғамдық әрекеттері қалыптасады. Оқушының жас ерекшелігіне, әлеуметтік-адамгершілік тәжірибесіне, сана-сезіміне қарай еліктеу әрекеті өзгеріске ұшырайды. Бастауыш сынып оқушысы сырттай байқаған нәрсесіне еліктесе, жас жеткіншектердің еліктеуге өзіндік көзқарасы пайда болады. Жастық шақ кезеңінде еліктеу мүлде өзгеріске түседі. Ол кезеңде тәрбиеленуші еліктеуге саналы және сындарлы көзқараспен қарайды.
Қазіргі педагогикада әдістер жүйесінің ондаған жіктемелері бар, олардың кейбіреуінің теориялық немесе практикалық жағынан маңызы басымырақ. Тәрбие әдістерін жіктегенде, әдістердің маңызды және жалпы жақтары ескеріледі. Тәрбие әдістері сипатына қарай сендіру, жаттығу, талап қою, мадақтау, жазалау болып бөлінеді. Ал жалпылама классификация жүйесіне сендіру, іс-әрекетті ұйымдастыру, оқушының тәртібіне ықпал ету әдістері жатады. Тәрбие әдістерін нәтижесіне қарай екі топқа бөлуге болады: 1. Адамгершілікті қалыптастыруға бағытталған мотивтер, қатынастар, түсініктер, идея тудыратын әдістер. 2. Әдептілікті және тәртіптілікті қалыптастыратын әдістер. Тәрбие әдістерінің Г.А.Щукина жасаған жіктемесі кешенді сипатқа бағытталып, тәрбие әдістерінің мақсаттық, мазмұндық, әдістемелік жағын қарастырады. Осыған орай, тәрбие әдістері үш топқа бөлінеді: Жеке тұлғаның санасын қалыптастыру әдістері–сендіру (әңгімелеу, түсіндіру, түсініктеме беру, дәріс, этикалық әңгіме, иландыру, нұсқау беру, пікірталас, баяндама, үлгі көрсету).Іс-әрекет және қоғамдық тәртіп тәжірибесін қалыптастыратын әдістер–жаттықтыру (жаттықтыру, үйрету, педагогикалық талап қою, тапсырма беру, тәрбиелік жағдай тудыру). Тәртіпке, іс-әрекетке түрткі тудырып, ынталандыратын әдістер – (жарыс, мадақтау, жазалау). Оқушының мәдени деңгейін қалыптастыру әдістері Адам еңбек, таным, қарым-қатынас субьектісі ретінде іс-әрекет барысында қалыптасады. Оқушыға субьект ретінде шындықтың ғылыми негізін меңгертіп, қызығушылығы мен сезімін арттырып, жаңа қажеттіліктер қалыптастырып, ерік пен күш-қуатын белсендіретін жеке тұлғаның сапалық қасиетін дамытып жетілдіру көзделеді. Қоғамдық қатынастар мен қоғамдық тәртіпті оқушылар іс-әрекет арқылы меңгереді. Кез-келген қызмет операция мен іс-әрекеттен тұрады. Операциялар-іс-әрекет арқылы жүретін үрдістер. Іс-әрекеттер–қызмет мотивімен анықталатын үрдістер. Тәрбие үрдісінде педагог басқару операцияларынан іс-әрекетті басқаруға, онан кейін қызметті басқаруға көшеді. Педагогикада іс-әрекет пен қоғамдық мәдени тәжірибені басқарудың заңдылықтары бар: -қоғамдық мақсаты бар әрекеттің бәрі, оқушыны дамытатын және тәрбиелейтін мүмкіндіктерге ие. Сондай кез-келген әрекеттің тек өзіне тән білім, біліктері бар. Бір әрекет түрімен бүкіл дүниені меңгерту мүмкін емес, сондықтан да тәрбиеде кешенді әрекеттер жүйесі қолданылады; - оқушының «жеке басы үшін маңызды емес» кез-келген қоғамдық әрекет түрі (А.Н.Леонтьев) оның дамуына ықпал жасамайды. Ол үшін қоғамдық қатынас жеке бастық қатынасқа айналса ғана өзінің мәнін ашады; -оқушыларға педагогикалық ықпал жасау, мақсат пен әрекет түрін таңдауды қалыптастырады. Мақсат үнемі нәтижені алдын-ала белгілеп отырады (П.К.Анохин). Адамның көздеген мақсаты оның әрекет тәсілі мен сипатын анықтайтын күш болып саналады; - оқушы тұлғасын қалыптастыруға таңдалып алынған іс-әрекет нәтижелі болуы үшін, педагогикалық құралдарды қолдану тәсілдері анықталуы шарт. Педагогикалық құралдарда қоғамдық мәдени тәжірибені қалыптастыратын үйрету, жаттықтыру әдістері қолданылуы тиіс. Үйрету балаларды дамыту үшін жас кезінен бастау керек. Бұл әдісті қолдану үшін педагогикалық талаптаррды орындау қажет. Үйретілетін нәрсе нақты болуы тиіс. Кез-келген әрекетті үйрету үшін оны қысқа және нақты түрде көрсеткен жөн. Әр уақыт кезеңінде белгілі әрекет түрі үйретілуіне оқушының іс-қылық формаларын қалыптастыруға болады. Тәжірибелі педагогтар іс-қылық түрлерінің үлгілерін көрсетіп, соған байланысты көңіл-күйді тудырады. Үйрету барысында әдет қалыптасады, оны қарқындатудың пайдасы жоқ. Бастапқыда қажетті әдеттер қалыптастырғаннан соң оны жылдам орындауға дағдыландыруға болады. Үйрету әдісі үнемі тәрбиешіден бақылауды және оқушыдан өзін-өзі бақылауды қажет етеді. Үйрету әдісі оқушының жасына, өскен ортасына және тәрбиесіне байланысты. Қоғамдық қылықтар формасы қалыптасқан оқушылар кез келген жағдайда өзін ұстай біледі. жүктеу/скачать 189.96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|