Диктанттар жинағы (5-9 сыныптарына арналған) Оқу орыс, өзбек, ұйғыр тілдерінде жүретін мектептердегі қазақ тілі Алматы қаласы, «Республикалық 45 minut kz»

Жетісу – орман-тоғайға бай өлке. Ол ормандарды көптеген құстар мекендейді. Солардың бірі – тоқылдақ. Тоқылдақтың ұзындығы жиырма үш-жиырма бес сантиметр, салмағы жүз грамдай. Ол – ақ, қара, қызыл түсті әдемі құс. Қауырсындарының сабақтары қатты және үшкір келеді. Мықты мүйізделген тұмсығы қашау ролін атқарады. Тоқылдақтың дене құрылысы ағашқа өрмелеп тіршілік етуге жақсы бейімделген. Ол орманның зиянкестерін құртып отырады. Тоқылдақтардың ұясының тереңдігі жиырма сегіз-отыз бес, аузының аумағы бес-алты сантиметр болады. Ұясын жиырма метрдей биік ағаштарға салады.

Ұлттық байлық дегеніміз – елдің экономикалық күш-қуатының ең маңызды көрсеткіштерінің бірі. Ұлттық байлықты алғаш рет 1664 жылы ағылшын экономисі У.Петти деген адам есептен шығарған. Ұлттық байлықты тұңғыш бағалау Францияда 1789 жылдан, АҚШ-та 1805 жылдан, Ресейде 1864 жылдан жүргізіле бастады.

Солтүстік Қазақстандағы табиғатты көз тартарлық орындардың бірі – Ақмола облысында құрылған Қорғалжын қорығы. Ол Қазақстанның дала аймағын сақтау мақсатында 1968 жылы ұйымдастырылған. Суы тұзды Теңіз және Қорғалжын көлдері кіретін бұл қорықта жабайы шошқа, т.б., аңдармен қатар қаз, үйрек, дуадақ сияқты құстардың орасан көп түрлері тіршілік етеді. Сондықтан да бұл өлкені – құс өлкесі деп бекер атамаған. Көл айдыны мен қамыстарында сансыз көп үйрек, қаз мекендеп, балапан басып шығарады. Бұл қорықтың мақтанышы – әйгілі қоқиқаздары дүние жүзіне мәлім. Қорғау жұмысының нәтижесінде қазіргі кезде бұл сәнді құстың саны артып келеді. Қоқиқаз – Қызыл кітап бетіне енген, бұл құстар туралы деректі фильмдер бар.(97 сөз)