Қырқада, айда, бөктерде Оттығып өріс, күн жылып

Бұлақтың көзі ашылып,
Бұлдырап келді жылғаға.
Құнанның жалына асылып,
Қуанып күліп Тұр бала.
(М.Мақатаев).
Мақсаты - сөз тіркестерін табу, оларды анықтау. Міндеті - сөз тіркестерінің тіркесу ерекшеліктерін меңгеру. Нәтижесі:

• 
  сөз тіркесінің байланысу тәсілін меңгерді;
  

• 
  олардың түрін ажыратады, қандай қосымшалар негізінде
  жасалғанына назар аудару арқылы іскерлік дағдыларын
  қалыптастырды.
  

Бұл аналитикалық жаттығулардың көздейтін мақсаты - оқушының сөз тіркесі туралы жалпы түсінігін қалыптастыру, сөйлемде, мәтінде сөз тіркесін тани білу, оның түрлерін бір - бірінен грамматикалық ерекшеліктері арқылы ажырата білуге үйрету.
2. Синтетикалық жаттығулардың аналитикалық жаттығулардан мазмұны, орындау шамасы күрделірек. Мұнда орындалатын жаттығулар, негізінде, сөз тіркестерін құрау, бір-бірімен салыстыру, ұқсас тілдік тұлғалардан ажырату бағытын көздейді.
1-жаттығу. Төмендегі сөздерден сөз тіркесін қүрап, олардың бағыныңқы, басыңкы сыңараларын ауызша атақдар.
Үлгі: алып тұлға: алып — бғгыныңқы сыңары (қандай тұлға?), тұлға (не? )- басыңқы сыңары.
Тұлға, тарих, алып, халық, жас, жасыл, үрпақ, бақ, еңбек, өткен, адал, шатыр, бала, жылы, жаңбыр, қарт, адам, жақсы. Бұл жұмыстың мақсаты - сөз тіркестерінің басыңқы, бағыныңқы сыңарларын бір-бірінен ажырату.
Міндеті - екі сөзді байланыстыру аркылы сөз тіркесін құрау. Нәтижесі:

• 
  мағыналық байланыстың болуы шарт екеніне көздерін жеткізді;
  
• 
  екі сөз тіркестіру арқылы сөз тіркесін жасады;
  
• 
  ойлау қабілеттерін дамытты;
  
• 
  басыңқы, бағыныңқы компонетке сұрақ қоюды үйренді.
  

2-жаттығу. Сөз тіркестері, тұрақты тіркестерді және күрделі сөздерді бөлек-бөлек топтап жазыңдар.

жүктеу/скачать 492.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: