Дипломдық ЖҰмыс 5В011100 «Информатика»

• 
  тақырыптық жiктеу деңгейiнiң тереңдiгiн, яғни оқу мате­риа­лы­ның иерархиялық деңгейлерiн анықтау;
  
• 
  әрбiр деңгейге сәйкес құрылымдық бiрлiктердiң типте­рiнiң атауларын анықтау;
  
• 
  мазмұнның құрылымдық бiрлiктерiнiң бейнелену форма­сын айқындау.
  

Схема 1 – «Delphi» курсының компьютерлiк оқыту жүйесінiң құрылымы

Оқытушы жүйесінде оқытушыға оқу материалдарының, көпнұсқалы тапсырмалар жүйесінiң, тест сұрақтарының қосым­шалары ашылады. Олардың көмегiмен оқытушы оқу материалдарын, тапсырмаларды, тест сұрақтарын өзгертiп, толықтырып, жетiлдiрiп отыруына болады. Қосымшаларды шақыру тек оқытушы бiлетiн пароль көмегiмен ғана орындалады.

• 
  мазмұндалу мәтiнi өте қысқа және максимум жаңа информация қамтуы керек. Үлкен көлемдегi мәтiндi компьютер экранынан оқып, түсiну өте қиын;
  
• 
  үйренушi бiлетiн сөздер мен қысқартуларды пайдалану. Бұл үйретушiнiң жаңа сөздердi үйрену және есте сақтауын жоғарылатады;
  
• 
  семантикалық байланыстағы информациялық элементтердi топтастыру қажет. Мұны құрылымдық принцип арқылы жұзеге асыруға болады;
  
• 
  өте маңызды информация экранның сол жақ жоғары бұрышында орналасуытиiс. Себебi зерттеулер көрсеткендей адамның назары алғашқы болып, экранның осы бөлiгiне аударылады;
  
• 
  абзацтың негiзгi идеясы оның алғашқы жолдарында берiлуi керек. Бұл абзацтағы алғашқы және соңғы ойлардың өте жақсы есте сақталуына байланысты;
  
• 
  графикалық материал мәтiнмен ұйлесiмдi түрде құрылуы тиiс.
  
• 
  күрделі модельдер мен құрылымдарды бейнелейтiн иллюстрациялар ( схемалар, карталар т.с.с) подсказкамен қамтамасыз етiлуi тиiс;
  
• 
  оқыту материалының мәтiнi дыбыстық эффектiлерiмен толықтырылуы керек. Бұл информация қабылдау қабiлетiн жоғарылатады.
  

• 
  Электронды оқулықтың оқытудың негiзгi этаптарын бейнелейтiн графикалық схема орналасқан кiлттiк экраны болуы тиiс. Бұл үйренушiге өзiнiң оқытудың қай кезеңiнде екендiгiн бiлiп отыруға мүмкіндiк туғызады;
  
• 
  гиперсiлтемелер оқулықтың қай түсына алып баратынын дәл және анық көрсетiп тұруы керек;
  
• 
  гиперсiлтемелердiң асты сызылатындықтан, оқулықтың материалында асты сызылған мәтiн бөлiктерi болмауы тиiс;
  
• 
  оқу материалы бiр немесе екi беттен аспауы керек;
  
• 
  гиперсiлтемелер тiзбегiнде олардың келесi қадамы қатаң логикаға сүйенiп құрылуы керек (Қайда алып барады? Ненi көрсетедi? Қажет пе?).
  
• 
  программаның мiндеттi түрде iздеу жүйесi болуы қажет және кiлттiк сөздер мен мазмұн элементтерi арасындағы мета-тэгтер дұрыс қойылуы тиiс.
  

• 
  қызыл, қызғылт, сары түстер адамға тiтiркендiргiш ретiнде әсерiн тигiзедi. Мұндай әсер адамның нерв клеткаларын белсендiрiп, информацияны қабылдау қабiлетiн жоғарылатады;
  
• 
  көк, көгiлдiр, жасыл дем алдырушы, ұйқы келтiргiш түстер;
  
• 
  қоңыр,ашық-қызыл, сұр, жасыл-сарғыш түстер нейтрал түстер;
  
• 
  екi түстiң қосылысы, фон мен таңба түстерi көру ыңғайлылығына әсер етедi. Кейбiр түстер жұбы тек шаршатып қоймай, стресс жағдайына дейiн жеткiзуi мүмкін (мысалы, қызыл фонда жасыл түспен көрiнген әрiптер);
  
• 
  программада қолданылатын шрифттердi таңдауда келесілердi ескерген жөн: бас әрiптер кiшi әрiптерге қарағанда ауыр қабылданады; тұзу сызықтар арқылы жазылған цифрлар жеңiл қабылданады; т.с.с.
  
• 
  шрифт пен фонның ең жақсы қабылданатын жұптары: қара-көк фонда ақ әрiптер, ақ фонда қара әрiптер, көк фонда сары әрiптер;
  
• 
  ақ фон түр-тұрпаттың ең күштi құралы болып табылады;
  
• 
  кез-келген фондық сурет пайдаланушының көзiн тез шаршатып, материалды қабылдау тиiмдiлiгiн төмендетедi.
  
• 
  адамның санасына мультипликация да қатты әсер етедi, анық, ашық түстi сутетер жылдам ауыстырылып отырса санада оңай сақталады;
  
• 
  құрамында қозғалып тұратын объектi (анимация) бар оқу материалын қабылдау өте қиын, себебi қозғалып тұрған объект адамның назарын өзiне аударады.
  

• 
  пән мазмұнына бойынша;
  
• 
  жүзеге асыра алатын педагогикалық мәселелерi бойынша;
  
• 
  оқу материалын қамту көлемi бойынша;
  
• 
  телекоммуникациялық пайдалану мүмкіндiгi бойынша;
  
• 
  оқыту деңгейi бойынша;
  
• 
  информацияны бейнелеу формасы бойынша.
  

• 
  теориялық және техникалық дайындық құралдары;
  
• 
  практикалық дайындық;
  
• 
  көмекшi құралдар;
  
• 
  кешендi құралдар.
  

• 
  элементтерi оқу материалының сәйкес құрылымдық бiрлiктерiне сiлтеме жасайтын мазмұн блогы арқылы;
  
• 
  көрсеткiштер арқылы (анықтамалық сөздiк, терминдер жинағы, тезаурус, глоссарий, т.с.с.);
  
• 
  оқу матриалының iздеу жүйесi арқылы;
  

• 
  А.Оқу материалдарымен жұмыс iстеудi қамтама­сыз­дан­д­ыру модулiнiң (ОМЖҚМ) атқаратын негiзгi қызметтерi:
  

• 
  мазмұн, сiлтемелер, анықта­ма­лық сөздiк, терминдер сөздiгi, тезаурус көмегiмен оқу материалының бiрлiктерiне қол жеткiзудi қамтамсыз ету;
  
• 
  оқу материалының белгiлi бiр бөлiгiн баспадан шығарып алуға мүмкіндiк жасау;
  
• 
  оқу маетриалының мазмұны толық болу қажеттi демонстрациялық, иллюстрациялық маетриалдарды шыға­руды қамтамасыз ету;
  
• 
  оқу материалында гиперсiлтемелер жүйесiмен жұмыс жасауды ұйымдастыру;
  
• 
  оқу материалының құрамына енгiзiлген таспырмалар жүйесін орындау және нәтижесiн талдау жұмыстарын жүргiзу;
  

• 
  °. Оқу материалын iздеу модулiнiң (ОМIМ) негiзгi қызметi ОМЖҚМ-мен жұмыс iстеудi толықтыру.
  
• 
  Б. Тапсырмалар жүйесi модулi (ТЖМ) келесi функцияларды ат­қа­рады:
  

• 
  пайдаланушыға орындауға арналған тапсырмалар тобын тапсырмалар жиынынан кездейсоқ не жүйеленген түрде берудi ұйымдастыру;
  
• 
  тапсырмаларды бiртiндеп, кезеңдерге бөлiп беру;
  
• 
  тапсырмаларды орындау нәтижелерiн талдау және дұрыс орындалмаған тапсырмалар үшін оқу материалының сәйкес бiрлiгiне сiлтеме жасау;
  
• 
  пайдаланушының тапсырмаларды орындау барысы туралы хаттамаларды ұйымдастыру;
  
• 
  пайдаланушының бiлiм деңгейiн тексеру және бағалау.
  
• 
  В.Тапсырмаларды тiркеу модулi (ТТМ) ТЖМ-нiң қосымша қызметтерiн атқарады.
  

• 
  оқушының оқу материалымен және тапсырмалар жүйесiмен байланыс деңгейiн тiркеу;
  
• 
  жоғарыдағы мәлiметтерге сүйене отырып оқушының моделiн құру;
  
• 
  оқушының бiлiм деңгейiн бағалау;
  
• 
  оқушының моделiне сүйене отырып, оқыту процесiнде оқу материалдары мен тапсырмалар жүйесін беруге өзгерiстер мен реттеулер енгiзу;
  
• 
  оқытушыға оқушының оқу барысы мен нәтижелерi жайлы мәлiметтер беру;
  

1.2 Оқытудың заманауи құралдары туралы түсінік

Аса жоғарғы сападағы графикалық схемаларды, формулаларды, берілгендерді безендіру, динамикалық суреттеудің жүйелі немесе тармақталу түріндегі мүмкіндіктерді түрлі түсті компьютерлік анимациасында қолдануға, және оларды жоғары деңгейде ұсыну қарастыруға болады.. Электрондық оқулықтар барынша ыңғайлы және көрнекті дидактикалық материал беруге немесе оқуға назар аударылады және білім алуда қиындықтарды жоюға мүмкіндік береді. Сондай–ақ, оларға ұқсас оқулықтарды бағалау, нәтижелі құралдарымен, тиісті жабдықталу және білімдердің бақылау процесін меңгеру және дағдыларды қалыптастыруды қамтамасыз етеді..

Электрондық оқулықтарды жасаудағы маңызды ролі оқулықты әдістемелік қамтамасыз етуді жобалау алады. Электрондық оқулықтармен оқытудың (білім берудің) барлық негізгі кезеңдерін автоматтандыру - оқу материалдарының мазмұнын бақылауға және қорытынды бағалаулардың ұсынысын жасауға дейін көздеген. Соның арқасында барлық міндетті оқулық материалдары жарқын, қызықты, ақылдың үлесімен ойындық жүріске, яғни кең қолданысқа ие мультимедиалық түрін графиктерде, соның ішінде интерактивтік және дауыс жүргізу арқылы ауыстырылады.
Сондықтан, тиімді оқулықтан электрондық оқулық жасауға оның жабдықталуымен (гипермәтінін жасау) және көрнекілік жағынан жақсы материалмен (мультимедиалық құралмен қоса) және компьютер экранында іске асыру жеткіліксіз. Электрондық оқулықты мәтіндік суреттерге, анықтамаға айналдыру емес, оның негізгі принципіне мән беріледі. [7]
Электрондық оқулық өз кезегінде оқытушыларға, бақылаушыларға, үлгі жасаушыларға және тағы басқаларға бағдарламалардың жинағының ЭЕМ магниттік сақтаушыларда (қатты немесе жұмсақ дискілерде) қондырылуын, мазмұны негізгі ғылыми оқулық тәртібін ұстауды ұсынады.
Әдеттегі электрондық оқулық жиі толықтырылады, ал егер неғұрлым нәтижелі болсын десек, онда ол: практикалық кері байланысты шапшаң қамсыздандырады; қажетті хабарды жылдам табуға көмектеседі (соған қоса контекстік іздеу), әдеттегі күрделі оқулықтан қайсысын іздеуді; маңызды гипермәтіндік түсіндірулерге аз сұрай беріп уақытты үнемдейді, сонымен қатар қысқаша мәтінмен - көрсетеді, айтып береді, үлгі жасайды және т.б. оның түсініктемесі жеке адамға лайықтап жасалған, білімдерді тексеру арнайы бөлімде қарастырылады.
Электрондық оқулықтың жұмыс тәртіптері
Электрондық оқулықтардың жұмыс тәртібінің ерекшелеп көрсетуге болады:

• 
  бақылаусыз оқыту;
  
• 
  бақылаумен оқыту, оқытылған әрбір тарау (параграфтың) бойынша арнайы бақылау сұрақтарымен қортылады;
  
• 
  қорытынды бақылау тест арқылы бітеді.
  

Оқулықтың электрондық нұсқасы бақылау құралдарына кедергі келтіруде, дәл осы бақылау сияқты оқуда білімдерді бақылау негізгі мәселе болып келеді. Ұзақ уақыт бойы білім берудің дәстүрлі жүйесінде білім бақылауы ереже сияқты, ауызша түрде өткізілген еді.
Қазіргі кезеңде тестілеудің әртүрлі әдістері қолданылуда. Көбісі, бұл позицияларды бөлмейді, сондай тесттер қажетті дағдыларды қалай талдау керектігін және мәселенің шешімін табуды шектейді. Жаңа технологияларды қолдану арқылы қашықтықтан оқыту жүйелерінде сапалы және жаңаша мүмкіндікпен шешуге болады. Біз электрондық оқулық түрін құрдық, сайып келгенде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану оқу нәтижелілігін жоғарылауына жағдай жасайтындығына үміттенуге болады, сонымен қатар білім алушының дербес дайындалуына таптырмас құралы деуге болады. [7,21]
Электрондық оқулық білім алушының дербес жұмысы үшін, күндізгі оқуда және әсіресе қашықтықтан оқытуда қажетті:

• 
  оқулық баспа әдебиеттері болғандықтан, материалдардың қарқында дамуы, есту және оның жадымызға әсері және т.б. оқулық материалдарды түсіну жеңіл түседі;
  
• 
  дайындаудың оның білім алушының қажеттіліктерімен, деңгейімен сәйкес бейімделуді, ойдың мүмкіндіктеріне және шымдануға рұқсат етеді;
  
• 
  көптеген есептеулерден және өзгертулерден азат етеді, пәннің мәніне оймен шоғырлануға, үлгілердің үлкен санын қарап шығуға және көбірек тапсырмаларды шешуге рұқсат ете білу;
  
• 
  барлық жұмыс кезеңдерінде өзін-өзі тексеруге арналған өте кең мүмкіншіліктерді пайдалануыға мүмкіндік беру;
  
• 
  жұмысты көрнекі және ұқыпты формаға келтіруге және файлдық немесе баспадан шығару (распечатка) түрінде оқытушыға тапсыруға мүмкіндік туғызады;
  
• 
  шексіз шыдамды жетекшінің рөлін атқарады, түсіндірулердің практикалық шектелмеген санын береді, қайталанатын және қайталанатын басқа да сөздерді пайдалану.
  

Мұндай жетістікке жету үшін студент өз білімін жетік игере білу қажет.
Электрондық оқулық оқытушы үшін ыңғайлы, себебі ол :

• 
  лекцияларға және практикалық жұмыстары өзінің қалауына бағытталады, яғни аз көлемді, бірақ ең мазмұнын есепке алу және ЭО-мен дәрісханалық жұмыстардың дербес жұмысы үшін рұқсат етеді;
  
• 
  арақатынастардың мөлшерін үнемдеуді, үлгілерін ұстауы және мақсаттарды ықшамдауға, дәрісханада қарастырылатын және үйге берілген тапсырманы нәтижелеуге рұқсат етеді; студенттермен жұмыс жасағанда, әсіресе үй тапсырмалардың және бақылау іс-шараларына тиісті бөлімінде дербестікке мүмкіндік береді.
  

1.3 Электронды оқыту құралдарын пайдалану саласы

Электрондық оқулық пен оқытудың негізгі мақсаты: «Оқыту процесін үздіксіз және толық деңгейін бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту». Білім берудің кез келген саласында ойлау жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.

Қазіргі уақытта электрондық WEB оқулықтың қандай екендігі туралы біртұтас ой жоқ. Электрондық оқулық дегеніміз- мултимедиялық оқулық, сондықтан электрондық оқулықтың құрылымы сапалы жаңа деңгейде болуға тиіс.
Электрондық оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмай, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді. Себебі, оқушының өзіне көрнекілік қолданған тиімді қажет элементінің жанында жазуы болады.мазмұны қиындау бір үлкен тақырыптың бөліктерін өткенде қосымша бейнехабар және клиптер қажетті элемент болып табылады. Бейнеклиптер уақыт масштабын өзгертуге және көріністерді тез немесе жәй түрде көрсетуге пайдалы. Электрондық оқулық таңдап алынған хабарды көшіруге мүмкіншілік туғызады. Электрондық оқулықтың ең қажет элементі-аудиохабарлар. Мысалы: құстардың дауыстарына қарай құс екенін ажырата білу,жүрек қағысын байқау.
Бір жағынан, электрондық оқулықтың келеңсіз жақтарыда бар. Бұл психология- педагогикалық талаптардың, пәнаралық байланыстардың жоқтығы сияқты. Тағы да бір ең үлкен кемшілігі –фрагменттік бағдарлама. Ол материалды толық қамтуы немесе оқулықтарды толық аудару, берілген материалдағы санитарлық, гигеналық нормалардың сақталмауы, компьютердің графикалық мүмкіншілігінің қолданылуының нашарлығы және әлсіздігі.
Электрондық оқулықтарды қолданылу барысында оқушылардың сабаққа деген қызығушылығының күрт артқандығы байқалады. Сондай-ақ мұғалімдерге де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде элекрондық оқулықтарды сабаққа пайдалану-оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады. Ой-өрісі дамыған, шетелдік білім жүйесінен қалыспайтын жас ұрпаққа білім беру жолындағы ортақ міндетті өз мәнінде жүргізу үшін, бір-бірімізден тәжірибе алмасып, кемшілік-жетістіктерді айтып отырсақ жұмысымыз өнімді болады деп ойлаймын.

Электрондық оқулық және оның құрылымы

• 
  Орта бiлiм беру жүйесiн ақпараттандырудың мемлекеттiк бағдарламасының негiзгi бағыттарының бiрi – оқыту процесiн ақпараттандыру. Аталған бағытты жүзеге асыру үшiн жаңа буын оқулықтарын электрондық түрге аудару қажет.
  
• 
  Электрондық оқулықтың мазмұны пайдаланушылардың интелектуальдық ойлау қабiлетiн дамытуға бағытталуы қажет және оның мына қасиеттердi қанағаттандыруы жеткiлiктi: жинақтылық, жүйелiлiк, эстетикалық көркемдiлiгi, жылдамдылығы және т.б.
  
• 
  Электрондық оқулықтар ара қашықтықтан оқыту формасына негiзделiп жасақталады және оны жүзеге асыру үшiн қолданылады.
  
• 
  Осы уақытқа дейiн бақылаушы, жаттықтырушы, модельдеушi, дидактикалық ойындар сияқты қолданбалы программалар қолданылып келдi. Бұл программалар пайдаланушының өздiгiнен оқып-үйренуiне және өзiндiк жұмыс жасау қабiлетiн дамытуға мүмкiндiк бередi.
  
• 
  Электрондық оқулықты құрастырған кезде оның мәтiндiк ақпараттан гөрi графиктiк ақпарат көбiрек қамтылуы керек, себебi ол пайдаланушының ақпаратты тез, әрi көрнекi түрде қабылдауына жағдай жасайды. [7, 21]
  

жүктеу/скачать 1.75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: