Дипломдық жобаның тақырыбы: «Алматы қаласы Гоголь көшесі бойындағы жол-көлік оқиғаларын төмендету бойынша іс-шаралар жасау»

Жоғарыдағы ЖКО талдамасынан қарастырылған көшедегі ЖКО саны 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда 25% өскенін және 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда 20% өскенін көруге болады. Сонымен қатар жол апаттары кезінде адам өлімдері мен жарақат алуларын 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда адам өлімі бірдей, ал жарақат алуы 26,6% өсті, 2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда сәйкесінше 50 және 26,3% өсті.

Жасалған ЖКО талдамасы келесіні көрсетіп тұр: ЖКО-ның ең көп саны қыс және күз айларында, сәйкесінше 20 және 14 ЖКО болған, бұдан кейін көктем

айларында 8 және жаз айларында 3 ЖКО болған. Пайыз түрінде көрсеткенде бұл көрсеткіштер келесідей болады: қыста – 44,5%; күзде – 31,1%; көктемде – 17,8%; жазда – 6,6%.

Қыс айларындағы ЖКО-санының көп болуы негізінен жол мен табиғи-климаттық жағдайларға байланысты. Жылдың бұл уақытында күннің ұзақтығы қысқарады, автомобиль терезелерінен сыртқы көрініс нашарлайды, жолдың күйі нашарлайды, яғни қыста қар жауғаннан кейін жол көк тайғаққа айналады немесе еріген қардан батпақтанып тайғанақ болады. Бұдан автомобиль доңғалақтары мен жол бетінің арасындағы ілініс төмендейді. Бұның әсерінен автомобильдің тежеу жолы ұлғаяды, яғни автомобильдің тайғанау қауіптілігі ұлғаяды. Сонымен қатар қыста күн ұзақтығының қысқа болуынан кешкі уақыттарда қозғалыс жасанды жарықтандыру кезінде болады.

1.2-ші суретте Алматы қаласындағы Гоголь көшесіндегі 2003-2005 жылдары болған ЖКО-лардың жыл айлары бойынша үлестірілу гистограммасы көрсетілген.

Гистограммадан ЖКО ең көп болған 1-ші және 12-ші, яғни қаңтар мен желтоқсан айлары екенін көруге болады. Бұл желтоқсан айында алғашқы қар жауып, жолдың тайғақ бола бастауымен, жүргізушілердің тайғақ жолдарға бейімделмегендігімен және бұл айда күн ұзақтығы ең қысқа болу мерзімімен сәйкестігімен түсіндіріледі.

Жол мен табиғи-климаттық жағдайлар көктем мен күз айларындағы ЖКО санына әсер етеді. Себебі, көктемде қыстан кейін қар еріп, жолдың беті сулы және батпақты болады, ал күзде жауын-шашын жиілеу болып тұрады.

Қозғалыстың қысқы, көктемгі, күзгі жағдайлары автомобиль жүргізушісіне қозғалыс қауіпсіздігін сақтауда көптеген талаптар қояды. Дегенменде жүргізуші жылдың кез-келген мезгілінде жолда, әсіресе тұрғындарының тығыздығы жоғары аудандарда өте мұқият және сақ болу керектігін ұмытпау керек.

Қыс айларындағы көк тайғақтардан тек жүргізушілер ғана емес, жаяу жүргіншілердің де кінәләрі аз емес. Себебі, қыс айларында адам жылы жүру үшін қалың киім киінеді. Ал қалың киімдер олардың қимылдарының шапшаңдығын, олардың реакциясын төмендетеді. Сондықтан да қыс айларында ЖКО саны басқа мезгілдерге қарағанда, жоғарылау болады. Қарастырылып жатқан кезеңде, яғни 2003-2005 жылдар арасында ЖКО саны желтоқсан мен қаңтар айларында 17,8 пайыздан құрайды. Бұдан кейін қараша, ақпан, қыркүйек және қазан айлары (сәйкесінше 13,3; 8,9; 8,9; және 8,9%) орналасқан. Күз айларында ЖКО санының көпшілігі ауа райының жүргізушілер мен жүргіншілердің психофизиологиялық күйіне үлкен әсер етумен түсіндіріледі.

ЖКО саны аз айлар – маусым, шілде, тамыз айлары (2,2 пайыздан).

Алматы қаласындағы Гоголь көшесіндегі 2003-2005 жылдары болған ЖКО-лардың апта күндері бойынша үлестіру талдамасы 1.3-ші кестеде келтірілген.

Жасалған талдамадан ЖКО саны ең көп болатын апта күні жексенбі екені көрініп тұр. Содан кейінгі апатты күндер – сенбі мен жұма. Ал ЖКО саны ең аз болатын күндер – сейсенбі, сәрсенбі және бейсенбі.

1.3-ші суретте Алматы қаласындағы Гоголь көшесіндегі 2003-2005 жылдары болған ЖКО-лардың апта күндері бойынша үлестірілу гистограммасы көрсетілген.

Алматы қаласындағы Гоголь көшесіндегі 2003-2005 жылдары болған ЖКО-лардың тәулік уақыты бойынша үлестіру талдамасы 1.4-ші кестеде келтірілген.