Дјне тјрбиесініѕ теориясы мен јдістемесі
жүктеу/скачать 396 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сыртқы қарсылық жаттығулары.
- Қайталап күш салу әдісі.
- Бірінші аймақ
| ДЕНЕ ҚУАТЫНЫҢ ҚАСИЕТІ
«Дене қуатының қасиеті» және «қозғалыс қасиеті» деген терминдер арнайы оқу кітаптарында бір мағынада пайдаланылады. Олар адамның қозғалыс мүмкіндігінің екі жағын көрсетеді. Дене қуаты қасиетінің әрекетті жағына «даму» және «тәрбиелеу» деген терминдер қолданылды. «Даму» термині дене қуаты қасиетінің табиғи өзгеру сипатын, ал «тәрбиелеу» қозғалыс қасиетінің көрсеткіштерін белсенді өсіру бағытын білдіреді. Дене қуаты (қозғалыс) қасиетіне – күш, төзімділік, жылдамдық, икемділік, ептілік жатады. Күшті дамыту әдістемесі. Сырткы қарсылықты жеңу немесе бұлшық ет көмегі арқылы оған қарсылық көрсетуді күш дейміз. Күш үш түрлі бұлшық ет жұмысы тәртібінде пайда болады: 1. Жеңу тәртібінде бұлшық ет жиырылады. 2. Көну тәртібінде бұлшық ет созылады. 3. Қозғалмайтын (статикалық) тәртіпте бұлшық еттің ұзындығы өзгермейді. Күштің пайда болу түрлері: өз-күш мүмкіншілігі – статикалық кезде (дене қалыбын ұстау) және ақырын қозғалыс кезінде пайда болады. Күш жылдамдығының мүмкіншілігі – тез жылдам қозғалыста пайда болады (секіру, лақтыру т.б.). Адам денесі күштің пайда болу процесінде үлкен маңыз атқарады. Адамның қозғалысқа өз дене салмағын есептемей көрсеткен күшін – абсолютті күш дейміз. Әр қилы салмақтағы адамдардың күшінр салыстыру үшін салыстырмалы күш дегенр ұғым пайдаланылады. Бұл 1 кг. Адам салмағына келетіне күш мөлшері. Спортшылардың салмағы өсуімен бірге абсолюттік күші көбейеді, ал салыстырмалы күші азаяды. Жаттығушылар абсолюттік немесе салыстырмалы күштерін спорт түрлеріне байланысты дамытады. Мысалы, жеке сайыстағы спортшыларға (ауыр салмақ дәрежесіндегілер), лақтырушыларға (найза, граната) абсолюттік күш қажет, ал гимнастикамен айналысатындарға, акробаттарға, палуандарға, штангашыларға (жеңіл салмақ дәрежесіндегі) салыстырмалы күш керек, ол үшін неғұрлым көп болса, соғұрлым спортшылардың дене қуатының дайындығы жоғары болмақ. Күшті дамытудың амалдары мен әдістері. Күшті дамыту үшін жоғары қарсылық жаттығулары қолданылады. Олар екі топқа бөлінеді: 1. Сыртқы қарсылық жаттығулары. Сыртқы қарсылықтарға: әр түрлі спорт құралдарының салмағы, серігінің қарсы әрекеті, сыртқы ортаның қарсылығы жатады. 2. Өз салмағының ауырлығын басқару жаттығулары (серіппеде тартылу, отырып-тұру, секіру т.б.). Ауырлық шамасын білу үшін спортшы қанша рет көтере алатыны белгілі салмақ қолданылады. Ол салмақ қайталау максиумы (ҚМ) деп аталады. Мысалы, 2 ҚМ дегеніміз, спортшы екіден артық көтере алмайтын салмақ. Дене тәрбиесі тәжірибесінде мынадай кең тараған күш дамыту әдістері бар: максималдық күш салу әдісі. Жаттығуларды аса ауыр заттармен орынду сипаты (ауыр салмақты салмақты штанганы көтеру, салмақ қосып тартылу т.б.), жүйкені бұлшық ет аппаратының жұмысын шегіне жете қолдануға, сол арқылы күштің көп өсуіне мүмкіндік береді. Алайда бұл әдіс психикалық ауруға соқтырады, сондықтан да балалармен жұмыс істегенде бұл әдісті байқап қолдану керек. Қарсыласу шамасы 1-4 ҚМ, бір жаттығу сабағында 3-4 бөліммен орындалады. Бөлім аралығында тынығу толық бастапқы қалыпқа келгенге дейін 3-5 минөтке созылады. Қайталап күш салу әдісі. Бұл әдіс екі негізгі ауырлық шегі аймақтарына бөлінеді. Әрбір аймақта жаттығу әбден болдырғанша немесе шамасы келмей қалғанша орындалады. Бұл жағдайда соңғы әрекеттерде күш түсірудің шегіне жету әсері байқалады, жаттығуға көптеген бұлшық еттер саны қатысып, көмектесе бастайды. Бірінші аймақ: жаттығу сабағында қарсыласу шамасы 4-12 ҚМ (максимумнан 30-70), 3-6 сериямен орындалады. Серия арасындағы тынығу 2-4 минөт. Мұнда организм толық бастапқы қалпына келмейді. Бұл жерде абсолюттік күш және күш төзімділігі дамиды. Екінші аймақ: қарсылық шамасы 15-25 ҚМ (максимумнан 30) 15 сериядан артық орындалады. Серия арасындағы тынығу 2-4 минөт. Мұнда күш төзімділігі дамиды. Жаттығу өте тез қарқында орындалса, күш жылдамдығы қасиеті өседі. Қайталап күш салу әдісі балаларды зақымдандырмайды, тәсілді жақсарту жұмысынр жеңілдетеді, зат алмасу процесін жақсартады, бұлшық етті өсіреді. Жеке бұлшық ет топтарын дамыту үшін қолдануға болады. жүктеу/скачать 396 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|