Е. Ш. ДҮсіпов, Т. Е. Уразымбетов



Pdf көрінісі
бет67/127
Дата19.12.2023
өлшемі2.91 Mb.
#487147
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   127
Сот-риторикасының-негіздері

Жағдай - онда дәлелдің топосы көрсетілетін және оған сөйлем 
келтірілетін сынау. Риторикалық дәйектілік, Квинтилиан заманындағыдай 
топосты өзінде көрсететін жеке болған жағдайды (казусты) ереже 
нормасымен, жағдаймен (тезиспен) байланыстырады.
Дәлелдің топосы - деректер келтірілетін тезаның мағыналық ядросы. 
Топос құқықтық норманың догматикалық жағдайының т.б. әркелкі 
нысандарында көрінуі мүмкін. Әркелкі көріністер тәсілдерінде топос 
күрделі атауларды бірегей құрайтын екі маңызды санаттар қатынастылығы 
болып қалады, олардың әрбір мүшесі субъект және сынға алу 
құндылығының предикаты болуы мүмкін. Ақырында, топос дәлелдеме 
және топос дәлелден ажыратылады. 
Сонымен, топос дәлелдігі мен топос дәлелі болып екіге бөлінеді. 
Топос дәлелдігі ішкі және сыртқы болуы мүмкін, сыртқы топос 
қатынастылық санаттарды көрсетеді, ал ішкі – санаттардың қатынасының 
тәсілі. Дәлелдің топосы қашанда сыртқы және ішкі топостардың 
дәйектілігін біріктіреді, өйткені ол нақты сөз айтылуында көрініс тауып 
және рәсімделген. 
Ортақ топос, өзіне сөз айту келтірілген топос дәлелінің шаралылық 
сипатымен анықталады, айтатыны ол айқындалған иерархиялық жүйеге 
қосылған. Топостың шынайы орны иерархияда дәлелдеменің 
риторикалық дұрыстығын құрастырады. 


109
§ 18. Иерархиялық топосты келесі
түрде таныстыруға болады 
1.Ғылым 
а. Математика және логика. 
б.Гуманитарлық ғылым: философия, тарих, құқықтану
өнертану, жағрафия, әлеуметтану, психология және т.б. 
в. Жаратылыс ғылымы: физика, астрономия, химия, биология, 
геология. 
г. Қосымша ғылым: педагогика, медицина, технология, 
экономика, саясаттану, экология, әскери ғылым. 
2. Құқық 
а. Құқық қағидалары. 
б. Қолданыстағы заң. 
в. Сот тәжірибесі. 
г. Заң салты. 
3. Тарихи тәжірибе 
а. Қоғамның даму орны: Ұлттық-мемлекеттік құрылыстың 
міндеттері. 
б. Халыққа білім беру және кәсіби даярлау. 
в. Өркениеттің жағдайы. 
г. Қоғам әлеуметтік ұйымының нормасы. 
д. Табиғи ресурстар және қоршаған орта. 
е. Шешімдердің прецеденттері. 
4. Өнер 
а. Логикалық өнер: метрология, гармония, перспектива
элоквенция, поэтика, информатика. 
б. Музыкалық өнер: музыка, әдебиет, сурет өнері, би. 
в. Практикалық өнер: ғимараттық, дизайн, техника, әскери іс, 
үй-жайлық, әкімшілік, саясат, маркетинг. 
5. Жеке бедел 
а. Отбасылық тәрбие. 
б. Білім. 
в. Моральдық деңгей. 
г. Шығармашылық дағды. 
д. Карьера және тәжірибелік дағды. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   127




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет