Әжинияз атындағы Нӛкис мәмлекетлик педагогикалық институты
бўлмаса, муомала, мурожаат маданияти тарғиб этувчи ғоялар
жүктеу/скачать 4.15 Mb. Pdf көрінісі
|
| бўлмаса, муомала, мурожаат маданияти тарғиб этувчи ғоялар
уқдирилган. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиѐев деярли ҳар бир маърузасида баркамол ѐшлар тарбиясида маърифатчи, улуғ алломаларимиз, буюк аждодларимиз меросидан фойдаланиш ҳақида айтиб ўтмоқда. Жумладан, Ислом ҳамкорлик ташкилоти Ташқи ишлар вазирлари Кенгаши 43-сессиясининг очилиш маросимида сўзлаган нутқида шундай деган эди: ‖Азалий қадриятларимиз ва ахлоқий фазилатларимизни ўзида мужассам этган муқаддас динимизни асраш ва қадрлаш ҳар биримизнинг шарафли бурчимиздир. Ислом - ҳақиқатнии англаш демакдир,у одамзотни эзгу амалларни бажаришга ундайди,ҳар биримизни яхшилик ва тинчликка чорлайди, ҳақиқий инсон бўлишга ўргатади‖. [1.30]. Ҳақиқатдан ҳам, исломий донишмандликда хотин-қизларнинг ўрнини белгилаб бериш кишининг эътиборини жалб этади. Хадисларни тўғри ва ишончлигига қараб саралаш - ―илм ар-риджал‖, ‖эркаклар шуғулланадиган фан‖ деб юритилсада, аммо у ерда аѐллар тўғрисида ҳам анча маълумотлар бор. Ислом динида аѐлларга муносабат мавзусида бир қатор баҳсли масалалар мавжуд. Улар, асосан, ислом динини чала-чулпа ўрганиб, юзаки, моҳиятини чуқур ўзлаштирмаслик натижасида вужудга келмоқда. Аммо ислом дини ўзига ром айлагувчи бир кучга эгаки, ундаги тасаввурлар моҳиятини фақат тақводор, ўқимишли, зиѐли , сезгир кишигина англай олади. ―...Асосий мақсад шуки, тарихими, маданиятимиз, динимизга алоқадор бир варақ қўлѐзма бўлса ҳам, уларни тўплаб , халқимизни, ѐшларимизни таништириш,бизнинг қандай буюк ва бетакрор меросимиз борлигини англаш,фарзандларимизни шу улуғ меросга муносиб этиб тарбиялашдан иборат‖[1.471] Мусулмон аѐллар масалаларини тўғри тушуниш учун уларнинг адабиѐт соҳасидаги фаолликларига эътибор қаратиш лозим. Ҳукмдор аѐллар ва маликалар қаламига мансуб шеърий асарларда жасорат, вафодорлик, ҳақиқий муҳаббат, инсонпарварлик ғоялари куйланади. Бу ғоялардан баркамол қизлар тарбиясида фойдаланиш лозим, яъни шоираларнинг ижодини ўрганиш ва ижодий ѐндошиш, қолаверса нозик дил, қалби тоза, нурафшон шоираларга эргаштира билиш керак. Бундан ташқари хуснихат ѐзувчи хаттот аѐллар тўғрисида ҳам илиқ гаплар айтиш мумкин. Уларнинг номлари юксак дид билан Қуръони Каримни кўчирган нусхаларидак бизгача етиб келган. Пайғамбар алайҳиссаломнинг кенжа хотинлари Ойша онамиз Қуръони 131 Каримни ва пайғамбар аллайхисаломнинг қарийб барча ҳадисларини ѐд олгандилар. Бу аѐлни биз олима аѐл десак ҳеч қачон муболаға бўлмайди. Жамиятда хотин -қизлар ўрнини шархлаб бериш, яъни унинг тутган роли, қилаѐтган ишларининг аҳамияти кишининг эътиборини жалб этади. Аѐлларнинг исмининг ўзи ҳам кўп нарсани изоҳлайди. Тарихдан маълумки, аѐл исми жисмига монанд бўлиши учун оилада тарбияга эътибор берилган. Масалан, хинд маликаси Шохжаҳоннинг ―Хотин-қизларга сайқал бериш ва инсонни тарбиялаш‖ асари ѐш қизларга мўлжалланган бўлиб, хотин - қизларнинг ҳатти-ҳаракатлари, ўзларини қандай тутишлари лозимлиги тасвирланган. Бизнинг асримизда Ашрат ал Тханавийнинг ―Жаннат зеб- зийнати‖ асари дунѐ юзини кўрди. Бу китобни анча вақтлар давомида келиннинг сепига қўшиб беришарди.Келинчаклар бу китобни ўқисалар турли ҳаѐтий – шароитларда ўзларини қандай тутиш кераклигини ўрганиб оладилар. Дарҳақиқат,бу китобни ўқисангиз ота –онага хат ѐзганда қандай сўзлар билан мурожаат қилиш. мусулмонларнинг расм-русмларига айланиб қолган, аммо умуман исломга ѐт бўлган амаллардан воз кечиш каби насиҳатларни ўрганасиз. Бу китоб инглиз тилига ―Баркамол аѐллар‖ номи билан таржима қилинган (Барбара Метсалф). Бундан ташқари, Носир Ахмад ―Келинчак ойнаси‖деб аталган китобида ўқимишли,тиришқоқ келинчак ўзининг савобли ишлари билан бошқалардан ажралиб туриши ҳақида ѐзади. Бу китобда ѐзувчи бир ѐш келинчак ҳақида сўзлаб беради.Қиш пайтлари қиз камбағалларга кўрпа –тўшаклар тарқатади,озиқ –овқат беради. Ўқиб, ўзлигини танишсин деган ниятда Қуръони Каримнинг нусхаларини тарқатади. Бизнинг жамиятимизда энг ҳурматга сазовор инсонлардан бири бу- онадир.Бу ҳол Пайғамбар алайхиссаломнинг ―Жаннат оналар оѐғи остидадир‖ деган хадиси шарифларида хам яққол баѐн этилган. Ривоят қилишларича, кекса бир момо Пайғамбар алайҳиссаломдан : ―Бизга ўхшаган юзларини ажин босган, кўзлари йиринглашиб ,мункайиб қолган кампирлар ҳам жаннатга кирадиларми:‖ деб сўраганида,Ул зот жиддий равишда : ―Йўқ сизларга ўхшаган момолар жаннатга қўйилмайди‖ - деган эканлар. Сўнгра кампирнинг руҳи тушиб кетганини кўргач, жилмайиб қўшиб қўйган: ― Сизга ўхшаб мурриб қолган момоларнинг барчаси аввал ўн саккизга кирган бокира қизларга айлантирилади,сўнгра жаннатга киритилади.‖ Хазрат Румий девонида она ҳақида шундай дейилади: ―Пайғамбарларнинг ғазаби онанинг аччиқланишига ўхшайди.‖ Бу аччиқланиш болажон кишилардаги норасида гўдакларга нисбатан бўладиган алоҳида меҳр туйғуси билан қоришиқли. Шу йўсинда таълим -тарбия масалаларида ислом оламига мансуб тасаввурларни тўғри талқин этиб,фойдалана олсак,том маънода яхши орзули, иболи,эркин фикрловчи баркамол қизларни тарбиялашимиз мумкин. жүктеу/скачать 4.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|