23. ІСКЕ АСЫРУ БОЙЫНША ШЫҒЫСТАР
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсандағы жай-күйі бойынша жыл ішіндегі іске асыру бойынша шығыстар былайша жасалды:
2008 2007
Еңбек ақы жөніндегі шығыстар және еңбек ақы төлеуге байланысты басқа аударымдар
Басқалар
|
119, 591
1, 620
|
113, 223
1, 942
|
|
121, 211
|
115, 165
|
24. ҚАРЖЫЛЫҚ ШЫҒЫСТАР
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанмен аяқталатын жыл ішінде қаржылық шығыстар былайша жасалды:
2008ж. 2007ж.
ЕҚДБ заем бойынша пайызды есептеу
|
849, 557
|
742, 581
|
ҚДБ заем бойынша пайызды есептеу
|
733, 643
|
561, 849
|
ХҚДБ займы бойынша пайызды есептеу
|
675, 728
|
739, 000
|
Заемның пайдаланылмаған сомасының комиссиялық алымы (16-ескертуді қараңыз)
|
173, 688
|
108, 293
|
Басқалары
|
115, 476
|
12, 121
|
|
2, 548, 092
|
2, 163, 844
|
Білікті активтердің құнына капиталдандырылған пайыздарды шығарып тастағанда «5-ескертуді қараңыз)
|
(1, 393, 051)
|
(1, 182, 887)
|
|
1, 155, 041
|
980, 957
|
25. БАСҚА ТАБЫСТАР
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанмен аяқталатын жыл ішінде басқа табыстар былайша жасалды:
2008ж. 2007ж.
Қуатты реттеу жөніндегі табыс
|
315, 681
|
193, 956
|
Сатып алынатын электр энергиясын сату
|
130, 765
|
3, 621
|
Тауарлы-материалдық қорларды сату
|
105, 803
|
218, 249
|
Техникалық қолдау және желілерді пайдалану жөнінде қызмет көрсетуден түскен табыс
|
81, 696
|
56, 523
|
Айыппұлдар, өсімпұлдар
|
77, 919
|
63, 587
|
Жалға алудан түскен табыстар
|
60, 379
|
41, 169
|
Негізгі құралдарды сату
|
35, 005
|
50, 672
|
Электр желілік активтерге қызмет көрсетуден түскен табыс
|
33, 300
|
23, 261
|
Байланыс қызметін көрсетуден түскен табыс
|
32, 493
|
32, 297
|
Қызметкерлерге пәтер сатудан түскен табыс
|
6, 058
|
51, 825
|
Түгендеу нәтижесінде табылған негізгі құралдардан түскен табыс
|
2, 575
|
25, 841
|
Басқалары
|
57, 129
|
45, 789
|
|
938, 803
|
806, 790
|
26. БАСҚА ШЫҒЫСТАР
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанмен аяқталатын жыл ішінде басқа шығыстар былайша жасалды:
2008ж. 2007ж.
Қайырымдылық қызмет
|
190, 808
|
140, 912
|
Сатылған сатып алынған электр энергияның өзіндік құны
|
96, 815
|
25
|
Сатылған тауарлы-материалдық қорлардың өзіндік құны
|
48, 631
|
441, 686
|
Сатылған негізгі құралдардың өзіндік құны
|
32, 144
|
101, 916
|
Тозу және амортизация
|
6, 717
|
4, 239
|
Аяқталмаған құрылысты есептен шығару
|
-
|
143
|
Басқалары
|
66, 319
|
31, 505
|
|
441, 434
|
720, 426
|
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанмен аяқталатын жыл ішінде сатылған тауарлы-материалдық қорларға қызметкерлерге 3, 749 мың теңге сомасына және тиісінше 282, 513 мың теңге сомасына сатылған пәтерлердің өзіндік құны (9-ескертуді қараңыз) кіреді.
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанмен аяқталатын жыл ішінде сатылған негізгі құралдардың өзіндік құнына қызметкерлерге сатылған пәтерлердің өзіндік құны кіреді, ол бастапқыда 4, 761 мың теңге сомасы мен тиісінше 7, 605 мың теңге сомасындағы негізгі құралдардың құрамына есепке алынды.
27. ТАБЫС САЛЫҒЫ
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанмен аяқталатын жыл ішінде Табыс салығы жөніндегі топ шығыстары (үнем) былайша жасалды:
2008ж. 2007ж.
Ағымдағы табыс салығы бойынша шығыстар
|
27, 653
|
197, 876
|
Мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша шығыстар (үнем)
|
(1, 700, 968)
|
1, 039, 830
|
Барлығы табыс салығы жөніндегі шығыстар (үнем)
|
(1, 673, 315)
|
1, 237, 706
|
Топ орналасқан Қазақстан Республикасында 2008-2007 жылдары табыс салығы 30٪ құрады.
2008 жылдың қарашасында салық кодексіне өзгерістер енгізілді, ол табыс салығын 30٪-дан 20٪-ға дейін, 2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап 17,5٪-ға дейін, 2010 жылғы 1 қаңтардан бастап және 2011 жылдың 1 қаңтарынан бастап 15٪-ға дейін азайтуға ұйғарым жасады.
Төменде табыс салығының 30٪ мөлшерлемесі мен пайдалар мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте ескерілген табыс салығының нақтылы сомасын салыстырмасы келтірілген:
2008ж. 2007ж.
Табыс салығы жөніндегі шығыстарды есепке алғанға дейінгі пайда (үнем)
|
5, 787, 122
|
2, 603, 772
|
Ресми мөлшерлеме бойынша есептелген салық 30٪
|
1, 736, 137
|
781, 132
|
Табыс мөлшерлемесі мен салық заңнамасын өзгерту тиімділігі
|
(3, 585, 084)
175, 632
|
456, 574
|
Тұрақты айырмалардың салықтық тиімділігі
|
(1, 673, 315)
|
1, 237, 706
|
Табыс салығы жөніндегі шығыстар (үнем)
|
(1,673, 315)
|
1, 237, 706
|
Мерзімі ұзартылған салықтар бухгалтерлік және салықты есепке алу мақсаттарына арнап көрсетілген активтер мен міндеттемелердің теңгерімдік құны арасындағы уақытша айырмалардың таза салықтың әсер етуін көрсетеді. 2008 жылғы желтоқсаннан бастап мерзімі ұзартылған табыс салығы жөніндегі активтер мен міндеттемелер активтердің орнын толтыру немесе міндеттемелердің өтелуі кезеңі ішінде қолданылуы күтілетін мөлшерлеме бойынша есептелген.
Бұдан әрі салықтың негізгі уақытша айырмаларға әсері көрсетілген, ол 2008-2007 жылдардағы 31 желтоқсандағы жай-күйі бойынша мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша активтер мен міндеттемелердің туындауына әкеп соғады:
2008ж. 2007ж.
Мерзімі ұзартылған табыс салығы жөніндегі активтер
Шыққан шығындар
|
668, 881
|
823, 328
|
Заем жөніндегі капиталдандырылған шығыстар
|
-
|
704, 523
|
Пайдаланылмаған демалыстар бойынша резерв
|
32, 161
|
48, 547
|
Күдікті берешектер бойынша резервтің бір бөлігі
|
25, 594
|
44, 648
|
Салықтар
|
7, 439
|
12, 558
|
Кейінгі міндеттемелер бойынша резерв
|
29, 900
|
18, 209
|
Мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша міндеттемелер
Негізгі құралдар және материалдық емес активтер
|
(5, 043, 141)
|
(7, 631, 947)
|
Мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша міндеттемелер, нетто
|
(4, 279, 166)
|
(5, 980, 134)
|
28. ТАРАПТАРҒА БАЙЛАНЫСТЫ ОПЕРАЦИЯЛАР
Тараптарға Топтың жалғыз акционері, еншілес және Топ акционерінің ассоцияланған кәсіпорны жатады.
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанмен аяқталатын жыл ішінде Топ тараптарға байланысты мынадай операцияларға, тараптарға байланысты және тараптар алдындағы мынадай берешектерге ие болды:
Компаниялар
|
Операция-лардың сипаттамасы
|
Сату/ (2008ж. 31 желтоқсанда аяқталған жыл ішінде (сатып алу)
|
Сату/ (2007ж. 31 желтоқсанда аяқталған жыл ішінде
(сатып алу)
|
Дебиторлық берешек/ (2008ж. 31 желтоқсан-ға креди-торлық берешегі
|
Дебиторлық берешек/ (2007ж. 31 желтоқсанға кредиторлық берешегі
|
«Самұрық-Қазына» Холдингі» АҚ
|
төленген дивидендтер
|
(136, 607)
|
(81,и 802)
|
|
|
«Самұрық-Қазына» Холдингі» АҚ
|
Басқалары
|
721
|
-
|
-
|
-
|
«Қазмұнай-газ» ҰК АҚ
|
Электр энергиясын диспетчерлеу және реттеу
|
1, 397, 918
|
3, 437, 032
|
92, 997
|
29, 117
|
«Қамқор» Жөндеу корпорациясы» ЖШС
|
Электр энергиясын жеткізу, электр энергиясын диспетчерлеу және реттеу
|
2, 176, 491
|
1, 358, 171
|
20, 244
|
20, 770
|
«Қазақтеле-ком» АҚ
|
Телекоммуникация қызметтері
|
(125, 324)
|
(112, 486)
|
(12, 892)
|
(2, 874)
|
«АК. Ш.Ч.Чокин атындағы энергетика ҚазҒЗИ» АҚ «Электр энергиясы мен қуаты нарығының Қазақстан операторы» АҚ
|
Конкурстық өтінімдерді қамтамасыз ету, орталықтандырылған саудаларды өткізуге дайындық жүйесін қамтамасыз ету
|
-
|
(11, 356)
|
(339)
|
-
(3, 432)
|
«Қазпочта» АҚ
|
Почта қызметтері
|
(5, 558)
|
(5, 281)
|
621
|
550
|
«ҚТЖ» ҰК» АҚ
|
Байланыс қызметтері және тасымалдау қызметтері
|
(929)
|
(701)
|
324
|
439
|
«GSM Қазақстан» ЖШС
«Қазақтеле-ком» АҚ
|
Телеком. Қызметтері, имаратты жалға алу
|
9, 752
|
3, 431
|
249
|
447
|
«Самұрық энерго» АҚ
|
Электр энергиясын жеткізу, электр энергиясын жеткізу және реттеу
|
(1, 726, 841)
|
(695, 593)
|
(697, 260)
|
(228, 816)
|
«КАТКО» БК ЖШС
|
Электр желілік объектілерге қызмет көрсету
|
24, 410
|
-
|
(1, 703)
|
(890)
|
«ҚДБ» АҚ
|
Қызмет көрсету жөніндегі комиссия
|
(743, 882)
|
-
|
(273)
|
(463)
|
«Қазатомөнеркәсібі» Ұлттық атом компаниясы
|
Электр энергиясын диспетчерлеу және реттеу
|
314, 097
|
-
|
34, 947
|
24, 252
|
Басқа операциялар
«Қазақстанның Халық Банкі» АҚ Самұрық-Қазынаның негізгі персоналы осы банктің бақылауындағы тарап деп есептеледі.
2008 жылдың 31 желтоқсанындағы жай-күй бойынша Топ 2, 000, 000 мың теңге сомасындағы депозитті «Қазақстанның Халық Банкі» АҚ-ға (14-ескертуді қараңыз) (2007ж. 31 желтоқсан: ноль) орналастырды.
2008 жылдың 31 желтоқсанындағы жай-күй бойынша Топ 1, 585, 861 мың теңге сомма ақшалай қаражатты «Қазақстанның Халық Банкі» АҚ ағымдағы шоттарына (14-ескертуді қараңыз) (2007: 1, 443, 685 мың теңге) орналастырды.
2008 жылдың 31 желтоқсанының жай-күй бойынша есептелген, бірақ депозит бойынша және ағымдағы шоттар бойынша пайыздар түрінде алынған табыстар 50, 372 мың теңге (2007ж. 31 желтоқсан: ноль) соманы құрады.
2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанмен аяқталатын жыл ішінде директорлар мен негізгі басқарушы персоналдың басқа мүшелеріне сыйақы төлеу былайша жасалды:
2008ж. 2007ж.
Жалақы
|
85, 407
|
51, 250
|
Табыс салығы
|
8, 303
|
4, 859
|
Әлеуметтік салық
|
6, 304
|
5, 032
|
Зейнетақылық аударым
|
5, 359
|
4, 378
|
Әлеуметтік аударым
|
366
|
291
|
Басқарушы персоналға сыйақыны Топтың директорлар кеңесі белгілейді
|
|
|
29. ҚАРЖЫ ҚҰРАЛДАРЫ
Капиталдың жеткіліксіздігі тәуекелін басқару
Топ құрылтайшылар үшін қарызы мен жеке капиталының теңгерімін оңтайландыру арқылы пайданы барынша ұлғайта отырып, үзіліссіз жұмыс істейтін кәсіпорын ретінде қызметін жалғастыра алатынына сенімді болуы үшін капиталдың жеткіліксіздігі тәуекелін басқарады. Топтың капиталдың жеткіліксіздігі тәуекелін басқару шеңберінде 2008 жылы жеке капитал 14, 553, 830 мың теңгеге (2007: 1, 284, 274 мың теңге) ұлғайтты, сондай-ақ көрсеткен қызметтерден түскен табысты 25٪-ға (2007: 12٪) арттырды.
Топ капиталының құрылымына 15-ескертуде ашып көрсетілген жарғылық капитал мен бөлінбеген пайда кіреді.
Есепке алу саясатының негізгі қағидаттары
Мойындау, бағалау негіздері мен 3-ескертуде ашып көрсетілген қаржылық активтердің, қаржылық міндеттемелер мен үлестік құралдардың әрбір сыныбына қатысты табыстар мен шығыстар деп мойындалатын негіздер өлшемдерін қоса алғанда, есепке алу саясаты мен қабылданған әдістердің негізгі қағидаттары туралы деректер.
Қаржы құралдарының санаттары
31 желтоқсандағы жай-күй бойынша қаржылық құралдар былайша жасалды:
2008ж. 2007ж.
Қаржы құралдары
Қызметкерлерге берілген заемдар (8-ескертуді қараңыз)
|
88, 046
|
17, 512
|
Сауда дебиторлық берешек (10-ескертуді қараңыз)
|
911, 183
|
544, 879
|
Басқа дебиторлық берешек (12-ескертуді қараңыз)
|
38, 964
|
24, 171
|
Басқа қаржылық активтер (13-ескертуді қараңыз)
|
2, 538, 308
|
1, 122, 595
|
Ақшалай қаражаттар және олардың эквиваленттері (14-ескертуді қараңыз)
|
12, 066, 919
|
7, 123, 021
|
Қаржылық міндеттемелер
Заемның ұзақ мерзімді бөлігі (16-ескертуді қараңыз)
|
38, 922, 671
|
31, 386, 854
|
Сауда кредиторлық берешек (17-ескертуді қараңыз)
|
4, 295, 618
|
3, 596, 011
|
Заемның қысқа мерзімді бөлігі (16-ескертуді қараңыз)
|
4, 548, 842
|
2, 749, 822
|
Басқа кредиторлық берешек және міндеттемелерді есептеу (19-ескертуді қараңыз)
|
652, 648
|
925, 016
|
Қаржылық тәуекелдерді басқарудағы мақсат
Тәуекелді басқару - Топ қызметінің маңызды элементі. Топ тәуекелдер жөніндегі ішкі есептер арқылы Топтың операцияларына жататын қаржылық тәуекелдерге бақылау жасайды және басқарады, ол тәуекелдердің дәрежесі мен шамасына қарай қатерге ұшырауын талдайды. Тәуекелдің деректеріне нарықтық тәуекел ( валюттік тәуекелді қоса алғанда, әділ құн мен баға тәуекеліне қатысты пайыздық мөлшерлеменің өзгеру тәуекелі), өтімділік тәуекелі және ақша тасқынына қатысты пайыздық мөлшерлемені өзгерту тәуекелі. Төменде Топтың тәуекелдерін басқару саясатының сипаттамасы келтіріледі.
Нарық тәуекелі
Топтың қызметі ең алдымен валюталық айырмалардағы (төмендегі «Валюталық тәуекелді басқаруды» қараңыз) және пайыздық мөлшерлемедегі («Пайыздық мөлшерлеме өзгерісінің тәуекелін басқаруды» қараңыз) өзгерістердің қаржылық тәуекелдеріне орайластырылған. Топ пайыздық мөлшерлеме тәуекелі мен валюталық тәуекелге өзінің ұшырауын басқару үшін туынды қаржы құралдары бойынша келісімдерді жасамайды, өйткені басшылар мұндай ұшырау шоғырландырылған қаржылық есептемеге айтарлықтай әсерін тигізбейді деп есептейді.
Достарыңызбен бөлісу: |