Энтомоздар орындаған:Қанжігіт А. Еламан А

Өлекседегі өзгерістер. Өлген жылқының басын жарып тексергенде - маңдай қойнауынан, кеңсірігінен балаң құрттар табылады. Кілегей қабықтары қабынған, қарайып - қызарыңқы-раған, әр жерінде уылған жаралар кездеседі. Уытты жаралар түбінде іріңді, ірімшік тәрізді зат бар.

Өлекседегі өзгерістер. Өлген жылқының басын жарып тексергенде - маңдай қойнауынан, кеңсірігінен балаң құрттар табылады. Кілегей қабықтары қабынған, қарайып - қызарыңқы-раған, әр жерінде уылған жаралар кездеседі. Уытты жаралар түбінде іріңді, ірімшік тәрізді зат бар.

Диагнозы аурудың белгілері мен эпизоотологиялық деректеріне және кеңсірік пен жұтқыншақта балапан-құрттардың табылуына негізделеді. Ринэстрозды маңқадан, сақаудан, гастрофилезден және тыныс жолдары ауруларынан ажырата білу керек.

Емі. Кеңсірік ішін шаю үшін 2 % хлорофос ертіндісі қолданылады. Әр малға 50-100 мл мөлшерінде ерітінді жұмсалады. ДДВФ дәрісін де қолдануға болады. Әрбір жылқының танауына ДДВФ-ның 2 % вазелин майындағы сүртпесін 3-5 тәулік сайын қайталап жағып отыру (2-3 рет) қажет.

Жылқыны топтап емдеу үшін ДДВФ, хлорофос аэрозолі жақсы нәтиже береді. Емдеу уақыты-бір сағат. Бұл дәрілердің 40-60 мг әр 1 м3 жерге шашады.

Түйе цефалопинозы . Цефалопиноз түйенің кеңсірігінде, жұтқыншағында, тор сүйектің иірлерінде өмір сүретін Оеstrіdae тұқымдасына жататын Cephalopіna tіtіllator деп аталынатын түйе бөгелегінің балаң құрттары қоздыратын созылмалы ауру. Қазақша аты - құмыр. Бұл ауру Қазақстанның Оңтүстігінде және Оңтүстік батысында түйелі аймақтарда кездеседі.

• Түйе цефалопинозы . Цефалопиноз түйенің кеңсірігінде, жұтқыншағында, тор сүйектің иірлерінде өмір сүретін Оеstrіdae тұқымдасына жататын Cephalopіna tіtіllator деп аталынатын түйе бөгелегінің балаң құрттары қоздыратын созылмалы ауру. Қазақша аты - құмыр. Бұл ауру Қазақстанның Оңтүстігінде және Оңтүстік батысында түйелі аймақтарда кездеседі.
• Қоздырғышы. Құмыр ауруын түйе бөгелегінің балаң құрттары қоздырады. Олар жәндіктер тобына (Іnsecta) қосқанаттылар тегіне жатады. Түйе бөгелегінің дене тұрқы 8-11 мм. Денесі - бас, кеуде және құрсақ бөлімдерінен тұрады. Түйе бөгелегі ашық-қоңыр түсті. Басы ірі, сары түсті, маңдайы сары-сұр түсті. Көздері күрделі, мұртшалары қысқа. Ауыз мүшелері дамымаған. Кеудесі қоңыр күл түсті қызыл, қоңыр дақтары бар.