Халықаралық ТҮркі академиясы әлішер науаи хамса ләйлі – Мәжін

ЛӘЙЛІ-МӘЖІН
 
 

8
БІРІНШІ ТАРАУ
Қайыстың дүниеге келуі, оның кәмелетке толуы және 
жұрттың жүрегін жаулауы хақында.
Зынданда бұғауланған қол-аяғы,
Тұтқынын махаббаттың ел аяды.
Жайылған атақ-даңқы бұл ғаламға,
Арабта әмір өткен бір заманда.
Билепті қол астында қалың көпті,
Қақ жарған қара қылды әділ бопты.
Көтеріп төбесіне әрбір жанды,
Меймандай қарсы алыпты қаңғырғанды.
Ошақтың оты сөнбей айлап жаққан,
Қазаны күндіз-түні қайнап жатқан.
Көңілі дүниеге тарылмаған,
Қонақтан дастарқаны арылмаған.
Өзіне жолаушыны тартып айқын,
Жұлдыздай жеті түнде жарқырайтын.
Салса да тіршіліктің қай қырына,
Асыпты ақылы да, байлығы да.
Дәулетті дарытыпты Қызыр оған,
Қойлары құмырсқадай құжынаған.
Өзі де білген емес иесінің,
Жылқы мен қанша екенін түйесінің.
Жалғанда жан болғанмен байлығы асқан,
Көңілін бірақ оның қайғы басқан.

9
Тәңірі бір балаға зар қылыпты,
Өзегін үзілердей талдырыпты.
Ұрпақсыз өтіп кетсе не болғаны
Судай боп құмға құйған жоғалғаны.
Әзірге көрінгенмен құламастай,
Тамыры солмай ма ертең қу ағаштай.
Көктер ме бүршік жарып қу бұтағы,
Соны ойлап жатса-тұрса мұң жұтады.
Не керек енді қалған өмір оған,
Шуласа жапырағы жамыраған.
Сынғанда сыртындағы қауашағы,
Жарқырап жақұт шықса жарасады.
Артында ізін басар ұл қалмаса,
Сопайып сүрген өмір – құр далбаса.
Пендеге бермес шексіз байлық опа,
Тартқызар түбінде бір қайғы-қапа. 
Армансыз, ажал қазір алса-дағы,
Тілегі орындалып жанса бағы.
Өлем деп ұрпақ қалса қайтеді ойлап,
Шықпай ма батқан күні қайта жайнап!
Атадан тұяқ болса туған ерек,
Шалқытар ел аспанын нұрға бөлеп.
Тоналған жапырағынан тұлдыр болып,
Сайрамас кәрі ағашқа бұлбұл қонып.
Көбелек шыр айналып жарқ-жұрқ еткен,
Жылт етпес, шырақ сөнсе сәуле төккен.
Үмітін келешектен кім үзбесе,
Жетеді мұратына шын іздесе.
Құдайды қарғамады, сілемеді,
Болар деп түбінде бір тілегені.
Жаратқан жарылқаса бәрі де оңай,
Ұл тапты бәйбішесі көп ұзамай.

10
Жүзінен иман нұры тамған ұлды,
Алланың бергеніне тәуба қылды.
Емес пе халықтан сөз артылмаған,
Асылдан асыл туар жарқылдаған.
Гүліндей Иранбақтың жұпар аңқып,
Гауһардай нұр шашады көзді тартып.
Маңдайы кере қарыс, балпанақтай,
Жас сәби талпынады тыным таппай.
Ұлына той жасады шах қуанып,
Ағылып алыс-жақын жетті халық.
Байлықта судай шашқан шек болмады,
Тірі жан бұл қызықтан шет қалмады.
Шапқылап даяшылар тыныстамай,
Қалың жұрт қайнап жатты құмырсқадай.
Алаңдап сәбиінің өміріне,
Әкенің уайым кірді көңіліне.
Күтіп тұр қандай тағдыр кім біледі, 
Қуаныш жүрген жерде мұң жүреді.
Айырылса жалғызынан не болады,
Жас емес, жанарынан қан ағады.
Қиналып соны ойласа жаны қатты,
Аһ ұрып, көкірегі жалын атты.
Үзіліп күндіз-түні аймалады,
Ынтығып көктен күн мен ай қарады.
Қайысқа тимесін деп жаттың қолы,
Айырым күтушіге бақтырды оны.
Тастаған үлде менен бүлдеге орап,
Бөбекті мәпеледі гүлге балап.
Бесігі жұпар шашқан гүлбақшадай,
Немесе кіп-кішкентай ұжмақ сарай.

11
Етіне шаң қонбайды, күн тимейді,
Үкідей үлбіреген үлпілдейді.
Бүлдіршін көз жасындай мөлдірейді,
Еміреніп ата-анасы елжірейді.
Баладан еш нәрсесін аямады,
Қорғаштап күтушілер аялады.
Көтерер пенде тағдыр артқан істі,
Балаға ойда жоқта дерт жабысты.
Әп-сәтте сұрқы кетті баласының,
Қан татып емшек сүті анасының.
Сонда да ұлы өмірге талпынады,
Үміттің жанып алдан шамшырағы.
Медет боп әулиелер жер-көктегі,
Балдырған ақырындап еңбектеді.
Алайда сырқатынан айықпады,
Есейді бунап бір күш ғайыптағы.
Жыласа, зарлы даусы жан тербеді,
Көрмесе бұл ғажапқа ел сенбеді.
Сайрады тілі шыға салысымен,
Шешендей суырылып топ ішінен.
Жас бала сөйлеп кетсе тақылдаған,
Бас шұлғып данышпандар мақұлдаған.
Барлығын ынтықтырып тыңдағанның,
Сырына қанықтырды бұл ғаламның.
Сөзінің тамсандырды дәмі көпті,
Талайға ақыл ойдың дәнін екті.
Жылытып лебізімен жаурағанды,
Жүрегін ел-жұртының баурап алды.
Ұланның атақ-даңқы асты кемел,
Құмартты бір көруге естіген ел.

12
Ағылып шартараптан келген халық,
Қарады көзі тоймай көргенде анық.
Баланың баурап асыл заты мына,
Таң қалды көркіне сай ақылына.
Сүймеген, сүйсінбеген жан қалмады,
Патшаның, пақырдың да болды арманы.
Әңгіме одан басқа ұмытылып,
Сайрады мылқаудың да тілі шығып.
Шаттанып ата-ананың көңілі өсті,
Баланы сүйіп-құшып, өліп-өшті.
Тәңірдің тәуба етісті пәрменіне,
Ерекше туған ұрпақ бергеніне.
Заманда жүз құбылып күнде өзгерген,
Тіледі сақтасын деп тіл мен көзден.
Пәленің жоғалсын деп жанасқаны,
Бесігін дәру шөппен аластады.
Әкенің көңілін арман енді кернеп,
Оқуға бес жасында болды бермек.
Ұйытып әміріне көпті барлық,
Табуға білікті ұстаз етті жарлық.
Жасынан деді жинап білім нәрін,
Дүниенің танып-білсін ұлым бәрін.
Ақылы жұмыр басты жұрттан асып,
Мерейі аспандасын шалқып-тасып.
Жаратқан бағын ашып, жолын қылған,
Жер жүзін дана болсын табындырған.
Қолдай көр зейінді ұлды, Пірім
*
менің,
Ақтарсын тереңдегі ғылым кенін.
Бір парақ қағазды оның қолына ұстат,
Маған да даналықтың жолын нұсқап.
*
 Пірі: Әбдірахман Жәми.

14

жүктеу/скачать 3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: