ИҗТИҺад ишекләрен ачучы

булмый. Үземнең хаклык дип белгән нәрсәмне башкалар кара-

шы  сәбәпле  ташлау  гадәтем  юк.  Күфәдә,  Гыйракта  тумадым, 

табигатем  дә  мәгариф  таратыр  төсле  түгел  иде.  Шулай  да 

тутыйның  сөйләве,  күгәрченнең  ритмлы  итеп  гөрләве  кебек, 

мисалга каршы булып, мәгарифкә хезмәт иттем.  

1

  дүрт  йөз  еллар 

2

 нама-

авылларда булса да, ваҗиб

3

 итәргә юл юк.  

4

  дәлиле  –  мөҗтәһид

сүзе»,  –  дигән  мәшһүр  сүз,  шәригать  дәлилен  аңлаудан  гаҗиз 

1

 Гасры сәгадәт – Мөхәммәд пәйгамбәр һәм аның сәхабәләре яшәгән бә-

2

 Ихтияты зоһр – җомга намазыннан соң кабат өйлә намазын уку. 

 Ваҗиб – мәҗбүри. 

4

 Мөкаллид – дин галимнәренең сүзләренә сукырларча иярүче. 

  Мөҗтәһид  –  үз  тырышлыгы  белән  ислам  чыганакларыннан  нәтиҗәләр 

чыгаручы галим. 

Г. Хәбиб. Мәрҗани һәм аның сүзләре 

70 

калар сүзенә караганда алда тотып, шуның белән гамәл кылыр, 

мәгънәсендә. Әмма, мөҗтәһид булмаган кешегә тәкълид тиеш-

ле,  мәгънәсендә  түгел.  Шәригать  дәлилләре  белән  гамәл  кылу 

бер мәзһәбтән икенче мәзһәбкә күчү [булып] саналмый. 

«Мәзһәбтә  ныклык  кирәк»,  –  диюдән:  «Рәсүлүллаһ,  сәха-

бәләр һәм изге дин галимнәре юлында булырга кирәк», – дигән 

мәгънәне аңлап: «Абсолют бер фәкыйһнең

6

 фәтвасенә ябышыр-

га тиеш», – [дигән] мәгънәне аңларга ярамый. 

Аллаһ  Тәгаләгә  ышануның  нигезен  «Аллаһның  күркәм 

исемнәре бар, алар белән дога кылыгыз» [Коръән, 7:180], «Аңа 

[Аллаһка]  охшаш  бернәрсә  юк  һәм  Ул  –  Ишетүче,  Күрүче» 

[Коръән, 42:11] дигән ике аять җиңел генә аңлатып бетерә. 

Кәлям  гыйлемендәге  каршылыклы  һәм  бозык  фикерләрне, 

гасры сәгадәттән соңгы бидгатьчеләр чыгарды.  

жүктеу/скачать 1.7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: