Жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар негізінде оқушылардың қарым-қатынас мәдениетін дамыту. Орындаған
Оқушылардың қарым-қатынас мәдениеті
жүктеу/скачать 4.62 Mb.
|
| Оқушылардың қарым-қатынас мәдениеті.
Оқушылар арасындағы мәдениеттің қалыптасуын бағалауға мүмкіндік беретін басты белгі олардың танымдық, құндылық-бағдарлы және трансформациялық әрекеттерде жүзеге асыратын қалыптасқан қарым-қатынас жүйесі болуы керек. Сонымен қатар, қарым-қатынас жүйесі неғұрлым кең және терең болса, оқушының кәсіби іске асыру аясы байып, оның деңгейлері орындалу деңгейі, дербестік деңгейі және жауапкершілік деңгейі болып табылады. Қарым-қатынас қазіргі педагогикадағы көп қырлы мәселелердің бірі болып табылады. Бұл мәселенің белгілі дәрежеде зерттелуіне қарамастан, оқушылар арасында қарым-қатынас мәдениетін дамыту мәселесі әлі де өзекті болып қала береді. Бұл мәселе әсіресе бүгінгі күні өзекті болып отыр. Қоғам өміріндегі өзгерістер физиологиялық жетілудің жеделдеуіне, ақпарат алудың бұрынғыға қарағанда кең мүмкіндіктеріне, ата-аналардың жоғары білім деңгейі мен олардың әлеуметтік белсенділігіне әкелгендіктен. Жас ұрпақты тәрбиелеудегі маңызды мәселе тұлғаның нақты қасиеттерін қалыптастыру болып қала береді, оның бірі қарым-қатынас жасау қабілеті болып табылады. Қарым-қатынас мәдениетінің жоқтығы адамдар арасындағы қарым-қатынастың қиындауына әкеледі. Бұл мәселені ғалымдар әр қырынан зерттеген. Б.Ф. Ломов, коммуникация – өзіндік мазмұны бар дербес категория. Қарым-қатынас – адамның жеке өмір сүруінің ерекше формаларының бірі, субъектінің қызметі мен қызметінің дербес түрі. Қарым-қатынас нәтижесінде оқушының басқа адамдармен қарым-қатынасы қалыптасады, ақпарат, көңіл-күй, эмоциялар беріледі. Бұл коммуникация адам қызметінің маңызды факторларының бірі ретінде әрекет ететінін білдіреді. Жаңа қоғамдық қатынастардың дамуы тұлғаның жан-жақты дамуы мәселелерін алға шығарды және тұлғаның қалыптасуына әсер ететін олардың жиынтығы мен өзара әрекеттесуіндегі әртүрлі факторларды түсінуді талап етті. Білім беруді дамытудың қазіргі кезеңінің ерекшелігі адам факторына басымдық беру, оқушының жеке басына көңіл бөлу болып табылады. Білім беруді ізгілендіру, ізгілендіру, демократияландыру, саралау және даралау – заман талабы талап етіп отырған қажетті бағыттар. Бұл бағыттарды жүзеге асыру студенттер арасында қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру мәселесін шешпейінше мүмкін емес. Көптеген педагогикалық зерттеулердің нәтижелері (И.А.Зимняя, А.А.Леонтьев, А.Т.Нұрманов, Г.Пирманова, т.б.) дамудың әсіресе ата-анамен, мұғалімдермен, құрбыларымен және басқа адамдармен қарым-қатынаста жүзеге асатынын көрсетеді.оқушы, қалыптастыру дүниетанымы және оның маңызды қасиеттері. Оқушылардың қарым-қатынасы өмірдің әртүрлі салаларында: отбасында, мектепте, қоғамдық ұйымдарда, әртүрлі үйірмелерде, құрдастар арасында дамып келе жатқан көп қырлы процесс. Дәл осы кезеңде адамның қарым-қатынасының әртүрлі формаларында жүзеге асырылатын жеке қарым-қатынастар дамиды. Оқушылардың алдында тұрған өмірлік маңызды міндеттердің өзектіленуіне байланысты олар үшін өзінің шынайы «менін» танып қана қоймай, сонымен бірге өзін өмірлік тұрғыдан тану маңызды болады.Бұл міндет мектеп оқушыларының идеалдарын қалыптастырумен байланысты. Қарым-қатынас процесінде өзара ақпарат, идеялар, қызығушылықтар алмасу жүреді, оның негізінде «субъект-субъект» қатынастарының тұтас жүйесі дамиды. Мұғалімнің іс-әрекеті әрқашан қарым-қатынас заңдылықтарына негізделеді. М.А. Абдуллина, «Оқушылармен сырттай қарым-қатынаста білім мен тәрбие жоқ»-деді [8]. Оқушылар арасындағы қарым-қатынас мәдениеті – бұл мағыналы, эмоционалды және құндылыққа негізделген тәжірибе алмасу, бірлескен іс-әрекетті ұйымдастыру, оқушының құрдастарымен, мұғалімдерімен, ата-аналарымен қарым-қатынасында жүзеге асырылатын нормалар, құндылықтар және қажеттіліктер жүйесі және қарым-қатынастарды қалыптастыру. Оқушылардың қарым-қатынас мәдениетін қалыптастырудың шарттарына мыналар жатады: оқушылардың жас ерекшеліктерін, олардың қажеттіліктерінің мазмұнын және оларды жүзеге асыру мүмкіндіктерін есепке алу; қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру процесінде тұлғаның когнитивтік, эмоционалдық, адамгершілік және практикалық-тиімді саласына әсер етудің күрделілігі мен үздіксіздігі; студенттер арасында қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру үдерісін теориялық және әдістемелік қамтамасыз ету; жалпы білім беретін пәндердің білім беру мүмкіндіктерін пайдалану. жүктеу/скачать 4.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|