Желдибаева райгуль сериковна

76 
шәкірттерінде 
жаһандық 
ойлау 
мен 
әлеуметтік 
жауапкершілікті 
қалыптастыруға көмектесе алады, бұл өз кезегінде инклюзивті және жаһандық 
бағдарланған білім беру бағыттарының қалыптасуына ықпал етеді. Бұл 
принцип J. Dewey, J. Piaget және L. Vygotsky [187] әзірлеген конструктивизм 
теориясына негізделген. Жаһандық азаматтықты оқыту контекстінде 
білімгерлер жаһандық мәселелерді, мәдени әртүрлілікті және әртүрлі 
мәдениеттер арасындағы байланыстарды белсенді түрде зерттейді. Олар 
әртүрлі көзқарастарды сыни тұрғыдан зерттеу, диалогқа қатысу және өздерінің 
сенімдері мен құндылықтарына сүйене отырып өз білімдерін қалыптастырады. 
Проблемалық бағдарланған оқыту, сұранысқа негізделген оқыту және бірлескен 
оқыту сияқты конструктивистік тәсілдерді оқушылардың белсенділігін, сыни 
ойлауын дамытуға және жаһандық менталитетті қалыптастыруға ықпал ететін 
жаһандық азаматтықты дамытуда тиімді пайдалануға болады. Мұндай тәсілдер 
оқушыларды әлемдік проблемалар туралы өз түсініктерін белсенді түрде 
дамытуға, мәселелерді шешуге қатысуға және жаңа білім мен көзқарастар алу 
үшін басқалармен серіктестік орнатуғаықпал етеді. 
Әлеуметтік жауапкершілік.
Болашақ педагог-психологтар этикалық 
принциптерді ұстанып, өздерінің кәсіби тәжірибелерінде әлеуметтік 
жауапкершілікті көрсетуі қажет. Бұл принцип кәсіби этиканы сақтаудың, 
студенттердің құқықтары мен олардың жеке өмірін құрметтеудің және 
оқушылар 
арасындағы 
этикалық 
мінез-құлықты 
ынталандырудың 
маңыздылығын көрсетеді. Сонымен қатар, педагог-психологтар қоғам өміріне 
оң үлес қосатын және жаһандық мәселелерді шешетін іс-шараларға қатысу 
арқылы 
студенттерді 
әлеуметтік 
жауапкершілік 
сезімін 
дамытуға 
ынталандыруы керек. 
Моделдің мазмұндық блогы жаһандану жағдайында болашақ педагог-
психологтардың кәсіби құзыреттілігін дамыту процесінің ішкі мазмұндық және 
ұйымдастырушылық тұстарын сипаттауға мүмкіндік береді.
Мазмұндық 
блок 
жаһандану 
жағдайында 
болашақ 
педагог-
психологтардың 
кәсіби 
құзыреттілігін 
дамытудың 
психологиялық-
педагогикалық шарттарынан, оны жүзеге асырудың формаларынан, әдістерінен, 
құралдарынан тұрады.
Жаһандану жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін дамытуды нәтижелі жүзеге асырудың психологиялық-
педагогикалық шарттарын анықтамас бұрын «Шарт» ұғымына тоқталуды жөн 
көрдік. 
Философия 
ғылымында 
«Шарт» 
объектінің 
айналасындағы 
құбылыстарға, сондай-ақ өзіне және өзінің ішкі әлеміне қатынасын білдіретін 
философиялық категория ретінде анықталады [188]. Н.М. Борытконың 
пайымдауынша, «шарт» термині философиялық категория ретінде заттың 
айналасындағы құбылыстарға қатынасын білдіреді және онсыз ол өмір сүре 
алмайды. Заттың өзі шартты нәрсе ретінде әрекет етеді, ал шарт салыстырмалы 
түрде объективті әлемнің сыртқы объектісі ретінде қарастырылады [189]. 

77 
«Шарт» ұғымының этимологиясына үңілетін болсақ, оны бір жағынан бір 
нәрсеге тәуелді болатын жағдай ретінде, екінші жағынан бір нәрсені жүзеге 
асыратын жағдай ретінде түсіндіре аламыз. 
Ғалым Р.С. Немов «Шарт» терминін психологиялық тұрғыдан зерттей 
келе, оны адамның психологиялық дамуын анықтайтын және оны жеделдететін 
немесе баяулататын, даму процесіне, оның динамикасы мен түпкілікті 
нәтижелеріне әсер ететін ішкі және сыртқы себептердің жиынтығы ретінде 
түсіндіреді [190].
«Педагогикалық шарттар» ұғымының да әртүрлі түсіндірмелері бар. 
Кейбір зерттеулерде педагогикалық шарттарды білімгерлердің педагогикалық 
қызметтің жоғары деңгейіне жетуін қамтамасыз ететін оқу-тәрбие үрдісіндегі 
өзара байланысты шаралар жиынтығы ретінде анықтайды. Өзге еңбектерде 
педагогикалық шарттарды қойылған міндеттерді шешуге бағытталған 
мазмұнның, формалардың, әдістердің және материалдық-кеңістіктік ортаның 
объективті мүмкіндіктерінің жиынтығы ретінде қарастырады. 
С.Н. Павлов «педагогикалық шарттар» ұғымына адамдарды оқыту мен 
тәрбиелеудің объективті мүмкіндіктерінің, ұйымдастырушылық нысандары мен 
материалдық 
мүмкіндіктерінің 
жиынтығын 
енгізу 
қажеттілігін 
мақұлдайды [191].
Біздің 
зерттеу 
жұмысымыз 
үшін 
ерекше 
маңыздылыққа 
ие 
З.М. Алисултанованың диссертациясы болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін қалыптастырудың педагогикалық шарттарына арналған. Зерттеу 
барысында ол болашақ педагог-психологтардың кәсіби құзыреттілігін 
қалыптастыру үшін келесі педагогикалық шарттарды анықтады және оны 
оңтайлы деп тапты: 
– білім беру қызметіндегі жеке-типологиялық ерекшеліктерін есепке алу; 
– студенттің өзін-өзі тәрбиелеу қызметінің ерекшеліктерін педагогикалық 
диагностикалау; 
– болашақ педагог-психологтарда өзіндік білім беру қызметін 
қалыптастыру үрдісіне педагогикалық сүйемелдеуді ұйымдастыру; 
– өзін-өзі тәрбиелеу іс-әрекетінің моделін және тұлғаға бағытталған 
әдістерді қолдану; 
– студенттік топтардың кураторларын өз бетінше білім беру қызметіне 
тарту [192]. 
Н.В. Ипполитова педагогикалық шарттарды педагогикалық жүйенің 
құрылымымен байланыстыра отырып, онда олар педагогикалық жүйенің 
құрамдас бөлігі ретінде әрекет ететінін алға тартады: 
– оның тиімді жұмыс істеуін және одан әрі дамуын қамтамасыз ететін 
ішкі (білім беру үрдісі субъектілерінің тұлғалық аспектісін дамытуды 
қамтамасыз ететін) және сыртқы (жүйенің үрдістік аспектісін іске асыруға 
жәрдемдесетін) элементтердің жиынтығын көрсететін педагогикалық жүйенің 
құрамдас бөлігі; 
– педагогикалық жүйенің құрамдас бөліктерінің бірінің мазмұндық 
сипаттамасы, оның мазмұны, ұйымдастырушылық формалары, оқыту 

78 
құралдары және мұғалім мен оқушылар арасындағы қарым-қатынас 
сипаты [193]. 
Осылайша, «Педагогикалық шарттар» ұғымын анықтауға қатысты 
әртүрлі зерттеушілердің ұстанымдарын талдауды қорытындылай келе, осы 
терминді түсіну және оны мүмкіндігінше толық анықтау үшін маңызды 
бірқатар ережелерді бөліп көрсетуге болады:
– шарттар педагогикалық жүйенің, оның ішінде тұтас педагогикалық 
үрдістің құрамдас бөлігі ретінде қызмет етеді;
– педагогикалық шарттар білім беру ортасының мүмкіндіктерін толық 
көрсетуі керек: мақсатты түрде білім беру субъектілерінің ықпалы мен өзара іс-
әрекетінен құрылатын шаралары; 
– оқыту мен тәрбиелеудің мазмұны, әдіс-тәсілдері мен формалары; 
– бүгінгі таңда педагогикалық үрдісті толыққанды жүзеге асыру 
ақпараттық-коммуникативтік технологияларды белсенді түрде пайдаланбай 
елестету мүмкін емес;
– педагогикалық шарттар құрылымында білім беру үрдісі субъектілерінің 
жеке саласының дамуына әсер етуді қамтамасыз ететін ішкі элементтер де, 
үрдістік компоненттің қалыптасуына ықпал етуге арналған сыртқы элементтер 
де үнемі қатысады [194]. 
Ғалым С.А.Мухамедьянов педагогқа тиімді оқу-тәрбие қызметін жүзеге 
асыру үшін қажет психологиялық және педагогикалық факторлардың 
жиынтығын өзара тығыз іс-әрекетте құрылған, мақсатқа бағытталған 
шарттарды педагогикалық шарттар деп анықтайды [195]. 
Б. Баймұханбетов педагогикалық шарттарға келесідей анықтама береді:
«Оқу-тәрбие үрдісінде оқыту-педагогикалық және ұйымдастырушылық 
бағыттар бойынша бір-бірімен тығыз байланыстағы жағдаяттардың 
жиынтығы» [196]. 
Психологиялық-педагогикалық шарттар деп педагогикалық үрдістің 
субъектілерінің немесе объектілерінің жеке басының дамуына әсер етудің 
белгілі бір педагогикалық шараларын қамтамасыз етуге арналған жағдайлар 
түсініледі, бұл, өз кезегінде, білім беру үрдісінің тиімділігін арттыруға әкеледі. 
Мұндай жағдайлардың негізгі функциясы − тұлғаны дамытудың, тәрбиелеудің 
және оқытудың нақты сипаттамаларын өзгертуді қамтамасыз ететін 
педагогикалық өзара әрекеттесуді ұйымдастыру. Біздің зерттеуімізде, біз, 
болашақ педагог-психологтардың кәсіби құзыреттілігін нәтижелі түрде дамыту 
үшін тиімді шарттар деп қажетті және жеткілікті шаралардың жиынтығын 
түсінеміз [197]. 
Қазақстандық психологиялық-педагогикалық ғылыми еңбектерде де 
«психологиялық-педагогикалық шарт» ұғымының түрлі түсіндірмелері 
негізделген. Мысалы, зерттеуші Г.С. Таженова өзінің «Студенттердің медиа 
құзыреттілігін қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық шарттары» 
атты 
еңбегінде 
студенттердің 
медиақұзыреттілігін 
қалыптастырудың 
педагогикалық шарты ретінде келесі кешенін анықтайды:
– сананы билеушілік (манипуляциялық) медиа өнімдердің салдарын 
түсінуге жағдай жасау;

79 
– медиа өнімдерді тұтынуға студенттердің сыни көзқарасын 
қалыптастыру; 
– студенттердің медиамәтіндерді қабылдау және түсіну үрдісін 
технологиялық қамтамасыз ету [198]. 
Сондай-ақ, ғалым Э.А. Айтенова дуальді-бағдарлық оқыту жағдайында 
болашақ педагогтардың кәсіби іс-әрекетке даярлығын қалыптастырудың 
психологиялық-педагогикалық шарттары ретінде дуальді-бағдарлық оқыту 
жағдайында болашақ педагогтардың кәсіби іс-әрекетке даярлығын «мектеп-
колледж-жоо өзара әрекеттестігінде жүзеге асыруды психологиялық, 
теориялық, практикалық тұрғыдан қамтамасыздандыратын іс-шаралардың 
жиынтығын атайды [199]. 
Өзге отандық зерттеуші А.Д. Сыздыкбаева болашақ бастауыш сынып 
мұғалімінің 
зерттеушілік 
құзыреттілігін 
қалыптастырудың 
келесі 
педагогикалық шарттарын ұсынады: 
– оқу үрдісін имитацияланған кәсіби қызметте студенттердің субъективті 
зерттеу позициясын жүзеге асыру әдістері мен құралдарымен қанықтыру; 
– оқу ақпаратын қабылдау процесіне сенсорлық компоненттердің 
көпшілігін тарту; 
– студенттердің, ЖОО оқытушыларының және бастауыш мектеп 
мұғалімдерінің 
оқу-зерттеу 
қауымдастығын 
«студенттердің 
зерттеу 
құзыреттілігін қалыптастыру кеңістігі» ретінде құру. 
Жоғарыда көрсетілген еңбектерге талдау педагогикалық шарттарда 
зерттелетін объектінің дамуы мен жұмысына әсер ететін жағдайлардың, 
себептердің жиынтығы ретінде кеңінен көрсететін бірқатар белгілерді 
қалыптастыруға мүмкіндік береді: 
– құрама элемент; 
– өзара әрекеттесу және әсер ету шарасы; 
– ғылыми-техникалық жабдықты пайдалану; 
– кеңістіктік орта; 
– білім беру үрдісінің сыртқы және ішкі элементтері; 
– даму шаралары, жұмыс істеу тиімділігі; 
– объективті мүмкіндіктер жиынтығы; 
– педагогикалық үрдіс әдістерінің, формаларының, мазмұнының 
дәйектілігі [200]. 
Сонымен, 
ЖОО-да 
болашақ 
педагог-психологтардың 
кәсіби 
құзыреттілігін жаһандық талаптарға сәйкес дамыту мүмкіндіктері мол екені 
анық. Дегенмен, бұл міндетті нәтижелі түрде жүзеге асыру үшін жаңа тұғырлар 
мен тиімді әдістердің қажеттілігі сөзсіз. Аталған мақсатқа қол жеткізу үшін, ең 
алдымен, жаһандану жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін дамыту шарттарын айқындау қажет.
Әрине, кездейсоқ таңдалған немесе жеке педагогикалық шарт бұл 
міндетті орындаудың тиімді шешімі бола алмайды, сондықтан да, біз, өз 
зерттеу 
жұмысымызда 
жаһандану 
жағдайында 
болашақ 
педагог-
психологтардың кәсіби құзыреттілігін дамыту бойынша ЖОО-да білім беру 
үрдісінің ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне, ғалымдардың зерттеу мәселесін 

80 
қарастырудағы теориялық және практикалық нәтижелеріне, автордың жоғары 
оқу орнындағы оқытушы-дәріскер ретіндегі тәжірибесіне сүйене отырып, келесі 
психологиялық-педагогогикалық шарттарды ұсынамыз: 
1. Жаһандану жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін дамытуға ыңғайлы орта құру.
2. Жаһандану жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін дамытуды теориялық қамтамасыздандыру.
3. Жаһандану жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін дамытуды практикалық қамтамасыздандыру.
Жоғарыда көрсетілген психологиялық-педагогикалық шарттарды жүзеге 
асыруда келесі іс-шаралар кешені таңдалды: 
Жаһандану жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін дамытуға ыңғайлы орта құру мақсатында, білімгерлердің 
мотивациясын арттыру үшін «Secret of success of educational psychologist» ашық 
есік күндері мен «10 сұхбат» жобасы сынды аудиториядан тыс іс-шаралар 
ұйымдастырылды.
Аудиториядан тыс жұмыстарды жүргізуде студенттердің кәсіби бағыты, 
адамдармен қарым-қатынасқа, олардың жеке ерекшеліктеріне қызығушылықты 
дамыту, студенттердің өзін-өзі тануға, өзін-өзі жетілдіруге деген ұмтылысы 
ерекше рөл атқарады, бұл педагог-психологтың кәсіби құзыреттілігін 
дамытудағы мотивациялық компонентін құрайды. Жоғарыда аталған іс-
шаралардың 
мазмұны 
диссертациялық 
жұмыстың 
2.3-параграфында 
баяндалған. 
Жаһандану жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін дамытуды теориялық қамтамасыздандыратын писхолологиялық-
педагогикалық шарт «Formation of global competence in the context of higher 
education» элективті курсын оқу үрдісіне ендіруге негізделеді.
Элективті курс басқа міндетті пәндермен қатар жүргізіледі. Элективті 
курстардың мазмұны негізгі оқу пәндерінің шеңберінен шығып, білімді 
тереңдетуге бағытталады. Яғни білімгер элективті оқу пәнінің тізімінен өзіне 
қажетті деп санайтын курсты таңдау арқылы, өзінің кәсіби білім мазмұнын 
қалыптастыруға тікелей қатысады деп есептеледі [201]. 
Студенттердің өзіндік жұмысын ұйымдастырудағы және олардың 
көмегімен жеке оқу жоспарларын құрудағы элективті курстардың рөлі мен 
орнын дәлірек анықтау үшін элективті курс ұғымымен танысып, олардың 
міндеттері мен сипаттамаларын анықтау қажет. 
В.А. Далингер элективті курстарды жеке танымдық іс-әрекет кеңістігін 
құру құралы ретінде анықтайды [202]. Бұл анықтамадан элективті курстар әр 
білімгерге олардың қабілеттері мен қажеттіліктерін ескере отырып, жеке оқу 
бағдарламаларын ұйымдастыруға мүмкіндік беретіндігін көруге болады. 
П.С. Лернердің пайымдауынша, элективті курс бейінді білім беруді 
дараландыруды тереңдетуге, білімгерлердің дүниетанымдық идеяларын 
кеңейтуге ықпал ететін курс болып табылады [203].
Дуальді-бағдарлық оқыту жағдайында болашақ педагогтардың кәсіби іс-
әрекетке даярлығын қалыптастыру мәселесін зерттеген отандық ғалым 

81 
Э.А. Айтенова элективті курсты таңдау кезінде студентке көптеген факторлар 
ықпал ететінін алға тартады. Олардың ішінде: мерзімділік (маңызды істер); 
әлеуметтік айна (айналасындағылар мақұлдап, құптайтындар); басқа 
адамдардың және өзінің күтетін нәтижелері; тереңдетілген және ағымдағы 
құндылықтар (адам ұзақ мерзімді немесе жақын болашақта маңызды деп 
санайтын); іргелі қажеттіліктер мен сол сәттегі тілектер, өзін-өзі ұғыну [199, 
б. 27]. 
Сол сияқты, біз, зерттеу жұмысымыздың негізінде ұсынған «Formation of 
global competence in the context of higher education» элективті курс келесі 
міндеттерді шешуге арналған: 
– сыни ойлау, зерттеушілік, кәсіпкерлік, ұтымды оптимизм, жаңашылдық, 
эмпатия және мәдениеттің адам мінез-құлқы мен әлемдік оқиғаларға әсерін 
түсіну сияқты дағдыларды қалыптастыру; 
– білімгердің айналасынан тыс әлемді зерттеуге, ағымдағы мәселелерді 
тұжырымдауға және оқу бағдарламасының бағытына сәйкес зерттеулер 
жүргізуге ынталандыруды дамыту; 
– географиялық, тілдік, идеологиялық және мәдени кедергілерді жеңе 
отырып, әртүрлі аудиториялармен тиімді қарым-қатынас жасай білу қабілетін 
дамыту. 
Біздің зерттеу жұмысымыздың нәтижесінде болашақ педагог-психологтар 
жаһандану жағдайында кәсіби қызметін нәтижелі атқару үшін жоғарыда 
көрсетілген міндеттерді орындауы шарт. Элективті курстың мазмұны мен 
құрылымы диссертациялық жұмыстың 2.3-бөлімінде толығымен баяндалады.
Жаһандану жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби 
құзыреттілігін дамытуды практикалық қамтамасыздандыру үшін «Жаһандану 
жағдайында болашақ педагог-психологтардың кәсіби құзыреттілігін дамыту» 
атты тренингтік бағдарламаны жүзеге асыруды қарастырамыз. 
Кәсіби құзыреттілік педагог-психологтың кәсіби қызметінің тиімділігі 
мен табыстылығының негізі болып табылады. Тек жақсы дайындалған білікті 
маман ғана кәсіби қызметті сапалы және жауапкершілікпен орындай алады. 
Кәсіби құзыреттілікті қалыптастыру ЖОО-да маман даярлаудың басты 
мақсаттарының бірі болып табылады [46, с. 18-24]. 
Тренинг білім мен дағдыларды берумен ғана шектелмейді, бірақ 
зерттелетін ақиқатпен тікелей байланысу мүмкіндігін тудыратын мамандарды 
даярлаудың инновациялық технологияларының бірі. Ол – адамдардың топтық 
өзара әрекеттесуінде модельденген өмірлік және кәсіби тәжірибені игеру және 
түсіну арқылы оқыту [204]. Сонымен, тренингтер – болашақ педагог-
психологтың кәсіби құзыреттілігін дамытуға бағытталған қарқынды қысқа 
мерзімді оқу сабақтары. 
Әрине, біз ұсынып отырған «Жаһандану жағдайында болашақ педагог-
психологтардың кәсіби құзыреттілігін дамыту» атты тренингтік бағдарлама 
көптеген тренингтердің бір нұсқасы ғана, алайда аталған тренинг оқытудың 
әртүрлі инновациялық формалары мен әдістерінің көмегімен жүзеге 
асырылады. Олар: шағын дәрістер, топтық пікірталастар, жағдайларды талдау, 
іскерлік және рөлдік ойындар, қажетті дағдыларды дамыту жаттығулары және 

82 
т.б. Олардың үйлесімі тренингтегі материалдардың дәстүрлі сабақтарға 
қарағанда әлдеқайда тиімді игерілуіне ықпал етеді. Тренингтік бағдарламаның 
мазмұны 2.3 бөлімінде толығырақ сипатталады, ал біз, алдымен, тренингтік 
бағдарламамызда қолданылатын кейбір интербелсенді (инновациялық) 
әдістерге тоқталып өтуді жөн көрдік.
Біздің зерттеуіміз үшін аса маңызды әдіс «Миға шабуыл», қазіргі кезде 
«Brainstorming» әдісі ретінде кеңінен танымал. Зерттеуші Е.А. Реутова миға 
шабуылды сынның жоқтығымен, шешімдердің, гипотезалар мен ұсыныстардың 
барлық нұсқаларын толықтай қабылдаумен, оларды әрі қарай пайдалану немесе 
іс жүзінде жүзеге асыру перспективасы тұрғысынан талдаумен сипатталатын 
топтық пікірталастың бір түрі ретінде сипаттайды [205]. Бұл әдістің 
пікірталастан айырмашылығы проблемалық мәселелерді топтық шешуді 
ұйымдастыруға бағытталған және оны шешудің нақты нұсқаларын ұсынбайды. 
Бұл әдісті жүзеге асыру барысында кез-келген идеялар сынсыз қабылданады, 
барлық идеялар бағаланады, талқыланады, содан кейін белгіленген мәселені 
шешудің ең жақсы нұсқасы таңдалады. 
А.А. Вербицкий атап өткендей, коммуникативті дағдыларды тиімді 
қалыптастыруға, болашақ мамандыққа байланысты мәселені шешудің балама 
нұсқаларын сәтті таңдауға ықпал ететін кейс-әдісі (case-study) біздің зерттеуіміз 
үшін үлкен қызығушылық тудырады [206]. Нақты жағдайларды (кейстерді) 
талдау білім алушылардың белсенді танымдық қызметін ұйымдастырудың ең 
тиімді әдістерінің бірі болып табылады.
Сонымен, кейс бұл – адамның белгілі бір қызмет саласында нақты бір 
орын алған жағдай шеңберіндегі мәселе. Біздің зерттеу тақырыбымызға 
қатысты оқу үрдісінде психологиялық-педагогикалық бағытта кәсіби қызметте 
болған оқиғаларды сипаттайтын жағдайларды қолдану қажет. Бұл әдіс нақты 
жағдайды баяндауды, оны талдауды және шешімнің дайын нұсқасын негіздеуді 
немесе белгіленген мәселенің нақты шешімін ұсынуды көздейді. Проблемалық 
жағдайды сипаттаудан басқа, кейсте талдауға арналған сұрақтар немесе сұлба 
келтіріледі. Әсіресе, жаһандану жағдайында тез өзгеріске ұшырап жатқан 
әлемде нақты шынайы мәселелерді (real world challenges) қарастыру болашақ 
мамандар үшін қажетті қабілеттерді шыңдауға түрткі болады деп санаймыз.
Осылайша, бір жағынан, кейс-әдіс кәсіби мәселелерді шешу үшін оқу 
үрдісінде кәсіби мәселелерді (кейстерді) қолдануды көздейді, екінші жағынан, 
бұл «Педагог» кәсіптік стандартында белгіленген құзыреттердің сәтті 
қалыптасуына ықпал ететін кәсіби міндеттер, себебі, олар кәсіби қызметте 
туындауы мүмкін жағдайларды модельдеуге мүмкіндік береді. 
Яғни, интербелсенді әдістерді қамтитын «Жаһандану жағдайында 
болашақ педагог-психологтардың кәсіби құзыреттілігін дамыту» атты тренинг 
болашақ педагог- психологтардың кәсіби құзыреттілігін тиімді дамытуға ықпал 
етеді. Олар білім алушылардың жеке мүмкіндіктері мен шығармашылық 
әлеуетін едәуір дәрежеде ашады, жеке, топаралық және ұжымдық іс-әрекеттің 
тәжірибесіне ықпал етеді, талқыланатын мәселелерді шешуге білім 
алушылардың ынтасы мен мотивациясын арттырады, кәсіби білімді игеруге, өз 
бетінше іске асыруға дәйекті көшуді қамтамасыз етеді. Тренингтік 

83 
бағдарламаның мазмұны мен құрылымы диссертациялық жұмыстың 2.3 
бөлімінде толығымен баяндалады. 
Біз бөліп көрсеткен психологиялық-педагогикалық шарттар ең алдымен, 
әлеуметтік тапсырысты ескере отырып, психологиялық-педагогикалық 
әдебиеттерді 
талдау 
негізінде 
анықталды 
және 
болашақ 
педагог-
психологтардың кәсіби құзыреттілігін жаһандандық талаптарға сәйкес дамыту 
үшін қажет деп санаймыз. Сонымен қатар, белгіленген психологиялық-
педагогикалық шарттар біздің зерттеу мәселеміз аясында жеткілікті деп 
есептейміз, себебі олар қойылған міндеттерді тиімді іске асыру үшін және 
болашақ педагог-психологтардың жаһандану жағдайында кәсіби құзыреттілігін 
дамытудың біз ұсынған құрылымдық-мазмұндық моделі негізінді жеткілікті 
болып табылады. Анықталған шарттардың жеткіліктілігі диссертациялық 
жұмыстың екінші тарауында ұсынылған тәжірибелік-эксперимент тік жұмыс 
нәтижелерімен дәлелденген.
Мазмұндық блоктың тағы бір маңызды құралы болып жаһандану 
жағдайында 
болашақ 
педагог-психологтардың 
кәсіби 
құзыреттілігін 
дамытудың кезеңдері белгіленген. Бұл мотивациялық, білімділік және 

жүктеу/скачать 6.17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: