Жетписбаев батыр адамович
жүктеу/скачать 1.57 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Нормативтi актiлер
- 11-тарау. Қылмыс жасау сатылары §1.Қылмыс жасау сатыларының түсiнiгi мен маңызы
|
Əдебиеттер: Алауов Е.О, Каракетов Ю.И. Как уберечься от преступника. Алматы, 1996 Гринберг М.С. Проблема производственного риска в уголовном праве. М., 1963 Козак В.Н. Вопросы теории и практики крайней необходимости, Саратов, 1986 Козак В.Н. Право граждан на необходимую оборону. Саратов, 1972 Рахметов С., Турецкий Н. Необходимая оборона. Алматы, 1996 г. Тишкевич И.С. Условия и пределы необходимой обороны. М., 1969; Тишкевич И.С. Право граждан на задержание преступника. Минск, 1974 Ткаченко В.И. Необходимая оборона в уголовном праве. М., 1979 Халиков К.Х. Необходимая оборона по советскому уголовному праву. Алма-Ата, 1970 Якубович М.И. Обстоятельства, исключающие общественную опасность и противоправность деяния. М., 1979 Якубович М.И. Вопросы теории и практики необходимой обороны. М., 1961 Паше-Озерский Н. Н. Необходимая оборона и крайняя необходимость. М., 1962 Нормативтi актiлер: Қазақстан Республикасының « Жедел-iздестiру қызметi туралы ң 15.09.1994 жылғы Заңы, 25.12.1995 ж, 15.07.1996ж, 2.12.1998ж,29.03.2000ж,16.03.2001ж, 16.07.2001ж, 19.02.2002 ж, 10.07.2002 жылғы өзгертулермен бiрге Қазақстан Республикасының Жоғары Соты Пленумының 23.12.1994 жылғы « Азаматтардың өмiрi мен денсаулығына қол сұғушылық үшiн жауаптылықты реттейтiн заңдарды соттардың қолдану тəжiрибесi туралы ң қаулысы, 20.12.1996 жылғы өзгертулер мен толықтырулармен бiрге 11-тарау. Қылмыс жасау сатылары §1.Қылмыс жасау сатыларының түсiнiгi мен маңызы Қылмыстылықпен күресу тəжiрибесiнде қасақана қылмыс жасаған адамның өзiнiң қылмыстық ниетiн жəне ойлаған əрекетiн соңына дейiн толық жүзеге асыра алмау жағдайлары жиi кездеседi. Мұндай жағдайларда қылмыстық əрекет қай сатыда үзiлгендiгiн анықтау қажеттiлiгi туады. Осы мақсатта қылмыстық құқық теориясы мен сот тəжiрибесi қылмыстық заңға сүйене отырып қылмыс жасау сатыларын қарастырады. Қылмыс жасау сатылары дегенiмiз—қылмыскердiң өз ниетiн жүзеге асыру дəрежесi мен нақты бiр қылмыстың обьективтiк жағын жүзеге асыруды бiр-бiрiнен ажырататын қасақана қылмыстың дамуының белгiлi бiр кезеңдерi. Аталған сатыларды анықтау қылмыскердiң қылмыстық жауаптылығын жəне жазасы жөнiндегi мəселенi шешу үшiн қажет болып табылады. ҚР қылмыстық заңы қылмыс жасаудағы қылмыскердiң ниетiн жүзеге асыруды үш сатыға бөледi: 1).Қылмысқа дайындалу, 2).Қылмысқа оқталу; 3).Аяқталған қылмыс. Қылмыс жасау сатылары терминiн заңшығарушы қылмыстық заңда «аяқталған« жəне «аяқталмаған« қылмыстар терминiмен сипаттайды. ҚК-ң 25-бабына сəйкес аяқталған қылмыс деп – адамның жасаған əрекетiнде қылмыстық заңда көзделген қылмыс құрамының барлық белгiлерi болса танылады. Ал аяқталмаған қылмысқа қылмыстық əрекеттiң 2 түрiн жатқызады; а). адамның еркiнен тыс себептермен үзiлген қылмыстар қылмысқа дайындалу жəне қылмысқа оқталу; б). əрекет етушiнiң еркiмен тоқтатылған қылмыс, яғни қылмысты аяғына дейiн жасаудан адамның өз еркiмен бас тартуы. Дегенмен, аяқталмаған қылмысты құрайтын қылмысқа дайындалу жəне қылмысқа оқталу əрекеттерiне адам ойындағы қылмыстық ниеттi табуды, бiлiп қоюды жатқызуға болмайды. Себебi, адамның ҚК-ң Ерекше бөлiмiнде қарастырылған қылмысты жасауға бағытталған, бiрақ зиянды əрекеттермен нақты көрiнбеген қылмыс жасау ниетiн қылмыстық iс-əрекет деп тануға болмайды. Iс-əрекетпен көрiнбегеннiң барлығы қылмыстық құқықтық реттеуден тыс жатады. Сондықтан, қоғамға қауiптi iс-əрекетте көрiнбеген қылмыстық ниеттi табу (мысалы,күнделiктi жазбалардан белгiлi болған ойлар) қылмыстық жауаптылықты көздемейдi. Алайда, қылмыс жасауға деген кiнəлiнiң ниетiн алдын-ала табу құқық қорғау органдарының қылмыстылықпен күресу қызметтерi үшiн маңызды болып табылады. Қылмыс жасау сатыларының қылмыстық құқықтық маңызы ең алдымен, қылмысты саралау кезiнде байқалады. Белгiлi бiр қылмыс аяқталды ма, жоқ əлде аяқталмаған қылмыс па, егер аяқталмаса қандай сатыда тоқтатылды деген мəселенi шешу үшiн маңызды. Бұл жағдайда қылмыс жасаудың əрбiр алдыңғы сатысын екiншiсi сiңiрiп отыратынын ескеру қажет. Басқаша айтқанда, адам алдымен дайындық əрекеттерiн жасайды, содан соң адам өмiрiне қол сұғады жəне соңында оны өлтiредi. Мұнда дайындық сатысы оқталу сатысына сiңiрiлiп, адам аяқталған адам өлтiру қылмысы үшiн жауапқа тартылады. Сонымен бiрге қылмыс жасау сатыларын анықтаудың елеулi тəжiрибелiк мəнi бар. Қылмыстық құқықта жауаптылық пен жазаны жекелеу iстiң барлық мəн-жайларын, соның iшiнде қылмысқа дайындалу дəрежесi мен қылмыстық ниеттi жүзеге асыру туралы мəселенi ескеруге негiзделедi. жүктеу/скачать 1.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|