- 21 -
КЫЙМЫЛДАТТЫРГЫЧ ТАЯНДЫРГЫЧ
СИСТЕМАСЫ. СКЕЛЕТ
План:
1. Скелет;
2. Сөөктөр жана алардын байланышы;
3. Сөөктөр, алардын составы, формасы,
түзүлүшү, өсүшү жана өнүгүүсү;
4. Муундар, формалары жана
классификациясы.
Адамдын – организминде жүрө турган, аткарыла туурган
функциялар 2 чоң топко болүнөт.
1.
Механикалык функциялар
2.
Биологиялык функциялар
I. Механикалык функциялар адам тиричилигиндеги, бардык
аткарылуучу иш аракеттерди тейлейт жана төмөндөгү касиет-
терди аткарат.
1.
Коргоо касиети: Скелет түзүлүшү боюнча кандайдыр фор-
мага ээ жана ал адамдын эң керектүү органдарын (жүрөк, мээ,
жүлүн, өпкө, жыныс органдары ж. б., зыянга учуроодон, жабыр-
коодон сактап турат.
2
. Локомотордук касиет: Сөөктөрдүн бүгүлүү жана жазылуу
процессии, эң татаал кыймыл аракеттерди (чуркоо, секирүү, жүрүү
ж. б. гимнастикалык аракеттердин) аткарууга жөндөмдүү болот.
3.
Рессордук касиет: Сөөктөр бири-бири менен байланышкан
кемирчектүү пластинкаларга байланыштуу организмге керектүү
ийилчектүүлүк жана жөнөкөй кырдалдуу иш аракеттерди аткара
алат.
II Скелеттин биологиялык функциясы-зат алмашуу, минерал-
дык алмашуу процессине катышуусу менен байланыштуу болот.
Сөөк - минералдык туздан жана фосфордон түзүлгөн болуп, ор-
ганизмдеги 99% Са (кальций) сөөктө кармалат. Организмде Са
дин жетишпестиги сөөктөрдүн бузулушуна алып келет. Мын-
дан сырткары сөөк ичинде кызыл кемик жайланышып ал кан-
дын эритроцит, тромбоцит клеткаларын пайда кылууга катышат.
Эритроциттерден сырткары лейкоциттердин айрым формалары,
кан пластинкалары дагы пайда болот.
|
