Кодексіне түсіндірме жалпы және Ерекше бөліктер алматы «жеті жарғЫ» 2015
- т а р а у. КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ҰЙЫМДАРДАГЫ ҚЫЗМЕТ
жүктеу/скачать 7.26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 9-
т а р а у. КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ҰЙЫМДАРДАГЫ ҚЫЗМЕТ МҮДДЕЛЕРІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚҮҚЫҚ БҮЗУШЫЛЫҚТАР § 1 . КоіУімерциялық және өзге үйыімдардағы қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстық қүқық бүзушылықтардыц жалпы сипаттаімасы Коммерциялык және өзге ұйымдардагы қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстык күкык бүзушылықтар туралы тарау Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіндегі мүлдем жаңа тарау болып табылады. Бұрынгы кеңестік замандагы Қылмыстық кодекс- те мемлекеттік немесе мемлекеттік емес кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің қызмет мүдделеріне карсы кылмыстар үшін бірдей жауаптылык белгіленіп, олар ла- уазымды қылмыстық күқық бүзушылықтар деген арнаулы тарауда көрсетілген еді. 1997 жылғы Қылмыстық кодекстің жобасын талқылау және оны кабылдау кезеңінде когамымызда орын алган орасан әлеуметтік-экономикалык, саяси өзгерістердің тала- бына сай келетін жаңа кылмыстык қүкық бұзушылық заң қабылдау кажеттілігі туын- дады. Осыган орай мемлекеттік өкімет билігіне қарсы қылмыстық күкык бұзушылыкка жеке тарауга, коммерциялық және өзге үйымдардағы кызмет мүдделеріне карсы қылмыстар өзінше жеке тарауга бөлінді. Осылай бөлінуге негіз болган басты белгілер: Біріншіден, қылмыстық қүқық бұзушылықтың объектісіне байланысты. Коммерциялык және өзге (мемлекеттік емес) үйымдардагы кызмет мүдделеріне қарсы қылмыстык қүкық бұзушылыктар осы үйымдардың заңды мүдделеріне, дұрыс қызметіне ғана кол сүғады. Мұндай ұйымдарда істелетін қогамга қауіпті іс-әрекеттер ешуақытта да мем- лекеттік үйымдардың мүдделеріне қол сүқпайды. Екіншіден коммерциялық жэне өзге үйымдардың қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстық қүкык бүзушылык субъектісінің ерекшелігінде. Заңга сәйкес меншік нысанына қарамастан, коммерциялық ұйымда, мем- лекеттік орган, жергілікті өзін-өзі баскару органы не мемлекеттің үлесі кемінде отыз бес процент болатын үйым болып табылмайтын үйымда тұрақты, уақытша, не арнау- лы өкілеттік бойынша ұйымдастырушылық-әкімшілік немесе экімшілік-шаруашылык міндеттерді атқаратын адам коммерциялык немесе өзге ұйымдарда басқару қызметін атқаратын адам осы түргыдагы қылмыстык құқык бүзушылықтын субъектісі болып та- былады. Ягни жоғарыда көрсетілген субъектілер мемлекеттік кызметші катарына жат- пайды және мемлекеттік кызметшілердің құқықтык жагдайын пайдалана алмайды. бұл тұргыдагы субъектілер өздері қызмет атқаратын коммерциялык немесе өзге де ұйымдардың қызмет мүддесіне гана зиян келтіруі мүмкін. 458 Бұл тарау 2014 жылы кабылданган жаңа Қылмыстық кодексте өзгеріссіз калды. Коммерциялық және өзге ұйымдағы қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар өз құрамдарының объективтік және субъективтік жагының белгілері бойынша да ерекшеленеді. Объективтік жағынан бұл тараудағы қылмыстық құқық бұзушылыктар әрекет не- месе әрекетсіздік арқылы кінәлінің коммерциялык немесе өзге де ұйымдардың сеніп тапсырған өкілеттіктерін теріс пайдалануы арқылы жүзеге асырылады. Яғни қылмыстык құқық бұзушылық қиянат осы ұйымдардың шеңберінде жүзеге асырылады. Субъектив- тік жагынан бұл қылмыстық құкық бұзушылықтың көбінесе кінэнің екі нысаны арқылы жүзеге асырылады. Енді осы тарауда эрбір кұрамға жеке-жеке тоқталып өтейік. жүктеу/скачать 7.26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|