-  т а р а у, КӨЛІКТЕГІ ҚЫЛМЫСТЫҚ Қ¥ҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАР

577
 
жол, әуе, су көлігі, автомобиль, троллейбус, трамвай, не басқада механикалық көлік құралдарын 
жүргізушІ адамның жол қозғалысы қауіпсіздігін немесе көлік қүралдарын пайдалану ережелерін 
бұзғаны үшін қылмыстық құқық бұзушылық үшін жауаптылығы жинақталып берілген. 
Жол қозғалысы қауіпсіздігі немесе көлік құралдарын пайдалану ережелеріне қарсы қылмысқа 
қылмыстық кұқық бұзушылыққа зақда көрсетілген қоғамға қауіпті іс-эрекеттерді кінэлі түрде 
бұзып, көліктің бірқалыпты қызмет етуін бұзатын, сонын нәтижесінде заңда көзделген 
зардаптардың орын алуына жол беретін іс-әрекеттер жата- ды. 
Көлік қылмыстық құқық бұзушылықтарының топтық объектісі болып жол қозғалысы 
қауіпсіздігін жэне көлік құралдарын пайдалану ережелерін реттейтін қогамдық қатынастар 
табылады. 
Қылмыстық құқық бұзушылықтың тікелей объектісі - жол қозғалысы қауіпсіздігі жэне көлік 
құралдарының нақты түрін (теміржол, су, эуе немесе автомобиль) пайда- лану ережелері, ал 
қосымша тікелей объектісі - кейбір құрамдар үшін адамның өмірі, денсаулығы, сондай-ақ меншігі 
болуы мүмкін. 
Қылмыстық құқық бұзушылықтың заты - теміржол, су, әуе, автомобиль көлікгері жэне басқа да 
механикалық көлік құралдары. 
Объективтік жағынан алғанда Қылмыстық кодекстің 14-тарауындағы қылмыстык құқық 
бұзушылықтарының көпшілІгІ әрекет немесе эрекетсіздіктен, зардаптан және олардың арасындағы 
себепті байланыстардан тұрады (материалдық құрам). Тек қана екі түрлі қылмыстық құқық 
бұзушылық құрамы (357, 360-баптар) құрылысы жөнінен формальдық құрамға жатады. 
Жол қозғалысы қауіпсіздігі жэне көлік құралдарын пайдалану ережелері сан қилы. үнемі 
өзгертіліп, жаңартылып отырылады. Бұл ережелер арнаулы заңдарда немесе заңға бағынышты 
нормативтік актілерде көрініс тапқан. Мұндай заңдарға - Қазақстан 
Республикасыныц Конституциясы, Қазакстан Республикасының жол кауіпсіздігі туралы заңы, 
Қазакстан Республикасыныңтеміржол жаргысы, Су кодексі, Әуе кодексі, Қазакстан 
Республикасындағы жол жүру ережелері жэне тағы баскалар. 
Осыған орай көлік қылмыстық құқықбұзушылыктарының нақты құрамдарының дис- позициясы 
бланкеттік болып табылады. Әрбір жеке құрам үшін жауаптылық арнаулы заң, баскадай 
нормативтік-құқыктық актілердің тиісті талаптарына накты негізделуі тиіс. 
Көліктегі қылмыстарды дұрыс саралау үшін осы кылмыстық кұкық бұзушылыктың заты болып 
табылатын көлік құралдарының түріне дәлме-дәл аныктама берудің маңызы ерекше. Көлік деген 
ұғым жалпылама ұғым, оның құрамдас бөліктеріне, занда айтылғандай - теміржол, эуе немесе су 
көлігі жэне автомобиль көлігі жатады. 
Көліктегі қылмыстық кұқык бұзушылыктарының накты құрамдары өздерінің объек- тивтік, 
субъективтік белгілері бойынша бір-бірімен оқшауланады, эрқайсысының өзіндік ерекшеліктері 
бар, осыған орай осы құрамдарды жеке-жеке талдау арқылы олардың заңдылық табиғатын толык 
сипаттауға мүмкіндік туады. 

жүктеу/скачать 7.26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: