Кудушева нургайша ахметжановна
Зерттеудің ғылыми нәтижелерінің сенімділігі мен дәлелділігі
жүктеу/скачать 1.32 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.2 Таңдама тобының жалпы сипаттамасы
| Зерттеудің ғылыми нәтижелерінің сенімділігі мен дәлелділігі қарастырылып отырған мәселенің теориялық негізділігімен, дәлелденген психодиагностикалық әдістерді кешенді қолданумен, зерттеудегі таңдаманың репрезентативтілігімен, математикалық статистика әдістерін пайдаланумен, анықталған факторлар мен заңдылықтарды мазмұнды талдаумен, алынған нәтижелердің басқа авторлардың зерттеу деректерімен арақатынасын бағалаумен, сондай-ақ зерттеу нәтижелерін апробациялаумен қамтамасыз етілді.
2.2 Таңдама тобының жалпы сипаттамасы Студенттік кезең психологияда адамның, жалпы тұлғаның қалыптасуының орталық кезеңі ретінде қарастырылады. Студенттер жетілген жас психологиясы аясында қарастырылады. Адам өмірінің осы кезеңін дербес жас категориясы ретінде қарастырғандардың бірі Б.Г. Ананьев. Ол бұл жасты жетілуден жетілуге дейінгі өтпелі кезең деп анықтап, оны кеш жасөспірімдік – ерте ересектік кезеңі деп анықтайды [234]. Студент бола отырып, адам адамның ішкі психологиялық ресурстарын іске асыруды талап ететін білімді, практикалық кәсіби дағдыларды белсенді меңгереді. Кәсіби өзін-өзі анықтау – бұл динамикалық процесс. Дамудың бір бағытын таңдаған студент басқаларында да жүзеге асырылуы әбден мүмкін. Бұл жас «ең шешуші» болып саналады, өйткені дәл осы кезең адамның болашағын анықтайтын, өте белсенді, өзімен қарқынды жұмыс жасайтын уақыт. И.А. Зимняяның анықтамасы бойынша студенттер мақсатты, жүйелі түрде білім мен кәсіби дағдыларды игеретін, жоғары білім деңгейімен, мәдениетті белсенді тұтынумен және танымдық мотивацияның жоғары деңгейімен сипатталатын адамдарды қамтиды [235]. Студент тұлғасының дамуындағы әлеуметтік жағдайды талдасақ, дәл осы шақта жаһандық мақсат – өмірлік стратегияға жетуге бағытталған ішкі ұстаным өзектіленіп, оған жету үшін жоспарлар құрылатынын көреміз. Өзін-өзі анықтауда таңдаудың күрделілігі беделді ересек ортаның олардың ұсыныстарының дұрыстығына күмәндануымен де байланысты. Яғни, жас тұлғаның өзін-өзі дамыту субъектісі ретінде тұлғаға айналу міндетін білдіретін өз бетінше шешім қабылдау және олар үшін жауапкершілік сәті көрініс береді. Осы ретте Т.Э. Белянская өмірлік жоспарларды адамның өзінің ішкі әлемін меңгеруінің көрсеткіші ретінде және олармен принципті жаңа типтегі «мақсатты» реттеуді байланыстыра отырып, шындыққа бейімделу жүйесі ретінде қарастырды [236]. Өмірдің белгілі бір кезеңінде еңбекке деген қажеттілік (ата-анадан материалдық тұрғыдан тәуелсіз болуға деген ұмтылыс) өмірдің негізгі қажеттілігіне айналады. Басқа жас тобы үшін еңбек адамның қоғамдық тану, бедел, өзін-өзі көрсету тәсілі, қоғамның оның жеке басын тануына қол жеткізу қажеттілігін қанағаттандыру құралы бола алады. Бұл модель қоғамның мәдени аспектілерін қамтиды және әлеуметтік табыстылықтың сензитивтілігіне, оның заманауилығына бағытталған. Екінші жағынан, студенттік кезең жастық дағдарысы кезеңі ретінде – қоғамдағы тұлғаның позициясын бекітетін жаңа әлеуметтік рөлдерге, өз жауапкершілігінің жаңа деңгейіне негізделген жеке жұмысқа, болашақта өз мүмкіндіктерін сәтті және дұрыс іске асыру үшін қажетті болып табылатын өзін-өзі ұйымдастырудың жаңа талаптарына, мектеп жұмысынан өзгеше көрініс беретін жаңа еңбек жағдайларына бейімделуінде, тек ақыл-ой шегі ғана емес, сонымен қатар ең маңыздысы студенттің өзінің білім алуды жалғастыруды маңызды әлеуметтік, моральдық және психологиялық құндылық екенін сезінуінде пайда болады [237]. Осыған байланысты, бұл жас тобы тұлғалық өзіндік тиімділіктің дамуының психологиялық ерекшеліктерін зерттеу үшін ең қызықты, әрі мәнділігі мен маңызы жоғары болып табылады. Зерттеу 3 ЖОО базасында жүргізілді: Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті (ҚазҰПУ) Сулейман Демирел атындағы университет (SDU) «Тұран» университеті Зерттеуге психология, менеджмент, маркетинг, құқықтану, қаржы мамандықтары бойынша магистратура, бакалавр 1-4 курс аралығындағы 270 студент (41% ұлдар және 59% қыздар) қатысты (сурет 6 және кесте 2). Сурет 6 - Курстар мен университеттер бойынша студенттерді бөлу (%) Кесте 2 - Студенттік курстар мен университеттер бойынша респонденттердің бөлінуі (%)
6 -гистограмма және 2- кестеден студенттердің университеттер бойынша бөлінуі көрсетілген: 36% - ҚАЗҰПУ студенттері; 32% - SDU студенттері; 32% -Тұран студенттері. Оқу курстары бойынша келесі бөлінулер алынды:: 21% - 1- курс студенттері; 25% - 2- курс студенттері; 27% - 3- курс студенттері; 16% - 4- курс студенттері; 11%- магистранттар. Респонденттердің орташа жасы 20 жас (2-кесте), ең төменгі жас 16 жас (жалпы таңдау тобының 0,3% - ы), ең жоғарғы жас 38 жас (жалпы таңдау тобының 0,1% - ына) тең. Кесте 3 – Таңдау тобының жас ерекшеліктері
Респонденттер зерттеуге субъективті критерийлер бойынша тартылды – қолжетімділік, типтік және тең өкілдік. жүктеу/скачать 1.32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||