126
түсіндіріледі. Алынған сӛйлемді
бір-біріне айналдыру
арқылы тереңірек түсіндірген жӛн. Құрмалас сӛйлемнің жай
сӛйлемнен
айырмашылығы
оның
күрделі
ойды
білдіретіндігінде екенін жай сӛйлемді мысал ретінде алып,
салыстырған дұрыс. Кейбір құрмалас сӛйлемдердің жай
сӛйлемнен де қысқа болып келетінін, ал керісінше кейбір жай
сӛйлемдердің ұзақ болып кездесетінін де айтып ӛту қажет.
Ол үшін мынадай сӛйлемдерді мысал ретінде алуға болады:
1. Дәл осы сәтте Мағаш пен Кәкітай Дәрменді кӛріп күле
жӛнелісті.(М.Ә.).
2.
Адамның ісі қандай болса, іші де сондай. (Гегель.).
Осындағы бірінші сӛйлем жай сӛйлем де, екіншісі
сабақтас құрмалас сӛйлем
болып тұрғанын оқушыға жан-
жақты түсіндіру қажет. ―Оқушылардың құрмалас сӛйлем
туралы қалай түсінгендігін байқау үшін, тӛрт-бес
жалғаулықты, үш-тӛрт жалғаулықсыз құрмалас сӛйлем тауып
жазып келуді тапсырған жӛн‖[54.212]. Құрмалас сӛйлемді
оқытқанда оның тыныс белгісіне де назар аудартылады.
Мектепте синтаксисті оқытуда мынадай міндеттер
қойылады:
-
синтаксистік ережелер мен
заңдылықтардың негізінде
оқушыға тілдің синтаксистік құрылысы туралы жүйелі білім
қалыптастыру;
-
тілдің синтаксистік нормасы тұрғысынан оқушылардың
сӛйлеу тілін жетілдіру;
-
оқушы тілінің синтаксистік құрылысын мақсатты түрде
байыту;
-
пунктуация
ережелерін
оқушылардың
ойдағыдай
игеруіне негіз жасау;
-
оқушылардың
ойлау қабілетін дамыту, ана тіліне деген
қызығушылығын ояту[55.59].
Достарыңызбен бөлісу: