129
Тілдегі сӛздердің жазылу нормалары үш түрлі принципке
негізделіп жазылатынын оқушыларға кестені пайдалана
отырып түсіндірген жақсы нәтиже береді. Мысалы,
мынандай кесте жасауға болады:
Қазақ орфографиясының принциптері
1
2
3
Фонети-
калық
принцип
Морфологиялық
принцип
Дәстүрлі-
тарихи
принцип
Бүгін
/бұл күн/,
белбеу
/белдің
бауы/,
жадыгүні
/жаздың
күні/ т.б.
Жұмысшы
/жұмышшы/,
Түнгі /түңгі/, торы
ала /торала/т.б
Хал, хабар,
халайық,
бейкүнә,
хиуа т.б
Орфоэпияны оқытқан кезде тақтаны екі бӛлікке бӛліп,
бір
жағына жазылуын, бір жағына айтылуын жазып
салыстыра түсіндірген дұрыс. Мысалы,
Жазылуы
Айтылуы
ӛнім
ӛре
бу
жібу
ӛнүм
ӛрӛ
бұу
жібіу
Орфография мен орфоэпиядан ӛткен
білімдерін бекіту
ретінде оқушыларға жеке ӛздік жұмыстарын жасатқызу
оларды ӛз бетінше жұмыс жасауға тӛселдіреді. Мәселен,
тарихи-дәстүр принципі бойынша жазылатын сӛздерді
кӛркем шығармалардан теріп, мысал жинатуға, орфоэпиялық
заңдылықтан ауытқып айтылған сӛздерді талдату /себебін
130
дәлелдету/ т.б. тапсырмаларды орындату ӛз нәтижесін берері
сӛзсіз.
Достарыңызбен бөлісу: