Л. Я. Гуревич Халықаралық Бизнес академиясының жоғары оқудан кейінгі ғылыми- методологиялық орталығының директоры, т.ғ. д., социология ғылымының профессоры
Әр курсант міндетті түрде мадақталуы, не болмаса жазалануы тиіс
жүктеу/скачать 2.37 Mb. Pdf көрінісі
|
| Әр курсант міндетті түрде мадақталуы, не болмаса жазалануы тиіс.
Әскери даналық. Сыйақы беріліп жатқан кезде қызметкерлерге және жетекшілерге әрбір сыйақы алушы не үшін сыйақы алып жатқандығы туралы хабарлау қажеттігіне назар аударғаны жөн. Егер қызметкерлерде сыйақы берілудің әділеттігіне күмән пайда болса, онда ол қылықтың орнын толтыруға ұмтылады. Мен осындай ұмтылыстың екі мысалына куә болдым. Бір жағдайда тұрмыстық бөлмеде сыйақы алғандардың етігінің ішіне, киімінің қалталарына қышқыл қоспаларын құйса, ал екінші жағдайда сыйақы алғандар басшылыққа қайта келіп берілген бағалы сыйлықтарды қайтып алуын өтініп, оларға мұны ұжым кешірмейді деп түсіндірген. Сыйақы мен марапаттау фактісі және оның себептері туралы ұжымға айту керек. Мұның өзі қалай жұмыс жасау қажеттігі және оны не үшін алуға болатындығын анықтайтын негізгі өлшем. Өтемақылар, көтермелелер, жаза жүйесі қызметкерлерге де, жетекшілерге де мекемеде нақты не бағаланатынын көрсетіп, мекеме құндылықтарының жүйесін қалыптастыратынын ұғынатын уақыт жетті. Ұжымдағы адамгершілік қағидаларын жиі бұзудың тағы бір мысалы – бұл қызметкерлерді аттестациялау, бұл жағдайды біздің адамдардың көпшілігі жақсы біледі. Әрине қызметкерлерді олардың еңбек қабілетіне қарай бағалаған жөн, мұндағы мәселе мұндай іс-шараның қандай әдіспен атқарылатындығында. Кеңестік кезеңнен келе жатқан аттестациялаудың бұл моделі көптеген кәсіпорын жетекшілеріне жақсы таныс. Бірақ біз аттестаттациялауға қалай қарайтын едік, ұжымдарда оның төңірегінде қандай әңгімелер қозғалатын. Шындығы керек кеңестік аттестаттациялау көбінесе жазалаушы – тәртіпке салу сипатына ие болды, және қызметкерлердің мәңгіге болмаса да, ұзақ уақытқа рухын түсіруге ықпал етті. Алайда бүгін де жағдай өзгерді, ал үлгілер болса, одан әрі көбею үстінде. Міне, содан кейін қызметкерлерде қорқыныш пен күмән туындап, адамдар өз жұмысы және еңбек ақысы үшін қорқып үрейлене бастады. Біреулерде аттестациялау алдында жұмыс ауыстыру туралы ойлар пайда болып, біреулер «жедел» емделуге кетеді және т.б. Қызметкерлер де басшылар қазір өздеріне қажетсіздермен есеп айырысады деген сезім пайда болады. Оның өзі жиі болып тұратындығы сөзсіз, бұл жөнінде бірнеше мысал келтіргенбіз. Қорқыныш пен үрей келеңсіз жағдайларға, атап айтқанда, жұмысқа келмеуге, кешігуге, ауруға және жұмыстан шығуға итермелейді. Ұжымдағы мұндай сергелдеңнің қаншалдықты неге 220 соқтыратындығын жетекшілер шешуі тиіс. Бұдан келетін зиянды есептеу қиын, бірақ көзге елестетуге болады. Кейбіреулер мен аттестациялауға қарсы деп шешуі әбден мүмкін. Жоқ, мен атестациялауды қолдаймын! Тек оларды жүргізудің өзге де тиімді модельдері мен үлгілері бар. Бірақ жетекшілер және кадр қызметкерлері бұл туралы жеткілікті деңгейде білмейді немесе білгісі келмейді. Ал, қызметкерлерді бағалаудың осындай үлгісінен мекеме мен акционерлерге тікелей нұқсан келмек. Дегенмен, бұл бағытта жағымды да мысалдар да бар. Қазақстанның шығысында орналасқан ірі өндірістік кәсіпорынның бірінші жетекшісі және мажоритарлы акционері мекемеде ұзақ уақыт бойы тума туысқандардың көпшілігі жұмыс жасайтындығына менен коллективтің көзқарасы қандай болатындығы туралы сұрады. Егер жетекшілердің бірі – еншілестер, ал басқалары жалдамалылар болғанда мекемені қалай басқаруға болады? Бұл қызметкердерді ынталандыруға қалай әсер етеді? Жалақысы тым жоғары емес туысқанының жаңа автокөлік сатып алуын өзегелерге қалай түсіндіруге болады? 22 Кәсіпорын басшысының мәселені жете түсінгенін көргеніме өте риза болдым. Жетекші адамгершілік қағидаларын сақтаудың нәтижесі осы салада үздік мамандардың жұмыс жасайтындығы және өзінің мекемесіне бәсекелестерінен олардың ең жақсы мамандарын алып кетуге мүмкіндік беретіндігінде. Бұл бағытта сондай-ақ жағымсыз жағдайлар да аз емес, мәселен, жетекшілердің әдепсіз қылығы қызметкерлердің мекемеден бәсекелестерге толық бөлімімен ауысуына соқтырған. жүктеу/скачать 2.37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|