Терезе- Windows жүйесіндегі ең негізгі ұғым болып саналады, Windows сөзінің нақты аудармасы “терезелер” екені осыны білдіреді

Терезе- Windows жүйесіндегі ең негізгі ұғым болып саналады, Windows сөзінің нақты аудармасы “терезелер” екені осыны білдіреді.

Экран бетінде бір мезетте бірнеше терезе орна ласа береді. Мунда кез-келген программаның өзіне тән жұмыс Істру терезесі болады. Егер терезені жабатын болсақ, дәл сол уақытқа дейін терезе ішінде екпінді күйде болып жұмыс істеп тұрған программаның да жұмысы аяқталады.

Алдағы уақытта Windows ортасының әр түрлі терезелерін қарастырамыз, олардың жұмыс істеуінде айырмашылық болсада, бәрінің кейбір ортақ элементтері, қасиеттері бар. Енді сол элементтермен танысайық.

Терезе шекаралары- бұл терезенің периметрі бойынша өтетін тік және көлденең сызықтар. Терезенің жоғарғы жағында тақырып жолы орналасқан. Тақырып жолының сол жағында жүйелік меню батырмасы орналасқан, ал оң жағында терезенің аймағын өзгертуге арналған батырмалар бар. Тақырып жолынан төменірек меню жолы бар. Ал меню жолынан төменгі төртбұрышты аудан-терезенің жұмыс аумағы деп. аталады. Осы жұмыс аумағында әр түрлі информация болады: орындалатын программа, өңделуге арналған мәліметтер, басқа кішігірім терезелер және т.б.

Экран бетіндегі программалармен құжаттар орналасатын терезелер үш түрлі болады:

• 
  толық экранды терезе, яғни терезе экранды толығымен Альп тұрады;
  
• 
  қалыпты күйдегі терезе, яғни терезе экрапнның белгілі бір бөлігін Альп тұрады;
  
• 
  белгіше (пиктограмма) түрінде, яғни терезе кішірейтіліп белгішеге айналып кеткен.
  

Жұмыс столы ұғымы қазіргі барлық операциялық үйелер интерфейсінің элементі болып саналады. Windows ортасында жұмыс столының ролін дисплей экраны атқарады. Онда жұмыс істейтін программалардың терезелері, құжаттардың жеке файлдары белгілер (немесе шатрбелгілер) түрінде орналасқан.

2. Ж±мыс істейтін єрбір адамѓа арналѓан интерфейс.

3. “Selekt”(ерекшелеу, белгілеу) принципі.

4.“Drag-&-Drop” принципі(тасымалдау жєне барѓан орнында ќалдыру).

М.Ќ. Байжуманов Л.Ќ. Жапсарбаева “Информатика” Астана-2004

Е.Ќ. Балапанов, Б.Бµрібаев “Информатикадан 30 сабаќ”Алматы -1999

Белгішелер, жарлықтар, бумалар.

Белгіше (Icon)- бұл экран бетіндегі қысқаша жазуы бар кішірейтілген графикалық бейне. Ол дисплей экранындағы программаны, терезені, функцияны, файлды, т.б. бейнелеп тұруы мүмкін. Әр белгіше белгілі бір терезеге сәйкес келеді және ол қажет болғанда үлкейту батырмасы арқылы терезеге айналады. Экрнда мынадай белгішелер кездеседі:

-қосымша (қолданбалы) программалар белгішесі;

• 
  белгілі бір топтар белгішесі;
  
• 
  функциялар белгішесі.
  

М±ндай тєсіл жања программаѓа кµшкен сайын єрбір адамѓа ќайтадан оќып –‰йрену ќажеттілігін туѓызатын. Біраќ кµптеген ірі фирмалардыњ программалыќ µнімдерініњ бєрінде де т±ркаќты пайдаланылатын стандартты элементі болды (мысалы, меню пункттерін тањдаудыњ стандартты тєсілдері), алайда программалар арасындаѓы алшаќтыќ жетіп артылатын. Ал, Windows ж‰йесінде кµптеген іс- єрекеттер программалардыњ єр т‰рлілігіне ќарамастан біртектес командалар арќылы орындалып, бірдей терезелер кµмегімен µњделетін болып, ортаќ техналогия іске асќанын практика ж‰зінде кµрсете білді.

2.’’Select’’( ерекшелеу, белгілеу) принципі.

Программалар терезесінде ќ±жатпен ж±мыс істеу барысында бізге ‰немі мєтін фрагменттерімен, ‰зінділерімен (текстіњ белгілі бір бµлігімен, суретпен, кестелермен)

єр т‰рлі операциялар орындауѓа тура келді. Ол операциялар мынандай іс-єрекеттерден т±рады: -фрагментті кµшіру, тасымалдау, жою, олардыњ шрифтернін (ќарпін ), мµшерін µзгерту, жиектеу, кейбір же,рлеріне кµлењке т‰сіріп ќаракњѓылау т.б. М±ндай операциялар екіге бµлініп орындалады: ењ алдымен біз фрагментті белгілеп алуымыз керек(яѓни ќ±жаттыњ ќай бµлігін µњдеѓйтінімізді программаѓа хабарлау), ал сонан соњ наќтыц команданы орындау(мысалы, фрагментті жою немесе оныњ шрифтін µзгерту).

Оныњ т‰ріне немесе программа талабына сай фрагментті єр т‰рлі тєсілдермен белгілейді. Мысалы, мєтін бµлігін (символды, сµзді, жолды, абзацты, т.б. ) тышќанныњ кµмегімен немесе арнайы перне (Shift) жєне баѓыттауыш тілсызыќ символдар арќылы белдгілеп алуѓа болады. Графиктік т‰рдегі фрагменттерді белгілеуде, єдетте “ќайшымен ќиюды”ќолданады. Егер белгілеу барысында ќандайда бір ќате жіберілсе, онда фрагменттен тыс жерде (ал кейде фрагменттіњ µзінде де) тышќанды жай шерту жеткілікті- м±ныњ нєтижесінде белгілеу єрекеті алыныцп тастаклынады, яѓни орындалмайды.

3. “Drag-&-Drop”принципі (тасымалдау жєне барѓан орнында ќалдыру).

Windows ж‰йесінде “Drag-and-Drop”єдісімен келесі операцияларды орындау жиі ж‰ргізіледі :

-‰лкейтілмеген терезелер мен шарт белгілердіњ (пиктограммаларды) орын ауыстыру.

Кµп жаѓдайларда, тышќанныњ сол жаќ батырмасымен бірге Ctrl пернесін бассаќ, онда программалыќ элементтерді бір топтан екінші топќа кµшіруге болады ;

-графикалыќ редактордыњ ж±мыс аумаѓындаѓы суреттіњ белгіленген фрагментін жања орынѓа ауыстыру немесе оныњ кµшірмесін алу. Єдетте, м±ндай фрагмент рµлін кµбіне басќа графиктік файлдан мєтіндік ќ±жатќа ќойылуѓа тиіс бене суреттер атќарады;

-Word редакторында мєтіндік информацияныњ белгіленген фрагментін басќа жерге ауыстыру немесе оныњ кµшірмесін алу;

-суреттер мен кестелердіњ орнын ауыстыру жєне кµшірмелерін алу;

-мєтін беттеріндегі абзацтыњ жања жолын жєне оныњ оњ жаќ, сол жаќ шекараларын кµлденењ сызѓыштыњ жоѓарѓы жєне тµменгі кішкене ‰шб±рыштарын тасмалдау арќылы таѓайындау;

• 
  дайын шарт белгілер (пиктограммалар ) жиынынан єрбір адам µзі ќолданатын ќ±рал –саймандар таќтасын ќ±растыру.
  

1.Windows-ті іске қосу.

2.Программа диспетчері.

3.Автоматты іске қосу.

4.Windows жүйесімен жұмысты аяқтау.
Пайдаланылѓан єдебиеттер:

М.Ќ. Байжуманов Л.Ќ. Жапсарбаева “Информатика” Астана-2004

Е.Ќ. Балапанов, Б.Бµрібаев “Информатикадан 30 сабаќ”Алматы -1999
Windows-ті іске қосу.
1. Windows 95 операциялық жүйесі токқа қосылысмен жедел жадна жүктеле бастайды. Ал,Windows 3.x жүйесі MS DOSүстіндегі жапсырма жүйе болғандықтан әдеттегі қарапайым программа тәрізді жүктеледі, яғни он іске қосу командалық қатард win командасын тер3п6 енг3зу пернес3н бас0анда 5ана ж8з0еге асады6 мысалы:

С:>win командасын тергеннен кейін экранға Windowsжүйесіжүктелу кезінде стандартты бейне шығады. Оның толық жүктелу уақыты1-2 минутқа созылады.Егер мұндай уақыт өткенде де стандартты бейне экранда тұра берсе онда жүйенің істеуінде ақау болғаны, мұндайда мамандар көмегі қажет болады.

Қосымшаларды автоматты түрде іске операциялық жүйе жүктелгеннен кейін бірден жүзеге асады. Қосымшаларды автоматты іске қосудан басқа операциялық жүйе берілген құжаттарды да автоматты іске түрде аша алады.

Автомтты іске қосу құралын баптау өте қарапайым орындалады. Бұл мақсат үшін операциялық жүйенің (Автожүктеу. Автозагрузка) деп. аталатын арнайы бумасы бар.

Бұл бума С:/Windows/Бастр мәзір/программалар/Автожүктеу/ командасымен шақырылады.

Жоғарыда көрсетілген тәсілге қарағанда бұл буманы ашу үшін Сілтеуіш (Проводник) программасын пайдалану айтарлықтай ыңғайлы болады.

Windows 95-ті іске қосқанда қандайда бір программа автоматты іске қосу үшін оның жарлығын Автожүктеу (Автозагрузка) бумасына көшіру немесе оны сол бумада жасау жеткілікті.

Егер компьютермен бірнеше пайдаланушылар жұмыс істейтін болса , онда олардың әрқайсысының өзінің Автожүктеу бумасы бола алады. Сонымен , егер пайдаланушының аты Қанат болса онда оның автоматты жүктеу бумасы мына: С:/ Windows/Profilis/Канат/Бастр мәзір/Программалар/Автожүктеу адресінде болады.
Windows жүйесімен жұмысты аяқтау

MS(PC)DOS жүйесінде нгемесе сол тәрізді басқа операциялық орталарда компьютерді сөндіру ісі оңай орындалады, оның ток келетін қосқышын ажыратса болғаны. Бұл мезетте кейбір программалар жұмыс істеп жатса да бұлай ағыту ешқандай келеңсіз жадай тудырмайды.

Ал, Windows жүйесімен жұмыс істеу барысында компьютерді өшірмес бұрын мынадай әрекеттерді орындау қажет:

• 
  жұмыс істеп тұрған программаларды жабу
  
• 
  Windows-тен шығып жұмысты аяқтау ісін орындау.
  

Windows жүйесі комп’ютер құрылғыларын толық пайдаланып , оны толық басқарып отырады. Бұл сәттерде Windows уақытша пайдаланатын файлдарды жасап алады. Windows жұмысты дұрыс аяқтаса ол файл дар диск іде сақталып қалып біраз орын алып тұрады.

Сондықтан Windows жүйесінде тұрып жұмысты аяқтау үшін мынадай әрекеттер орындалуы тиіс.

Windows 3.x жүйесінде

1. 
   Тышқан курсорын Программа диспечерінің жүйелік батырмасына алып барып оны екі рет шерту керек немесе бір шерту арқылы Жүйелік менаді бейнелеп оның операцияларының ішінен “Жабу” командасын таңдау қажет.
   
2. 
   “ОК” басқару батырмасын таңдап тышқанды Шерту керек.
   

М.Ќ. Байжуманов Л.Ќ. Жапсарбаева “Информатика” Астана-2004

Е.Ќ. Балапанов, Б.Бµрібаев “Информатикадан 30 сабаќ”Алматы -1999

Файлдарды компьютердің қатқыл дискісіне сақтау тәсілдері файлдық жүйе деп аталады. Барлық операциялық жүйелер сияқты Windows 98-де файлдық құрылымды басқару құралдарын ұсынады.

Осы процесті қайталай отырып бағыныңқы қаптамалардың ең түпкі файлдарына жетуге болады.

Қаптама терезесі дегеніміз осы қаптаманың ішінде орналасқан файлдар мен қаптмалардың графиктік түрде бейнеленуі. Кез-келген қаптама өз терезесінде ашылады.Осылайша бір мезгілде бірнеше терезені ашып қоюға болады.
Қаптама терезесінің құрылымы.

С:\ Windows қаптамасының терезесі бейнеленген. Қаптама терезесі келесідей элементтерден тұрады.

Мұнда жиі қолданылатын командалар батырма түрінде бейнеленеді.

Мұнда қаптама сақтаулы объектілердің таңбашалары бейнеленеді. Объектілердің экранда бейнелеу әдістерін басқаруға болады.