«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 144. «Күй сандық»
- 145. «Жаяу дел-дал»
| 143. «Жеті атым»
өзі кедей, өзі сыбызғышы Делдал деген адам болыпты. Делдалдың бірінен-бірі өтетін жүйрік жеті аты болады. Бір күні жеті ат ұры қолына түседі де, жеті жүйрікті ұрылар алып кетеді. Жеті атын іздеп шыққан Делдал бүкіл елді араласа да, жеті атын таба алмайды, қай жақтан келген ұрыларға қолды болғанын да білмей тарығады. Жүре-жүре дымы құрыған Дел- 132 күй аңыздар дал иен далада жалғыз торығып отырады да, беліне қыстырған қурай сыбызғысын қолына алып, өзінің осы өкінішті қалін сыбызғыға түсіреді. Тағы да ел аралап аттарын іздейді, енді сыбызғысын тартып, жаңа күйін көпшілікке естірте жүріп іздейді. Ел аралап бейсауат жүрген, сыбызғыдағы зарлы күйін тоқтатпай тартып, торығып жүрген Делдалдың әрекетіне таң болған төре сырын білу үшін шақыртып алып, жайын сұрайды. Делдал барлық жағдайды айтады. Сыбызғышының мүсәпір халін көріп жаны ашыған, өнеріне рахмет айтқан төре жан-жаққа кісі аттандырып, оның атын ұрлағандарды тауып әкелуді бұйырады. Жан-жаққа аттанғандар елді аралап жүріп жеті атын ұрлаған ұрыны тауып, атпен қоса алып келеді. Төре жеті атты Делдалға қайтарып береді. Сол Делдалдың жеті атын іздеп жүргендегі күйі «Жеті атым» деген күй екен. 144. «Күй сандық» Жаугершілік заманында бір ақсақал адам торғауыттардың қолына түседі. Торғауыттар оны ауылына әкеліп, аяқ-қолына кісен салып тастайды. Сол кезде ауылға бір сыбызғышы келеді. Ауыл адамдары жиналып, сыбызғы тыңдайды. Сыбызғышы «Күй сандық» күйін тартқанда тұтқын шал: «Мен осы күйге билейтін едім»,—дейді. Кісенді шешіп, шалды билетеді. Шал шебер биші екен. оның өнеріне сүйсінген торғауыттар басы- на бостандық береді және алтын тон сыйлайды. «Күй сандық» торғауыттардың би күйі екен. 145. «Жаяу дел-дал» Ертеде бір сыбызғышы бай болыпты. Сыбызғының наз- ды қоңыр үнін ести-ести жылқылары да сыбызғы даусына әбден үйреніп алыпты. Бай сыбызғы тартқанда өрісте жатқан жылқылары шұрқырап қораға келеді екен. Күндердің бір кү- нін де ұрылар тобы келеді де, байдың жылқысын айдап кетеді. Бай ұры айдап кеткен жылқыларының ізіне түсіп артынан қуады. Бірақ көзіне ештеңе шалына қоймайды. Жылқысының қара сын көре алмай торыққан бай бір төбенің басына шығып алады да, дағдысына басып, сыбызғысын тартады. ұры қолында иірі ліп айдалып бара жатқан жылқы сыбызғы даусын 132 133 халық күйлерінің аңыздары естіп ұры лар дың қайыруына бой бермей, қайырыла қашып сыбызғы тартып отырған байдың қасына келеді. Таң-тамаша болған ұрылар жылқының соңынан қуа келсе, қалың жылқы байды қоршап тұрғанын көреді. Ашуланған ұрылар байдың қолын байлап тас тайды да, сыбызғысын бөліп лақтырып жіберіп, жылқыны айдап жүре береді. Қолы байлаулы бай жүріп отырып үйіне келіп, дел-дал боп отырып осы күйді тартыпты-мыс. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|