Мектеп алды оқУ Әрекеті барысында бастауыш сынып оқушыларының танымдық процесін қалыптастырудың дидактикалық негіздері
Қара түс- қайталауға арналған жаттығу--601 Қара түс
жүктеу/скачать 248.14 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқу тапсырмаларын орындау жолдары
2-кесте бойынша оқулықтардағы жаттығу сұрақтарына немесе талаптарына талдау жасағанда ойлау операцияларын толық қамтитын, жаттығудың мақсатын анықтауға, пікір айтуға, жаттығу құрастыруға бағытталған сұрақтардың жоқтығын көруге болады. Жаттығу талаптарының көпшілігі мәтінді оқы, көшіріп жаз, мәнерлеп оқы, астын сыз, көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып жаз бағытында болып отыр. Бұл талаптар оқу тапсырмаларын орындауға оқушыларды қызықтыра алмайды деп қорытынды жасауға болады. Оқу әрекетінің мазмұны оқу тапсырмалары түрінде құрылатындығына мән берсек, осыншама жаттығу барысында жеке тұлғаға тән белгілерді жүзеге асыруға ықпал етуге мүмкіншіліктердің бар екендігін байқауға болады. Сонда оқулықтардағы оқу тапсырмаларын орындатудың жолдары қандай? Оқу тапсырмаларын орындаудың дәстүрлі жолдары қандай, бүгінгі біз ұсынып отырған жолдары қандай? Бұл сұраққа жауапты мына суреттен көруге болады (сурет) Қазіргі таңда оқу процесінде оқушылардың оқу тапсырмаларын орындауға танымдық қызығушылығын қалыптастыру тәсілдеріне мектеп мұғалімдерінің сұранысы байқалып жүр. Оқыту процесінде орындалатын оқу тапсырмалары – бұл ереже бойынша, иллюстрацияны қарастыру және анализ, «қиындық ситуациясы» оқу мақсатын құрумен байланысты міндеттер шешімін, мәтінді тыңдаушы, оқушылармен ұжымдық талқылау және т.б. Оқу тапсырмалары оқыту жұмысында тыңдаушылардың өз бетімділігінің ұлғаю, өсу есебімен, олардың шығармашылық белсенділігінің дамуына қарай құрылады. Үнемі оқу тапсырмалары жекелік ерекшеліктеріне байланысты бірнеше нұсқалары беріледі. Оқушылардың оқу тапсырмалары тіл сабақтарында жаттығу, математика пәнінде есеп, басқа пәндерде тапсырма түрінде беріледі. Кесте 3 - Оқу тапсырмаларының түрлері
Кесте 3 бойынша, барлық оқу тапсырмаларының ортақ құрамы белгілі мен белгісіз, немесе сұрақ пен шарттан тұратындығын көруге болады. Ол үшін, оқу әрекетінің мазмұны оқу тапсырмалары түрінде құрылатындықтан оның ерекшеліктерін білуіміз қажет, оның үлкен мәні бар. Олар: - жаттығу, есеп, тапсырмаларының үздіксіз орындалуы; - оқу тапсырмаларының енді игерілетін және өткен материалды қамтуы; - тапсырманы саралап және жеке беруге мүмкіндігі; - басшылыққа алынатын төрт жетекші ұстанымдардың (ізгіліктендіру, демократияландыру, саралап және даралап оқыту) жүзеге асыруына мүмкіндіктің болуы; - уақытты үнемдеуге болатындығы; - тапсырманы саналы игеруге жағдайдың тууы; - жеке, топтық, ұжымдық жұмысты ұйымдастыруы; - оқу тапсырмаларын құрастыруға мүмкіндіктің барлығы; - оқу тапсырмасын саналы орындау. Оқушы оқу үрдісінде әр түрлі оқу тапсырмаларын өздігінен шешіп, орындаудың ортақ тәсілдерін, әрекетін бақылап-бағалауды, нәтижесін эталонмен салыстыруды меңгереді. Оқу әрекетінің мазмұны оқу тапсырмалары түрінде құрылады десек, оқу әрекетінің басқа әрекет түрлерінен қандай айырмашылығы бар? Оқу әрекетінің басқа әрекет түрлерінен аса бір ерекшелігі бар. Онда оқушы мұғалімнің басшылығымен ғылыми түсініктерді ұғынып, меңгереді. Бірақ бұл әрекеті арқылы ол ғылымға ешқандай өзгеріс әкелмейді. Сол түсініктерді меңгеруі арқылы оқушының ойы, түсінігі қалыптасып, санасы дамиды. Ол ғылыми ұғымдармен жұмыс істеудің тәсілдерін үйренеді. Сондай-ақ, тағы бір негізгі ерекшелігі оқушылардың интеллектуалдық ой-өрісі және өз бетінше әрекет етуін талап етеді. Оқушылар өздерінің оқу әрекеттерін ұйымдастыру дағдыларына ие болады, өз мүмкіндіктерін дұрыс қолдануға және қойылған мақсатқа жетудің жолдарын табуға үйренеді. Өзбетінше әрекет етуі Сурет 1 – Оқу тапсырмаларының ерекшеліктері Сурет 1 бойынша, оқу тапсырмалары оқушының жетілуіне, өсу әрекетіне әсерін тигізетіндігін, соның нәтижесінде әрекетті жасау барысында оқушы бойында өзгерістер пайда болатындығын көруге болады. Міне, бұл оқу әрекетінің негізгі белгісі. Оқушылардың әрекетінің нәтижелері оның қоғамдық пайдасы түрінде емес, сол оқушыдағы өзгерістердің, дамуын көрсеткіші ретінде көрінеді. . Оқу тапсырмаларын орындау жолдары Дәстүрлі тәсілдер Дәстүрлі емес тәсілдер Оқу әрекеті Жаттығу Жаттығу Әмбебап тәсілдер Жаттығу талабымен таныстыру Жаттығудағы сұрақтар санын анықтау Мақсатты анықтау Талдау Саналы меңгеру Орындау Сұрақтарды топтау Мәніне түсіну Тексеру Жаңа тақырыпқа байланысты сұрақ қанша өткен тақырыпқа байланысты сұрақ қанша Тиімді пайдалана білу Бағалау Меңгерту жетілдіру Оқу тапсырмаларын орындауға танымдық қызығушылық артады Сурет 2 – Оқу тапсырмаларын орындау жолдары Осы ретте оқу әрекеті барысында оқушылардың танымдық қызығушылығын қалыптастыру моделін ұсындық. Модель (лат. тodulus – үлгі, өлшем) – нысан және оған қатынастық мәндерді көрсететін көрнекілік құралдардың бірі (шартты бейне, схема, т.б.) Бұл теориялық модель жеке тұлғаға бағытталған, оқытудың дидактикалық негіздерін мазмұндық мәні бір-бірімен сабақтаса кіріктірілген мотивациялық, мазмұндық іс-әрекеттік өлшемдерден тұрады. (1-кесте) жүктеу/скачать 248.14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||