Ұлттық қол өнер лексикасын

– М-Ж. Көпеев шығармаларындағы этномәдени лексиканың бастау көзі-бұлағы ауыз әдебиетінен басталып, көне түркі, ақын-жырау шығармаларымен, шығыс, орыс (еуропа) мәдениетімен де тығыз байланысты.

– Зерттеуде ХIХ екінші жартысы мен ХХ ғасырдың бірінші жартысында өмір сүрген ірі ақын Абайдың рухани шәкірті Мәшһүр-Жүсіп Көпеевтің этномәдени лексикасы әр қырынан мағыналық жағынан топтастырылып зерттелді. Мәшһүр-Жүсіп шығармаларының идиоэтникалық параллельдердің о бастағы түбір тұлғасы мен түп мағынасы түркі, араб-парсы, монғол тілдерімен салыстырылып, қалпына келтірілді. Жүсіп Көпеев шығармаларының мифтік (шаман), діни (ислам), рухани лексемаларының кейбірінің бір-бірімен тығыз байланысты екендігі байқалды.

– Заттық мәдениет қазақ халқының әдет-ғұрпымен, салт-дәстүрімен де байланысты екендігі тілдік фактілерді талдағанда анық көрінді. Талдауға түскен единицалардың тілдік құрамынан басқа, мағыналық жағы да қоса жүретіні, мысалы: «ұмай» түбір тұлғасынан басқа түркі елінің көне этникалық мәдениетінен де сыр беретіні анықталды. Тілдік деректердің нәтижесі мен қорытындысы бізді тарих қойнауына тереңірек сүңгуге, арырақ баруға жетеледі.

– Заттық мәдениет формаларының белгілі бір табан тірейтін тиянақ тұғыры бары анықталды. Бос жерде сөз пайда болмайтыны белгілі болды. Бұндай этнолингвистикалық зерттеудің нәтижесінде әр тарау өз ішінде жүйелі мағыналық құрылымнан тұратыны тілдік единицаларды зерттеу барысында мүмкін болатыны, содан кейін ғана барып бір тұтас комплексті құрайтыны анықталды. Қазақ тілінің бірқатар этномәдени лексикалық бірлігінің (единицаларының) генезисін анықтау, олардың даму заңдылығын, құрылымын тануға мүмкіндік беретіні дәлелденсе, ең маңыздысы сол, өз кезегінде басқа да түркі тілдеріндегі табиғи этномәдени лексика бірлігінің құрылым-семантикасын анықтауға қол жеткізілді;

– М-Ж. Кµпеев шыѓармасындаѓы кµне, маѓынасы кµмескіленген не м‰лдем ±мытылѓан т‰бір сµздердіњ б±рынѓы маѓынасы ќандай болды, ќазіргі маѓынасы ќандай екендігі де зерттелді. Б±л арада сµзжасам ‰рдісінде жања туынды ќандай тєсілмен жасалса да, семантикалыќ сипат, семантикалыќ ‰рдіс – жања маѓынаныњ міндетті т‰рде болып отыратыны аныќталды;

– М-Ж. Кµпеев шыѓармаларындағы этномәдени бірліктерді зерттеу барысында сµздер ішкі даму негізінде жања ±ѓымдарды атау, маѓыналық жағынан т‰ркілік синкретизм делініп ж‰рген кейбір тілдік ќ±былыстар, сµз маѓынасыныњ кењеюі, тарылуы сияқты жеке мәселелерге де қысқаша тоқтала кетуге тура келді;

– М-Ж. Кµпеев шыѓармаларының этнолингвистикалық негіздерін зерттеу барысында фонетикалыќ (көкпар), лексика-семантикалыќ (тұл, тұлып) жєне грамматикалыќ факторлар (жауқазын, ұмай) бәрі бірігіп те, немесе жеке-жеке түрде де єр түрлі дєрежеде ‰лестерін ќосатыны аныќталды; Талдауға түскен кейбір единицалардың сөздік құрамынан басқа, мағыналық жағы да қоса жүретіні: (тәңір, ұмай, керемет, қожа т.б.) анықталды;

2 Копыленко М. М. Основы этнолингвистики / М. М. Копыленко. – Алматы: Евразия, 1995. – С. 19.

3 Толстой Н. И. О предмете этнолингвистики и ее роли в изучении языка и этноса / Н. И. Толстой. // Ариальные исследования в языкознании и этнографии. Язык и этнос. – Л. ; – 1983. – С. 182.

4 Ахметьянов Р. Г. Сравнительное исследование татарского и чувашского языков / Р. Г. Ахметьянов. – М. : Наука, 1978. – С. 174, 105.

5 Толыбеков С. Е. Кочевое общество казахов в ХVII – начале ХХ веке (политико-экономически анализ) / С. Е. Толыбеков. – Алма-Ата: – Наука, 1971. – С. 192.

6 Ысқақов А. Кіріспе – Кіт.: Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі / А. Ысқақов. – Алматы; 1974. – Т. 1.– Б. 3.

8 Будагов Л. З. Сравнительный словарь турецко-татарских наречий / Л. З. Будагов. – СПб.: Типографія императорской академіи наукъ, 1869. – Т. 1. – С. 793, 162, 437, 384-553, 366, 406, 648, 754, 452, 507, 482, 753, 662, 483, 487, 454, 470, 165, 163-165, 496, 56, 496, 577, 428, 164, 165, 164 -165, 367, 649.

9 Проблемы этимологии тюркских языков. / редакционная коллегия. Г.А. Абдурахманов, А.А. Ахундов, Т.Д. Джанузаков, Е.З. Кажибеков, А.Т. Кайдаров (ответственный редактор), М.М. Копыленко, Ш.Ш. Сарыбаев, К.Ш. Хусаинов. – Алма-Ата: Гылым, 1990. – С. 310-314, 279-290, 344-345, 227, 187, 22-223, 124-125, 359-360, 307, 359-360, 224, 363, 310-314, 94, 357.

10 М. Қашқари Түркі сөздігі / Қашқари М. Алматы: Хант, 1997. Т. 1, 2, 3. – Б. 125, 585, 131, 150, 29, 133, 476, 8, 67, 96, 140, 96, 101, 112, 77, 66, 76, 71, 401, 134.

11 Малов С. Е. Язык желтых уйгыров / С. Е. Малов. – Алма-Ата: Наука, 1957. – С. 6, 110, 121, 47, 129, 45, 132, 82, 27, 118, 52, 148, 101, 148, 43.

12 Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер / Қ. Жұбанов. – Алматы: Ғылым, 1966. – Б. 40, 65, 544, 75, 121-122, 121, 5-6, 74, 121.

13 Қалиев Б. Қазақ тіліндегі өсімдік атаулары / Б. Қалиев. – Алматы: Ғылым, 1988. – Б. 6, 42.

14 Ботайқызы Ш. С. Өсімдіктерге байланысты тұрақты тіркестердің этнолингвистикалық сипаттамасы.: кан. дис. автореф. / Ш. С. Ботайқызы. – Алматы; 1999.

15 Боброва Т. А. Из истории ботанических терминов / Т. А. Боброва. // Русский язык в школе. – 1988. – № 4. – С. 93.

16 Керимбаев Е. А. Лексико-семантическая типология оронимии Казахстана.: автореф. кан. дис. / Е. А. Керимбаев. – Алма-Ата; 1988.

17 Радлов В. В. Опыт словаря тюркских наречий / В. В. Радлов. Петербургъ. S PETERSBOURG: 1911. – Т. 4. – Ч. 1. – С. 797, 816, 344, 982, 1080-1081, 802, 806, 794; 1905. – Т. 3. – Ч. 2. – С. 2069, 1120, 1891, 1518, 2087; 1905. – Т. 3. – Ч. 1. – С. 1120, 469, 567, 19, 298, 299, 624, 528, 615, 619; 1893. – Т. 1. – Ч. 2. – С. 1515, 1552, 1893, 1438, 1071, 1358; 1911. – Т. 4. – Ч. 2. 2221, 1647, 2156, 1764, 1171, 1501-1502, 2144, 2069; 1893. – Т. 1. – Ч. 1. 1072-1120, 261, 335, 277;

18 Баскаков Н. А. Тюркская лексика в «Слов о полку игореве» / Н. А. Баскаков. – М. : Наука, 1985. – С. 113-114, 154-155, 171, 21, 170, 134.

19 Водчак Т. В., Папова В. Н. Отражение растительного мира в топонимах Казахстана / Т. В. Водчак, В. Н. Папова. // Тюркская ономастика. – Алма-Ата: Наука, 1984. – С. 172.

20 Будагов Л. З. Сравнительный словарь турецко-татарских наречий. / Л. З. Будагов. – СПб. : Типографія императорской академіи наукъ, 1871. – Т. 2. – С. 94-95, 78, 50, 364, 137, 325, 161, 171, 483, 487, 122, 219, 275, 171, 172, 112, 131, 144, 82-83, 78, 79, 152, 172, 109, 11, 341, 82, 72, 190, 26, 376, 121, 173.

21 Песень Козы – Корпече и Баян – слу. Авторизованный перевод с казахского Г. Н. Тверитина. – Алма-Ата: Казахстанское краевое издательство, 1935. – С. 52, 104.

22 Этимологический словарь тюркских языков. – М.: Наука, 1989. – С. 236-237, 208, 39-40, 134-142, 9-10, 175-178.

23 Қалиев Ғ., Сарыбаев Ш. Қазақ диалектологиясы / Ғ. Қалиев, Ш. Сарыбаев. – Алматы: Мектеп, 1979. – Б. 71.

24 Аманжолов С. Вопросы диалектологии и истории казахского языка. Выпуск 1. / С. Аманжолов. – Алма-Ата: Издательство Академ. Наук. Каз. ССР., 1959. – С. 407, 432, 380, 414, 152-153, 376, 358, 368, 365, 403.

25 Махмут Қашқари Түбі бір түркі тілі / Махмут Қашқари. – Алматы: Ана тілі, 1993. – Б. 112, 165.

26 Дмитриев Н. К. Грамматика башкирского языка / Н. К. Дмитриев. М-Л. ; 1948. – С. 53.

27 Кононов А. Н. Грамматика современного турецкого литературного языка / Кононов А. Н. М-Л. ; 1956. – С. 222.

28 Тлепин Б. Қ. Мал шаруашылығына қатысты лексиканың этнолингвистикалық табиғаты.: кан. дисс. автореф. / Б. Қ. Тлепин. – Алматы; 1997. – Б. 13.

29 Шаңырақ. – Алматы: Қазақ Совет энциклопедиясының Бас редакциясы, 1990. – Б. 98.

30 Қалиев С., Оразаев М., Смайлова М. Қазақ халқының салт-дәстүрлері / С. Қалиев, М. Оразаев, М. Смайлова. – Алматы: Рауан, 1994. – Б. 70.

31 Сейдімбеков А. Күңгір-күңгір күмбездер / А. Сейдімбеков. – Алматы: Жалын, 1981. – Б. 118.

32 Қазақ тілі тарихы мен диалектологиясының мәселелері. – Алматы; 1960. – Б. 61, 86, 103, 136, 86, 95.

33 Исламова З. А. Названия продуктов питания в словаре Махмута Кашкарского «Дивану Лугат ит турк» / З. А. Исламова. // Вопросы тюркского языкознания. – Алма-Ата: Наука, 1985. – С. 89-91.

34 Алтынсарин И. Собр. Соч.: В 3 Т. / И. Алтынсарин. – Алма-Ата; 1976. – Т. 2. – С. 287.

35 Құрбанғали Халид. Тауарих хамса / Құрбанғали Халид. – Алматы: Қазақстан, 1992. – Б. 178-179, 101.

36 Суник О. П. Существительное в тунгусо-маньчурских языках. В сравнении с другими алтайскими языками / О. П. Суник. – Л. : Наука, 1982. – С. 114-115.

37 Жанпейісов Е. М. Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясының тілі / Е. М. Жанпейісов. – Алматы: Ғылым, 1976. – Б. 42-43, 87-91, 130, 78, 130, 7-8, 131, 96, 124-125, 76, 127, 130, 101, 111 .

38 Жанпейісов Е. Этнографиялық этюдтер / Е. Жанпейісов. // Қазақстан мектебі. – 1993. – № 11. – Б. 89, 79.

39 Жанпейісов Е. Қазақ тіліндегі кейбір сөздердің этимологиясы туралы / Е. Жанпеиісов. // Қазақ тілі грамматикасы бойынша зерттеулер. – Алматы: Ғылым, 1975. – Б. 101-102.

40 Мұқаметханов Қ. Келелі іске кемелдік жарасады / Қ.Мұқаметханов // Жұлдыз. – 1986. – № 11. – Б. 164-165.

41 Кайдар А. Тысяча метких и образных выражений / А.Кайдар. – Астана: Білге, 2003. – С. 154, 133.

42 Атабаева Б. А. Л. Будагов сөздігінің этимологиялық тұрғыдан құндылығы / Б. А. Атабаева. // ҚазМУ Хабаршысы. Филология сериясы – 1998. – Алматы; – № 177. – Б. 102-103.

43 Сравнительно – историческая грамматика тюркских языков: фонетика. – М. : Наука, 1984. – С. 79, 158, 314.

44 Жанпейісов Е. Историко – этимологические заметки / Е.Жанпейісов. // Известия АН: КазССР. – 1980. – № 1. – С. 43.

45 Алиев Г. А. Этнолингвистические аспекты бытовой лексики азербайджанского языка (сравнительно с казахским и другими тюркскими языками).: автореф. кан. дис. филолог. наук. / Г. А. Алиев. –Алматы; 1999. – С. 13, 14 - 15.

46 Манкеева Ж. А. Ќазаќ тілініњ заттыќ мєдениет лексикасы.: филолог. ғылым. док. дис. автореф. / Ж. А. Манкеева. – Алматы; 1997. – Б. 41, 46, 20, 40, 32.

47 Ќазаќтыњ зергерлік єшекейлері. – Алматы: Өнер, 1985. – Б. 13.

48 Жєнібеков ¤. Жолайырыќта / ¤. Жєнібеков. – Алматы: Рауан, 1995. – Б. 63-95, 34.

49 Ж‰нісов Н. Халыќ тілініњ жергілікті ерекшеліктері / Н.Ж‰нісов. – Алматы: Мектеп, 1981. – Б. 86, 72, 116.

50 Ысќаќов А. Ќазіргі ќазаќ тілі / А. Ысќаќов. – Алматы: Ана тілі, 1991. – Б. 145-146, 53-55, 284.

51 Грамматика русского языка. – М.: Издательство Академии Наук СССР, 1960. – С. 245, 29.

52 Манкеева Ж. А. Қазақтың киім-кешек атауларына этнолингвистикалық талдау / Ж. А. Манкеева. // ҒА. Хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы. – 1996. – № 3. – Б. 40, 38-39, 39.

53 М±ќанов С. Халыќ м±расы / С. М±ќанов. – Алматы: Қазаќстан, 1974. – Б. 117, 114, 124, 120.

54 Есмағамбетов К. Көне Қазақстанды көргендер / К.Есмағамбетов. – Алматы: Мектеп, 1979. – Б. 121, 56, 24, 4-5.

55 Қарағұлова Б. С. Тарихи жырлар лексикасы.: филолог. ғылым. кан. дис. автореф. / Б. С. Қарағұлова. – Алматы: 2000. – Б. 19, 20, 21.

56 Құрбанғали Халид. Тауарих хамса / Құрбанғали Халид. – Алматы: Қазақстан, 1992. – Б. 178, 177-178, 157, 240.

57 Габескирия Ш. В. Лексика пройзведений Юнуса Эмире.: автореф. кан. дисс. / Ш. В. Габескирия. – Тибилиси. 1984. – С. 12.

58 Арғынбаев Х. Қазақ халқының қолөнері / Х. Арғынбаев. – Алматы: Өнер, 1987. – Б. 63, 64, 40, 44, 42, 47, 33, 63.

59 Казахский фольклор в собрании Г. Н. Потанина. – Алма-Ата: Наука, 1972. – С. 353, 149.

60 Левшин А. Н. Описание киргиз-казачьих, или киргиз-кайсацких, орд и степей (опд ред. Академика М.К.Койшыбаева) / А. Н. Левшин. – Алматы: Санат, 1996. – С. 308.

61 Н±рмаѓамбетов Є. Жер-судыњ аты-тарихтыњ хаты / Є.Н±рмаѓамбетов. – Алматы: Балауса, 1994. – Б. 25, 22, 56.

62 Әбіласан Ә. Көне сөздер құпиясы / Ә. Әбіласан. – Алматы: Ана тілі, 1995. – Б. 33.

63 Қазақстан тарихының хрестоматиясы. – Алматы: Рауан, 1992. – Б. 92, 65.

64 Марѓ±лан Є. Ќозы кµрпеш - Баян с±лу кешені / Є.Марѓ±лан. // Ж±лдыз. – 1983. – № 2. – Б. 169.

65 Сарыбаев Ш. Ќазаќ тіл білімі мєселелері / Ш. Сарыбаев. – Алматы: Арыс, 2000. – Б. 543, 471, 507.

66 Қайдар Ә. Қазақ тілінің өзекті мәселелері / Ә. Қайдар. – Алматы: Ана тілі, 1998. – Б. 146, 281, 35, 32, 34, 35.

67 Малов С. Е. Памятники древнетюркской письменности текста и исследовании / С. Е. Малов. – М.: Издательство Академии Наук СССР, 1951. – С. 110, 70.

68 Сарыбаев Ш. Ш. Проблемы казахской региональной лексикографии.: автореф. док. дис. филолог. наук:. / Ш. Ш. Сарыбаев. – Алма-Ата; 1973. – С. 88, 75.

69 Кайдаров А. Т. Доспехи и вооружение война-батыра в казахском эпосе и их этнолингвистическое обьяснение / А. Т. Кайдаров. // Известия Ан. Каз ССР, серия общественная. – 1973. – № 67. – C. 29.

70 Баскаков Н. А., Баскаков А. Н. Современные кыпчакские языки / Н. А. Баскаков, А. Н. Баскаков. – Каракалпакстан: Наука, 1987. – С. 5.

71 Аврорин В. А. Грамматика Нанайского языка / В. А. Аврорин. – М-Л. : Наука, 1959. – С. 69.

72 Ибатов А. Ќазаќ тілініњ туынды сµздер сµздігі / А. Ибатов. – Алматы: Мектеп, 1988. – С 132.

73 Кайдаров А. Т. Структура односложных корней и основ в казахском языке / А. Т. Кайдаров. – Алма-Ата: 1986. – Б. 302, 227.

74 Шойбеков Р. Н. Кейбір түр-түс атауларының мағыналары / Р. Н. Шойбеков. // Қазақ ССР ҒА. Хабарлары. Филология сериясы. – 1990. –№ 3. – Б. 17, 16.

75 Сагындыков Б. Сравнительный анализ лексики тюркоязычных памятников ХIV веке. (по метериалом «Мухаббат - наме» Хорезми, «Хосрав и Ширин» Кутыб и «Гулистан бит - турк» Сейф Сарай).: автореф. диссерт. на соис уч. степ. к.ф.н. / Б.Сагындыков. – Алма-Ата; 1977. – Б. 16.

76 Курышжанов А. К. Исследование по лексике старокыпчакского письменного памятника ХII в. - «Тюркско - арабского словаря» / А. К. Курышжанов. – Алма-Ата; 1970. – С. 7-15, 148.

77 Малбақов М. Ескі сөздерді ескерсек... / М. Малбақов. // ҚР.ҒА. Хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы. – 1992. – № 5. – Б. 15, 13-19, 18-19.

78 Номинханов Ц. Д. Материалы к изучению истории калмыцкого языка / Ц. Д. Номинханов. – М. : 1975. – С. 130.

79 Малов С. Е. Уйгурские наречия Синьцзяна / С. Е. Малов. – М. : Издательство Военного литературы, 1961. – С. 125.

80 Ќыз Жібек. – Алматы: Ќазаќ ССР Ѓылым Академиясыныњ баспасы, 1963. – Б. 286, 289.

81 Уєлиханов. Ш. Тањдамалы / Ш. Уєлиханов. – Алматы: Жазушы, 1985. – Б . 101, 110, 376, 175, 290.

82 Жєнібеков ¤. Жолайырыќта / ¤. Жєнібеков. – Алматы: Рауан, 1995. – Б. 18-19, 23.

83 Байпаќов К., Н±ржанов А. ¦лы жібек жолы жєне ортаѓасырлыќ Ќазаќстан / К. Байпаќов, А. Н±ржанов. – Алматы: Ќазаќстан, 1992. – Б. 126, 84, 162.

84 Лихачев Д. С. Слово о полку Игореве / Д. С. Лихачев. – М. : Просвещение, 1982. – С. 136.

85 М±сабаев Ѓ. Ќазаќ тілі тарихынан / Ѓ. М±сабаев. – Алматы: Мектеп, 1988. – Б. 117, 118, 24, 119.

86 Сулейменов О. Ассирийский период / О. Сулейменов. // Казахстанская правда. – 2001. – 18 мая. – С. 3.

87 Сулейменов О. Аз и Я / О. Сулейменов. – Алма-Ата: Жазушы, 1975. – Б. 226.

88 Арынов Мұхтар. // Павлодар облысының «Сарыарќа самалы» газеті. – 2003. – № 5 (13450).

89 Гумилев Л. Н. Кµне т‰ріктер / Л. Н. Гумилев. – Алматы: Білім, 1994. -84 б: LIu Mau-tsai, Die Chinescnen Nacnricnten, s. – Б. 70, 174, 471 – 472, 58-59.

90 Аханов К. Тіл білімінің негіздері / К. Аханов. – Алматы: Санат, 1993. – Б. 144, 195, 178.

91 Ќайдаров Ә., Оразов М. Т‰ркологияѓа кіріспе / Ә. Ќайдаров, М.Оразов. – Алматы: Мектеп, 1985. – Б. 124.

92 Томанов М. Т‰ркі тілдерініњ салыстырмалы грамматикасы / М.Томанов. – Алматы: Ќазаќ университеті, 1992. – Б. 69.

93 Хасенова А. Етістіктіњ лексика-грамматикалыќ сипаты / А.Хасенова. – Алматы: Ѓылым, 1971. – Б. 183.

94 Ќазаќ тілініњ грамматикасы. – Алматы: Ѓылым, 1967. – Б. 176.

95 Қазақ ССР тарихы. – Алматы: Қазақ мемлекет баспасы, 1957. – Б. 91, 88, 270.

96 Дала уалаяты газеті. / Құрастырушы: Ү. Субханбердина / – Алматы: Ғылым, 1994. – Б. 186-187.

97 Ќайдаров А. Т., Керимбаев Е. А. Этнолингвистические аспекты казахской ономастики / А. Т. Ќайдаров, Е. А. Керимбаев. // Ќазаќ ССР Ѓылым академиясыныњ хабарлары. – 1990. – № 3. – Б. 6.

98 Мурат Аджи. Кипчаки. Древняя история тюрков и великой степи / Мурат Аджи. – М. : Новости, 1999. – Б. 85.

99 Сулейменов О. Язык письма / О. Сулейменов. – Алматы: Рим: San Paolo, 1998. – С. 352.

100 Нұрмағамбетов Ә. Сөз сырына саяхат / Ә. Нұрмағамбетов. – Алматы: Жалын, 1990. – Б. 89, 68-69, 22.

101 Керимбаев Е. А. Этнокультурное основы номинации и функционирования Казахских собственных имен.: автореф. ...док. фил. наук:. 04.02. 92. / Е. А. Керимбаев. – Алма-Ата: Тіл білімі институты, 1992. – С. 20-21.

102 Маргулан А. Х. Бегазы-Дандыбаевская культура центрального Казахстана / А. Х. Маргулан. – Алматы; 1998. – Б. 454-455, 366-367.

103 Арзиев Р. У. Лексико - стилистические особенности языка поэмы «Кутадгу Билик» Юсуфа Хас Хаджиба.: автореф. кан. дисс. ф.н. / Р. У. Арзиев. – Алма-Ата; 1991. – С.11.

104 Диваев Є. Тарту / Є. Диваев. – Алматы: Ана тілі, 1992. – Б. 244.

105 Бартольд В. В. Работы по истории и филологии тюркских и монгольских народов / В. В. Бартольд. – М.: Сочинение.V. Главная редакция восточной литературы. Наука, 1968. – С. 137, 78, 44, 84, 27.

106 Қазіргі қазақ тілі. – Алматы: Ќазаќ ССР Ғылым академиясыныњ баспасы, 1954. – Б. 128.

107 Кайдар А. Тысяча метких и образных выражений / А.Кайдар. – Астана: Білге. – С. 332.

108 Қазақша түрікше сөздік. – Түркістан: Туран, 2003. – Б. 52- 53.

109 Томанов М. Тіл тарихы туралы зерттеулер / М. Томанов. – Алматы: Ғылым, 2002. – Б. 76, 273.

110 Манкеева Ж. А. Мєдени лексиканыњ ±лттыќ сипаты / Ж. А. Манкеева. – Алматы: Ѓылым, 1997.

111 Нақысбеков О Қазақ тілінің ауыспалы говоры / О.Нақысбеков. – Алматы: Ғылым, 1972. – Б. 90.

112 Айдаров Ғ. Орхон - Енесей және көне ұйғыр жазба ескерткіштерінің тілі / Ғ. Айдаров. – Алматы: Рауан, 1995. – Б. 156.

113 Мурад Аджи. Полынь половецкого поля / Мурад Аджи. – М. : ТОО ПИК-КОНТЕКСТ, 1994. – С. 112.

114 Фасмер М. Этимологический словарь русского языка ( А – Д) / М. Фасмер. – М. : Прогресс, 1964. – Т. 1. – С. 85, 41.

115 Краткья грамматика казакъ киргизского языка. Часть I. Фонетика и этимологические состояние. состовитель П. М. Меліиоранскій. – СПб. : Типографія Имперской Академіи Наукъ. Вас. Остр. 9 лин., – № 12. – 1894. – Б. 30.

116 Уәлиев Н. Кейбір этнографизмдердің лексика-семантикалық аясы / Н. Уәлиев. // ҚРБ және ҒМ-нің ҰҒА-ның Хабарлары. Тіл, әдебиет сериясы, – 2000. – № 2. – Б. 53, 54.

117 Янушкевич А. К‰нделіктер мен хаттар / А. Янушкевич. – Алматы: Жалын, 1979. – Б. 51.

118 Шойбеков Р. Ќазаќ зергерлік µнеріндегі кейбір ањдар мен ќ±старѓа, жыланѓа байланысты атаулардыњ этнографиялыќ мєні / Р.Шойбеков. // Ќазаќ ССР Ѓылым академиясыныњ хабарлары. Тіл, єдебиет сериясы, – 1990. – № 2. – Б. 15, 38.

119 Сыздықова Р. Сөздер сөйлейді / Р. Сыздықова. – Алматы: Мектеп, 1980. – Б. 33-34, 102-103, 102, 91, 94.

120 Байжанов Т. Қазақ әскери лексикасының тарихы.: ф.ғ.д., ғылыми дәрежесін алу үшін жазылған диссертациясы: / Байжанов Т. – Алматы; 1993. – Б. 68, 107, 71, 73, 165.

121 Байжанов Т. Военная лексика в казахском языке.: автореф. кан. филол. наук: / Т. Байжанов. – Алматы: 1973. – С. 15, 5, 7.

122 Шойбеков Р. Зергерлік құралдардың кейбір атаулары // Вопросы тюркского языкознания. Из. Наук. Каз.ССР. – Алма-Ата; 1985. – Б. 112.

123 Байжан Т. Кейбір әскери терминдердің этимологиясы / Т. Байжан // Қазақстан мектебі. – № 11. – Б. 92.

124 Досќараев Ж. Ќазаќ тілініњ жергілікті ерекшеліктері (лексика) II бµлім. – Алматы: Ќазаќ ССР. Ѓылым Академиясыныњ баспасы, 1955. – Б. 96.

125 Бухатын Б. Краткая сравнительная – историческая грамматика монгольского и казахского языка. // Доклад. Обобщающий содержание опубликованных и выполненных работ, представленных к защите на соискание ученой степени к.ф.н. / Б. Бухатын. – Алма-Ата; 1974. – Б. 21.