Мың жылдықтар(от алу үйренген). Кейінгі палеолит б з. б. 40-12
Қазақ халқының қалыптасуы және қазақ жүздері
жүктеу/скачать 315.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қазақ хандығының құрылуы. “Қазақ” атауы туралы. Қазақ хандығын құрушылар Жәнібек пен Керей сұлтандар болды. Олар 1457
| Қазақ халқының қалыптасуы және қазақ жүздері.
Қазақ және Орта Азияның басқа да Түрік тілдес халықтарының этникалық негізін осы аймақты сонау тас және қола дәуірінен бері мекендеп келе жатқан ежелгі адамдар, одан бері сақ Скиф, Үйсін, Қаңлы, Ғұн, Түрік, Түргеш, Қарлұқ, Оғыз, Қимақ, Қыпшақ, Найман, Арғын, Керей т.б. тайпалар құрады. Қазақ халқының қалыптасуын ХІІІ ғасырдағы моңғол шапқыншылығы біраз кейінге шегерді. Осы кезеңде қазақ даласына біраз моңғол тайпалары да келді. Бірақ олар жергілікті халықпен сіңісіп кетті. Этнос немесе халық дегеніміз түр тұлғасы, мәдениеті, тілі мен салт-дәстүрі ортақ адамдардың тарихи қалыптасқан тұрақты қауымы. Этностың қалыптасуындағы ең маңызды, басты белгі жер тұтастығы. Қазақ халқы және оның этникалық териториясының қалыптасуы негізінен XV-XVIғ. Аяқталды. Қазақстанның бір ерекшелігі мұнда тайпалық бірлестіктер жезден пайда болды. Қазақ жүздері туралы мәліметтер жазба деректерде XVI ғасырданбастап кездеседі. Олардың пайда болуы Қазақстанның табиғи климаттық жағдайларына, халқының көшпенді өмір сүруіне байланысты. Ұлы жүз Жетісу мен Оңт. Қазақстанда, Орта жүз Орталық және Солт. Қазақстанда, Кіші жүз Батыс Қазақстанда мекендеді. Қазақ хандығының құрылуы. “Қазақ” атауы туралы. Қазақ хандығын құрушылар Жәнібек пен Керей сұлтандар болды. Олар 1457ж. Әбілхайыр хандығынан бөлініп Моғолстанға көшіп барды. Моғолстан ханы Есенбұға Жәнібек пен Керейге Жетісудың батысындағы Шу өңірінен қоныс бөліп берді және оларды өз мемлекетінің батыс шекарасын қорғау үшін пайдаланбақ болды. Олармен бірге мұнда 200 мыңнан астам халық көшіп келген еді. 1462 жылы Моғолстан ханы Есенбұға қайтыс болды. Осындай жағдайда 1465 жылы қазақ хандығы құрылды. Жәнібек пен Керейдің күшейуінен сескенген Әбілхайыр 1468 жылы оларға қарсы жорыққа аттанып бара жатқанда қайтыс болады. “Қазақ” деген термин бастапқы кезде көшпенділердің хан билігіне бағынғысы келмей тәуелсіз, еркін жүрген топтарын білдіретін әлуметтік мағынада қолданылды. Жәнібек пен Керей хандығы нығая келе олардың қол астындағы барша халық қазақтар деп атала бастады. Бірте-бірте бұл термин этникалық мәнге ие болып халық атауына айналды. Осылайша қазақ хандығының дүниеге келуімен бірге “қазақ” этнонимі халық атауы пайда болды. жүктеу/скачать 315.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|