Н. Б. Жиен баева Ақажанова А. Т
жүктеу/скачать 4.34 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4.3. Ма ман дан ды рыл ған (юве наль ды) по ли ция
Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы ның Іш кі іс тер ор ган да ры – Қа зақ- стан Рес пуб ли ка сы ның заң на ма сы на сәй кес анық тау, ал дын ала тер геу мен же дел-із дес ті ру қыз ме тін, сон дай-ақ қо ғам дық тәр тіп- ті сақ тау мен қо ғам дық қа уіп сіз дік ті қам та ма сыз ету, адам мен аза мат тың құ қық та ры мен бос тан дық та ры на, қо ғам мен мем ле- кет тің мүд де ле рі не қыл мыс тық жә не өз ге де құ қық қа қар сы қол сұ ғу шы лық тар дың ал дын алу жә не жо лын ке су жө нін де гі ат қа ру- шы лық жә не өкім ету ші лік функ цияла рын жү зе ге асы ра тын ар- найы мем ле кет тік ор ган бо лып та бы ла ды. Іш кі іс тер ор ган да ры жүйе сін де кә ме лет ке тол ма ған дар жа- са ған жә не олар ға қа тыс ты қыл мыс тар дың ал дын алу ды, ашу ды жә не тер геуді әр түр лі ма ман дан ды рыл ған бө лім ше лер дің қыз- мет кер ле рі, со ның ішін де: 1) кә ме лет ке тол ма ған дар дың ара сын да ғы құ қық бұ зу шы лық- тың ал дын алу дың не гіз гі буын да ры ның бі рі, өз қыз ме тін өз ге де құ қық қор ғау, мем ле кет тік әрі мем ле кет тік емес құ- ры лым дар мен жә не қо ғам дық ұйым дар мен өза ра іс-қи мыл 5. Кәмелетке толмағандардың қылмысқа бару себептері 111 не гі зін де жү зе ге асы ра тын кә ме лет ке тол ма ған дар дың іс те рі жө нін де гі әкім ші лік по ли цияның учас ке лік инс пек тор ла ры; 2) кри ми нал дық по ли цияның кә ме лет ке тол ма ған дар дың іс те- рі жө нін де гі қыз мет кер ле рі; 3) кә ме лет ке тол ма ған дар жа са ған жә не олар ға қа тыс ты қыл- мыс тар ту ра лы қыл мыс тық іс тер ді тер геу үшін бе кі тіл ген тер геуші лер жү зе ге асы ра ды. Бұ дан бас қа, іш кі іс тер ор ган да ры жүйе сін де ар найы ба ла лар ме ке ме ле рі бо лып та бы ла тын кә ме лет ке тол ма ған дар ды уа қыт ша оқ шаулау, бейім деу жә не оңал ту ор та лық та ры құ рыл ған жә не жұ- мыс іс тей ді. Со ны мен қа тар юве наль ды әді лет жүйесі нің да муы бі рың ғай құ ры лым ды – по ли цияның кә ме лет ке тол ма ған дар дың іс те рі жө- нін де гі учас ке лік инс пек тор ла рын, кри ми нал дық по ли цияның кә ме лет ке тол ма ған дар дың іс те рі жө нін де гі тер геуші ле рін жә не же дел уә кіл де рін қам ти тын ма ман дан ды рыл ған юве наль ды по ли- ция құ ру қа жет ті гін көз дейді. 4.4. Ма ман дан ды рыл ған (юве наль ды) ад во ка ту ра Ба ла лар дың құ қы ғын қор ғауға бағ дар лан ған кә ме лет ке тол- ма ған дар ға ар нал ған қыл мыс тық сот тө ре лі гі жүйе сін де кә сі би қор ғаушы ад во кат бо лып та бы ла ды. Ад во кат кә ме лет ке тол ма ған ба ла ны ал ғаш қы жа уап алу дан бас тап, сот үкі мі не ша ғым бе ру ге де йін гі қыл мыс тық үдеріс тің бар лық са ты ла рын да қор ғайды. Кә- ме лет ке тол ма ған ба ла ға қа тыс ты ад во кат тың қыл мыс тық үдеріс- ке қа ты суы мін дет ті бо лып та бы ла ды. Кә ме лет ке тол ма ған дар дың іс те рі жө нін де гі ад во кат тың са па лы, жо ға ры бі лік ті жұ мы сы – юве- наль ды әді лет жүйесі нің та быс ты жұ мыс іс теуі нің көр сет кі ші. Кә ме лет ке тол ма ған дар үшін сот тө ре лі гі жүйе сін де гі ад во- кат тың ерек ше рө лін ес ке ре оты рып, оның қор ғау функ цияла рын кү шейте ке ле, «Қа зақ стан да ғы юве наль ды әді лет» жо ба сы ба ры- сын да, ад во кат тар мен әлеу мет тік пси хо лог тар ды қо са ал ған да, кә ме лет ке тол ма ған дар ды қор ғау дың ма ман дан ды рыл ған то бы құ рыл ды. Бұл ад во кат тар мен әлеу мет тік пси хо лог тар дың күш- жі гер ле рін бі рік ті ру дің ал ғаш қы әрі бі ре гей тә жі ри бе сі бол ды. Заң психологиясы 112 Ал ғаш рет Қа зақ стан аума ғы мен ТМД-да қыл мыс жа са ған деп кү дік кел ті ріл ген жа сөс пі рім дер ге нақ ты ұс тал ған сәт тен бас тап-ақ тек заң дық жа ғы нан ға на емес, со ны мен қа тар әлеу мет тік-пси хо ло- гия лық кө мек пен қол дау көр се тіл ді. Кә ме лет ке тол ма ған ба ла ның әлеу мет тік-пси хо ло гия лық бол мы сы ның кес кін-кей пін та быс ете тін ад во кат тар мен әлеу мет тік пси хо лог тар дың кө ме гі мен әр ба ла ға дер- бес көз қа рас тұр ғы сы нан ке лу ту ра лы ха лы қа ра лық құ қық нор ма ла- ры мен Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы қыл мыс тық іс жүр гі зу заң на ма сы- ның та лап та ры ана ғұр лым жо ға ры дең гейде орын дал ды. жүктеу/скачать 4.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|