Научный журнал
жүктеу/скачать 3.75 Mb. Pdf көрінісі
|
| Серия Педагогическая № 1. 2018
ПМУ Хабаршысы, ISSN 1811-1831 Педагогикалық сериясы № 1. 2018 – ұлттық-этникалық қоғамдастықтың тарихы, қазіргі жағдайы және т.б. Сондай-ақ басқа да осындай қауымдастықтар арасында орын алады. Олармен қарым-қатынас сипаты); – азаматтық (белгілі бір этникалық топқа тиесілі адамның тіл, мәдениет, психология, салт-дәстүр, әдет-ғұрыптар, өмір салты); – ұлттық мәдениет (материалдық және рухани құндылықтардың жиынтығы ұлт, сондай-ақ осы этникалық қоғамдастықтың негізгі жолдары табиғатпен және әлеуметтік ортамен өзара әрекеттесу). Жоғарыда келтірілген ұғымдар негізгі әдістемелік ұғымдар болып табылады, ол халықтың мәнін ділін яғни нақты менталитетін түсіну үшін белгілі болуы керек. Болашақ маманның ұлттық сана-сезімін қалыптастыру кезінде «Мәңгілік Ел» (этно-қалыптастыру, азаматтық және ұлттық), жеке-белсенді (субъективті), жүйелік-мақсатты, аксиологиялық, мәдениеттанулық, этно-педагогикалық, этномәдени, көп мәдениетті, тәсілдер басты орын алады. Этносаралық толеранттылық адамның адамгершілік қасиеті, сипаты басқа адамдарға, олардың этникалық, ұлттық немесе мәдени байланысы, басқа түрге төзімділікпен қарау көріністер, әдет-ғұрыптар, әдеттер. Этносаралық төзімділікке қатысты қажет түрлі мәдени топтардың немесе олардың өкілдерінің сипаттамаларына. Ол өзін-өзі сенімділіктің белгісі және өздерінің сенімділігін сезіну болып табылады. «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясының (этносаяси, азаматтық және ұлттық) үш маңызды құрамдас бөлігінің аясында құзыреттілік көзқарасы болашақ мамандарды дамытуға және қалыптастыруға бағытталған: а) этникалық, этномәдени, көпұлтты, ұлтаралық құзыреттілік; b) ақпараттар, коммуникативтік дағдылар, проблемаларды шешу бойынша құзыреттілік; в) шиеленіс жағдайлар, әлеуметтік-саяси, өзін-өзі тәрбиелеу, зерттеу және өзін-өзі тану (шағылыстыру және анықтау) құзыреттілік [9]. Мақалада «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының жеті тұғыры сипатталған, білім беру ұйымдарындағы «Мәңгілік Ел» патриоттық актісі негізінде білім беру процесін ұйымдастыру, Ресей, Беларуссия, Өзбекстан, Тәжікстан, АҚШ, Швейцария, Үндістан, Жапония сияқты елдердің мысалында қазіргі әлемдегі патриоттық тәрбие жүйесі қарастырылған. 2016–2017 оқу жылындағы Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында «Мәңгілік Ел» патриоттық актісі аясында «Мен – өз Отанымның патриотымын» тақырыбында білім күнін өткізуге әдістемелік ұсынымдар берілген [8, 4 б]. Жапониядағы патриоттық тәрбие өте қызықты және маңызды, бұл ел моральдық тәрбие бойынша дәстүрге бай. Қазіргі таңда жасөспірімдердің тәрбиесіне мемлекеттің, білім беру ұйымдарының және отбасының салған күшін көтеретін тұтас және күшті жүйе құрылып жатқаны байқалады. Қазіргі уақытта Жапонияның жартысынан көбі толық орта білімді және жоғары білімді болып табылады. Американдық және француз үлгілерін қолданғанына қарамастан, Жапония мектептері бірегей ерекше, Жапониядағы білім беру жүйесі мен тәрбие жүйесі жапондық, классикалық шығыс және батыс дүниетанымымен әрекет жасау ұстанымдары негізінде жасалған [8, 9 б]. Президенттің Жолдауының алтын діңгегі де, тұғырнамасы да – «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясы. Мәңгілік Ел – жеңісі мен жемісін келер ұрпақ көретін, жайсаң заманға бастап отырған ұлы идея. Қазақ халқына ерекше толғаныс, қозғалыс беретін идея. Қашанда мақсатымыз айқын, мүддеміз бірегей, болашағымыз баянды болуда. Президенттің Жолдауы тиісті үлгі іздеуді көздейді. Экономиканы модернизациялауды үйлестіретін ел дамуын және ұлттық өзін-өзі реттеу мен егемендікке бағытталған қозғалыс [10]. Қазіргі Қазақстан білім беру тәжірибесінде педагогиканың «тәрбиелей отырып, оқыту» классикалық принциптеріне басым көңіл бөлінгенмен, оқушыларды әлеуметтендіру үшін мектеп пәндерінің әлеуетті мүмкіндіктері баршылық, оларды «Мәңгілік Ел» идеясының құндылықтарына тарту мүмкіндіктері бар. Дегенмен, қоғамдық-гуманитарлық пәндердің осы мүмкіндіктері мойындалғанымен, жаратылыстану-математикалық пәндердің тәрбиелік мүмкіндіктеріне тиісті көңіл бөлінбейді. Сонымен бірге, осы идея білім берудің құндылықтары алғашқы тіркелген МЖМБС (2015–2017 жж.) жаңа міндеттеріне сәйкес келеді. Күтілетін ғылыми және әлеуметтік-экономикалық нәтиже: – мектеп субъектілерінің потенциалды білім беру мүмкіндіктерін іске асырудың педагогикалық шарттары қоғамдық сананы жаңғырту және қазақстандық білім беру жүйесін реформалау шеңберінде анықталады; – «Мәңгiлiк Ел» идеясының құндылықтарымен мектептiк бiлiмнiң мазмұнын сәйкестендіру үшiн тетiктер әзiрлену керек. Нәтижелер төмендегідей мүмкіндер береді: a) «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясының құндылықтарын кең педагогикалық және ата-ана қоғамдастығының арасында ілгерілету; б) XXI ғасырда мектеп оқушыларының өмір сүруіне және тұрақты дамуы үшін қажетті дағдыларды қалыптастыруға және пәндер бойынша алынған академиялық білім негізінде функционалдық сауаттылықты дамыту үшін білім мазмұнын басымдыққа ие білім беру сапасын арттыру. 140 141 Вестник ПГУ, ISSN 1811-1831 Серия Педагогическая № 1. 2018 ПМУ Хабаршысы, ISSN 1811-1831 Педагогикалық сериясы № 1. 2018 ҚОРЫТЫНДЫ Қазақ елінің бүгінгі басты мақсаты – бірлігі жарасқан, экономикасы мығым, әлуеті жоғары, бәсекелестікке қабілетті, алдыңғы қатарлы отыздыққа ену. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев тәуелсіздік алған күннен бастап құндылықтарымызды қадірлеп, асылымызды ардақтауға үндеп келді. Бүкіл әлем қызыға қарайтын елдегі тыныштық пен тұрақтылық, экономикалық даму, ұлттаралық татулық – халқымыздың салқынқанды сабырлығы мен елдегі жүргізіліген сындарлы саясаткерлігінің жемісі. Мемлекеттің тірегі – халықтар достығы, ел бірлігі, қоғам тұтастығы. Осы үш тұғыр бекем болса, Мәңгілік елдің шаңырағы биік, келешегі кемел. «Мәңгілік Ел» – кемел келешектің жобасы, сондықтан оның ұрпақтар сабақтастығына ұласатыны мәлім. Ұлы Дала елінің ғаламат тарихы мен қайталанбас құндылықтарын ұрпаққа ұлағаттап, үлгі болатындай игі істер атқару – бүгінге міндет, келешекке – аманат. ПАЙДАЛАНҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ 1 «Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. – Астана, 2014. – 17 қаңтар. 2 http://niac.gov.kz/kz/nauchnaya-deyatelnost/sotrudnichesta/item/235-m-gilik- el-zhar-yn-bolasha-a-bastar-zhol. 3 Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 20 мамырдағы «Ұлттың жоспары – 100 нақты қадам» бағдарламасы. 4 Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016–2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы» 2016 жылғы 1 наурыздағы № 205 Жарлығы. 5 Қазақстан халқы Ассамблеясының «Мәңгілік Ел: бір ел - бір тағдыр» атты XXII сессиясында Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың сөйлеген сөзі. – Астана, 2015. – 23 сәуір; 6 Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 147 Жарлығымен бекітілген Қазақстанның жеке басын және бірлігін нығайту және дамыту тұжырымдамасы; 7 Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. Н. Назарбаев «Нұрлы жол – болашаққа жол» атты Қазақстан халқына Жолдауы. – Астана, 2014. – 11 қараша; 8 «Мәңгілік Ел» патриоттық актісін түсіндіру бойынша әдістемелік құрал. – Астана : Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы. 2016. – 68 б. 9 Мәңгілік Ел: Уч. для вузов. / М. Б. Касымбеков, С. Ж. Пралиев, К. К. Жампеисова и др. – Алматы : Ұлағат, 2015 – 336 с. 10 http://www.inform.kz/kz/mangilik-el-ideyasynyn-bastauy-tym-terende_ a2837420. Материал 12.02.18 баспаға түсті. А. А. Жакупов 1 , Б. К. Хасенова 2 жүктеу/скачать 3.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|