62
amortizatsiyalash uchun foydalaniladigan zaxira kapitali mavjudligining
kafolatidir.
Shu bilan birga, birinchi darajali kapitalning yetarlilik koeffitsienti 2016 yil
1 yanvardan boshlab K2 ning eng kam darajasi 0,075 (7,5 foiz) miqdorida
o‘rnatiladi.
1-darajali kapital yetarliligi koeffitsienti
43
1-darajali kapital
yetarliligi
koeffitsienti
1-darajali kapital
≥7,5%
Riskka tortilgan aktivlari
(kredit riski + operatsion risk +
bozor riski)
Ushbu yangi o‘zgarishlarning kiritilishi, albatta,
bank nazoratiga oid
me’yoriy hujjatlarning xalqaro standartlar asosida takomillashishiga olib keladi.
Lekin masalaga boshqa tomondan ham qarash lozim. Riskka tortilgan aktivlarni
hisoblashda yangi risklarning qo‘shilishi bank kapitali yetarliligi ko‘rsatkichining
keskin tushib ketishisha olib keladi. Chunki operatsion riskka tortilgan aktivlar
miqdori ko‘pchilik tijorat banklarida katta summani tashkil etishi mumkin.
Shunday qilib, Bazel-3 kelishuvi joriy moliyaviy
inqiroz sharoitlarida bank
sohasida mikro va makro darajadagi chora tadbirlarni ishlab chiqdi. Mikro darajada
kapital bazasini mustahkamlash, riskni qoplash talablarini oshirish, qarz yuki
koeffitsientini joriy etish kabi alohida banklarning moliyaviy barqarorligini
oshirish masalalarini qamrab olsa, makro darajada butun bank tizimi barqarorligini
mustahkamlash yuzasidan kontrsiklik buferi, konservatsiya buferini joriy etish kabi
choralar iqtisodiy inqiroz davrlarida moliyaviy muammolaning
real iqtisodiyotga
tarqalishining
oldini
olishda,
bank
tizimini
mustahkamlash,
mamlakat
iqtisodiyotining raqobatbardoshligini oshirishda muhim ahamiyatga ega.
43
Markaziy bank ma’lumotlari asosida kiritildi