Объединение юридических лиц в форме ассоциации
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
жүктеу/скачать 3.95 Mb. Pdf көрінісі
|
| INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL
«GLOBAL SCIENCE AND INNOVATIONS 2020: CENTRAL ASIA» NUR-SULTAN, KAZAKHSTAN, FEB-MARCH 2020 165 o‘qituvchiga nisbatan salbiy munosabatda bo‘lishiga sabab bo‘ladi. O‘qituvchi va o‘quvchi orasidagi munosabat insonparvarlik mezonlari asosida tashkil etilib, noxush hissiyotlarni bartaraf etishga yo‘naltirilishi lozim. Ikkala tomon orasidagi munosabat erishilgan yutuqlardan zavqlanish, o‘quv faoliyatiga nisbatan chanqoqlik bilan intilish hamda birgalikdagi ijodiy muloqotga chorlashi kerak. Bu esa pedagogik ta’sirning yuzaga kelishi uchun zarur bo‘lgan o‘zaro aloqa vositasi-“ko‘prik”ni hosil qiladi. Ta’lim jarayonida didaktik o‘yinli texnologiyalar ta’lim oluvchilarning bilim olish jarayonini o‘yin faoliyati orqali uyg‘unlashtiradi. Bola hayotida o‘yin faoliyati orqali quyidagi vazifalar amalga oshiriladi: -o‘quvchining o‘qishga, mehnatga nisbatan qiziqishi ortadi; -o‘yin davomida shaxsning muloqotga kirishishi, ya’ni kommunikativ-muloqot madaniyatini egallashiga yordam beradi; -o‘quvchining o‘z iqtidori, qiziqishi, bilimi va o‘zligini namoyon etishiga imkon yaratadi; -hayotda va o‘yin jarayonida yuz beradigan turli qiyinchiliklarni yengish va mo‘ljalni to‘g‘ri olish ko‘nikmalarining tarkib topishiga yordam beradi; -o‘yin davomida ijtimoiy me’yorlarga mos xulq-atvorni egallash, kamchiliklarga barham berish imkoniyati yaratiladi; -o‘quvchining fazilatlarini shakllantirishga zamin tayyorlaydi; -insoniyat uchun ahamiyatli bo‘lgan qadriyatlar tizimi, ayniqsa, ijtimoiy, ma’naviy- madaniy, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni o‘rganishga e’tibor qaratiladi’ -o‘yin ishtirokchilarida jamoaviy muloqot madaniyatini rivojlantirishni nazarda tutadi. Aynan ushbu jarayonlar bevosita muloqot vositasi bo‘lgan ona tili va adabiyoti ta’limi bilan bog‘liqligi barchamizga ayon. Har qanday muloqotning asosini, albatta, til tashkil etadi. Til madaniyati- umummilliy madaniyatning bosh ko‘rsatkichi. Ko‘rinib turibdiki, o‘quv jarayonida o‘yinlar va ular tarkibida turli topshiriqlardan foydalanish, darslarda o‘yin vaziyatlarini hosil qilish natijasida o‘quvchilar o‘zlari sezmagan holda toliqmasdan turib zarur bilim, ko‘nikma va malakalarni hosil qiladilar, hamkorlikda faoliyat ko‘rsatish, bir-birlariga ko‘maklashish, musobaqalashish, sog‘lom raqobatga kirishish tajribasini egallaydilar. Adabiyot ta’limi o‘quvchining xarakteri, dunyoqarashi, olamni uyg‘un va obrazli tarzda ifodalashga moyil tafakkur tarzidan kelib chiqadi. Ta’limning o‘yinli faol texnologiyalari aynan shu muammoni hal etishga qaratiladi. Ushbi texnologiya zamirida o‘quvchini maktab ta’lim-tarbiyasiga hadiksirab qarashdan, o‘quvchi ko‘rsatmalarini aynan takrorlashdan xalos etish, uni ta’lim jarayonining faol sub’yektiga aylantirish g‘oyasi yotadi. O‘yinga asoslangan ta’lim g‘oyasi aynan shu muammoni hal etishga qaratilgan. Barcha davrda ta’limning asosiy muammosi o‘quvchini o‘ziga jalb eta olish, uni qiziqtirish, hayajonga solish, faoliyatidagi muhim o‘rinni egallash o‘qituvchi uchun o‘ta muhim. Rus metodistlari E. Bugrimenko va G. Sukermenlar o‘yin mashg‘ulotini 2 turga bo‘ladilar: 1. Ko‘ngil ochar o‘yinlar. 2. Ta’lim beruvchi o‘yinlar. Didaktik o‘yinlarga qo‘yiladigan talab esa birmuncha jiddiyroq. Ular bevosita ta’lim maqsadiga xizmat qiladi. O‘quvchida bilim olishga ishtiyoq, izlanuvchanlik va topqirlik faoliyatini shakllantiradi. Ta’lim uchun xizmat qiladigan ma’lumotlarni o‘zlashtirishga qaratilgan o‘yinlar o‘quvchida nazariy bilimlarni shakllashtirishi kerak. Yangi mavhum tushunchalarni o‘quvchi obrazli-hissiy qabul qilishga erishish zarur. Demak, o‘qituvchi darsda o‘yinlarni qo‘llar ekan, uning didaktik va ko‘ngilochar turlaridan qay darajada foydalanishni, me’yorni bilishi lozim. Darsda didaktik o‘yin unsurlarini qo‘llash o‘quv materialini o‘zlashtirishdagi qiyinchiliklarni bartaraf qiladi. Sahna –dars orqali ularda mantiriy va mustaqil fikrlash qobiliyati rivojlanibgina qolmay, ijobiy fazilatlar ham shakllanib boradi. O‘quvchilarda ertak qahramonlari orqali yaxshi va |