- кесте – Саулық отарды қалыптастыру жоспары

15.52 - кесте – Саулық отарды қалыптастыру жоспары

№1 фермада 1880 қой бар, олардың 34,5% элита, №1 отарда 32,5% 1 классты, № 2 отарда және № 3 33%. Элита отарды қалыптастыру кезіңде 20 маусымда одан 80 қой кетеді, брактау кезіңде 15 тамызда № 2 отардан – 35 қой, 16 тамызда № 3 отардан – 45 қой.

№ 2 фермада 2032 қой бар, олардың № 4 отарда 30% элита, № 5 отарда 35% І классты, және № 6 отарда - 35%. брактау бойынша № 4 отардан 6 маусымда 75 бас, 11 тамызда № 5 отардан – 70 бас және 12 тамызда № 6 отардан -72 бас кетеді.

№ 3 фермада 3054 қой бар, олардың № 7 отарда (элита) - 23%, ІІ классты № 8 отарда - 25%, ІІ классты № 9 отарда - 23%, № 10 отарда элита - 29%. Қалыптастыру кезіңде брактау салдарынан 15 тамызда №7 отардан 80 қой, 17 тамызда №8 отардан – 178 қой, 18 тамызда № 10 отардан – 40 қой кетеді.

Егер 665 аналықтан 1 отар, 592 – 2 –ші отарды, 645 бастан 3-ші отарды, 644 бастан 4-ші отарды, 635 – 5-ші отарды, 758 бастан 6-шы отарды, 724 – 7-ші отарды, 852 – 8ші отарды, 772- 9-ші отарды, 770 бас қойдан 10-шы отарды қалыптастыру жоспарланып отырылған жағдайда VІІ, VІІІ, ІХ,Х,ХІ жас тоқтылар отарларынан толықтырғаннан және брактағаннан кейін фермаларда қанша бас болуы қажеттілігін анықтау.

16 Қойларды шағылыстыру және қоздату жоспарын құру.

Қой қораларды қоздатуға дайындау және

сақмандарды қалыптастыру
Табынды қайта қалыптастыру өзара байланысқан технологиялық үш процесстен тұрады: қойларды ұрықтандыру, саулықтардың қоздауы және қозыларды өсіру. Қойларды ұрықтандыру жоспарына сәйкес ұрықтандырады. Жоспарды құру кезіңде мыналарды білу қажет:

- ұрықтандыруға жататын саулықтардың контингентін (малдардың басымен саулықтардың отарының санын, бонитировкалау классын және саулықтардың жасын);

- мал басын толықтыратын қойлардың және сынама қойлардың қажетті санын;

- қоздату және ұрықтандыру уақытын; қолданылатын сұрыптау;

- сақманшы жұмыскерлердің саны;

- қоздатуға дайындық және қоздау кезіңде жемнің қоры;

- қоздатуды өткізу үшін бөлмемен, жабдықпен және мүлікпен қамту.

Жасанды жолмен ұрықтандыру кезіңде аналық отарға (750-800бас) негізгі бір қойды және резервтегі бір қойды тағайындайды. Қолмен шағылыстыру кезіңде ересек қойға шағылыстыру кезіңе 50-70 саулықты бекітеді. Әрбір 80-100 саулыққа шағылыстыру кезіңде сынама бір қой болуы қажет. Жасанды ұрықтандырудың ұзақтылығы 35-40 күн. Ерікті түрде жабу жасанды ұрықтандыру аяқталғаннан соң жүргізіледі және тағы 20 күнге жалғасады. Ерікті түрде жабуға 700-800 бас аналыққа 5-7 қой бөлінеді.

Ұрықтандыруға дайындық 1-1,5 айда басталады.

Шаруашылық белгілері бойынша ерекше жеке қойларды алу мақсатында, осындай белгілердің аналықтарда және қойларда болуын есепке алады. Бір сақманшының жүктемелігі 120 қозы.

Төсемнің мөлшері 1 басқа күніне 1-2 кг.

Асылтұқымдандыру зауыттарында, асылтұқымдандыру совхоздарында және колхоздардың және совхоздардың асылтұқымдандыру фермаларында табынның селекциялық бөлігінде дербес сұрыптауды қолдану қажет.

Топтық және класстық сұрыптау қолданбалы табындарда, сонымен қатар дербес есеппен қамтылмаған табынның асылтұқымдандыру шаруашылықтарында қолданылады.

Дербес сұрыптауда және классты сұрыптауда да жануарлардың жасын есепке алу қажет. Өте жас және өте кәрі малды шағылыстырмау қажет. Жастарына толық жастыны, ересек саулықтарға – жас қойларды таңдау қажет.

Элита саулықтарға ең жақсы элита қойларды таңдау қажет – «жақсыға –жақсы»; 1класстыларға – элита қойларды; ІІ классты саулықтарға – элита немесе І классты қойларды.

Бірінші қоздаушы саулықтардан алынатын қозылар табын бойынша көрсеткіштің 10% жету жоспарланады.

Колхоздың қой өсіру фермасында романов тұқымды саулықтардың және шағылыстыру жасындағы ұрғашы тоқтылардың 7 отары бар, әрбір отардағы олардың орташа саны әрқайсысында 600 бастан. №1 отар элита (саулықтарды қойға жеке таңдау), онда саулықтардың селекциялық 3 тобы бар: бірінде тірі салмағы жоғары 200 бас; екіншісінде жүн қырқымы жоғары 150 бас; үшіншісінде тоңдық сапасы өте жоғары 150 бас. Осы отардың 100 саулығының ұрықтылығы рекордты, олардың жасы 3,5 жыл (3 рет қоздау).

№ 2 отарда 1 классты саулықтар, жастары 4 жыл, № 3 отарда ІІ классты, жастары 6 жыл (топтық сұрыптау); № 4 отарда элита және 1 классты шағылыстыру жасындағы (топтық сұрыптау) ұрғашы тоқтылар; № 5 отарда класстан тыс 3 жасар саулықтар (топтық сұрыптау); № 6 және 7 отарларда 1 классты 4 жасар саулықтар (топтық сұрыптау).

Бірінші үш отар үшін, 10 қаңтардан бастап қыста қоздату қарастырылған, қалған отардың саулықтары үшін 20 наурыздан бастап көктемгі қоздату. Ұрықтандыру жасанды жолмен жүргізіледі, жасанды ұрықтандыру аяқталғаннан соң еркін түрде жабу жүргізіледі. Шаруашылықтың табынындағы қойлардың өсімталдығы орташа 23,6%.

Шаруашылық жем-шөппен және қажетті бөлемелермен қамтамасыз етілген.Ұрықтандыру кезіңде қойларды екінші мерзімге қайта қолдануда мүмкін.

Саулықтарды ұрықтандырудың және қоздатудың жоспарын 16. 52 және 16.53 кестелердің формалары бойынша құрындар.

16.54 -кесте – Қойларды ұрықтандыру және қоздату жоспары

Жыныс-жас ерекшеліктері әр түрлі топтардағы қойларды азықтандыру саланың бағытын, малдардың өнімділік деңгейін, дене салмағын, жасын және физиологиялық жағдайын есепке ала отыра саралануы қажет. Бұл айырмашылықтар азықтандыру нормасында байқалады.

Қой өсіру фермасы үшін, қорада ұстау кезіңде азықтандыру жоспарын құру кезіңде мынадай келесідей мәліметтерді білу қажет:

- ферманың қойларының жыныстық-жас ерекшеліктері бойынша топтарындағы және отардағы қой бастарын;

- қорада ұстау кезеңінің ұзақтылығының күнтізбелік мерзімдерін;

- рационды құру үшін жем-шөптің түрлері;

- қойлардың физиологиялық жағдайына және жас төлдердің өсуіне байланысты қорада ұстауға нақты шектеу қою;

- орташа тәуліктік өскіндер;

- қозыларды саулықтарынан айыру мерзімдері;

- саулықтарының өсімталдылығы;

- тәуліктік рацион.

Жемшөптің шығынының айлық жоспарын құруда қойлардың әрбір жыныстық-жас топтары үшін қорада күту кезеңінің күндерін анықтау қажет. Әрбір студент берілген тақырып бойынша жеке тапсырма алады. Есептерінің жазбаларын келесі кестеге жазулары қажет.

17.58 - кесте – Буаздылығы соңғы 7-8 аптадағы тірі салмағы ...кг саулықтар үшін жемшөптің тәуліктік рационы

17.59 - кесте – Сүттенудің алғашқы 6-8 аптасында тірі салмағы ...кг саулықтар үшін жемшөптің тәуліктік рационы

17.60 -кесте – Тірі салмағы ...кг ұрғашы тоқтылар үшін тәуліктік рацион

17.61- кесте – Тірі салмағы ...кг тоқтылар үшін тәуліктік рацион

17.62 - кесте – Тірі салмағы ...кг мал басын толықтырушы қойға арналған тәуліктік рацион

17 .63 - кесте – Қорада тұрудың барлық кезеңінде шаруашылықтағы барлық қой басына және әрбір қой отарына қажетті жемшөп мөлшері