КРЕАТИВТІ МАТРИЦА
Қалыптастырылатын дағдылар:
креативтілік;
ойлау, шешім қабылдау, проблемаларды шешу;
бірлескен жұмыс.
Жалпы сипаттама
Бұл әдіс оқушыларды жағдайлардың, нұсқаулардың, идеялар мен оқиғалар топтамасы туралы (болжамды түрде) креативті ойлауға ынталандырады. Бұл ойлау және проблемаларды шешу дағдыларына ықпал ете отырып, оқушыларға сұрақтарға жаңа қырынан қарауға мүмкіндік береді. Нұсқаларды зерделеп, басқа оқушылар идеяларының негізінде өз нұсқаларын сындарлы әрі креативті етіп құрастыру үшін оқушылар топтарда жұмыс істейді.
Жұмыс алгоритмі
Оқушыларға белгілі бір мәселеге негізделген болжалды сценарийлері бар матрица
беріңіз:
|
КРЕАТИВТІ МАТРИЦА – Менің қоғамым
|
|
Проблема:
|
Маскүнемдік/
|
Темекі шегу
|
Нәсілшілдік
|
Қатыгездік
|
Ластану
|
Не?
|
нашақорлық
|
|
|
|
|
Адамдар:
|
Зейнеткерлер
|
Ата-аналар
|
Этникалық
|
Отбасы
|
Жеткіншектер
|
кім?
|
|
|
аз топтар
|
|
|
Орын:
|
Жұмыста
|
Мектепте
|
Қалада
|
Үйде
|
Демалыста
|
қайда?
|
|
|
|
|
|
Оқушылардан үстіңгі әрбір қатардан, олардың пікірінше, өмірде болуы мүмкін және болуы мүмкін емес бір нұсқаны таңдап және оларды бірге қосуды сұрайды. Мысалы:
Анағұрлым ықтимал = маскүнемдік – жеткіншектер – демалыста
Ықтималдығы төмен = қатыгездік – зейнеткерлер – жұмыста
Оқушылардан жауаптарын басқа топтардың жауаптарымен салыстыра отырып, өз нұсқаларын дәлелдеу, сондай-ақ олардың ықтималдығы төмен сценарийлері іске асуы мүмкін жағдайларды анықтау сұралады.
Бұл тапсырма бірқатар идеялар бойынша шығармашылық қабілеттілікті ынталандыруға арналған жоспарлау құралы ретінде пайдаланылуы мүмкін.
КРЕАТИВТІ МАТРИЦА
|
|
|
|
|
Азық-түлік өнеркәсібінде қандай іс аса табысты болуы мүмкін?
|
Түрі
|
Үнді
|
Француздық
|
Британдық
|
Қытайлық
|
Итальяндық
|
Адамдар
|
Зейнеткерлер
|
Мамандар
|
Этникалық
|
Отбасы
|
|
Жеткіншектер
|
|
|
|
аз топтар
|
|
|
|
Қалай?
|
Конвейерлік
|
«Фастфуд»
|
Автодәмхана
|
Өзіне
|
өзі
|
Дәмхана
|
|
таспада
|
|
|
қызмет
|
|
|
|
|
|
|
көрсететін
|
|
|
|
|
|
тамақтану
|
|
|
|
|
|
орны
|
|
|
Оқушылардан анағұрлым табысты немесе табысы шамалы бизнес идеяларды таңдауды сұраңыз:
Аса табысты = үнді - мамандар үшін – конвейерлік таспада
Табысы шамалы = француздық – жеткіншектер үшін – «Фастфуд»
Бұдан кейін оқушылардан топ ішінде олар атқарған жұмысты талқылауды сұраңыз
– топтар өздерінің идеяларын дәйектей алды ма? Топтар өз талқылауын қалай құрылымдады? Үйлестіруші болды ма? Келісімге қол жеткізді ме, егер олай болса, қалай қол жеткізді?
Бұл әдіс өзекті мәселелерді одан әрі зерделеуге түрткі болуы мүмкін. «Барлық факторларды ескеру» және «Басқа адамдардың пікірлері» сияқты жаттығулар оқушылардың «Креативті матрицадан» туындайтын басты мәселелерді түсінуін тереңдету үшін қолайлы бола алады.
ГАУҺАРЛАР ИЕРАРХИЯСЫ
Қалыптастырылатын дағдылар:
басқаларман жұмыс істеу;
ойлау, шешім қабылдау.
Жалпы сипаттама
Бұл тапсырманы шағын топтар орындайды, ол ақпараттар мен идеялардың артықшылықтарын айқындауға бағытталған. «Стикерлер топтамасы» және «Идеялар тасқыны» сияқты ақпаратты жинақтауға арналған жаттығулардан кейін орындалатын жаттығу болуы мүмкін. Бұл оқушылардың белгілі бір сұрақтарды белгілі бір тәртіппен орналастырып, неге ол ретпен орналастырғанын түсіндіру дағдыларын дамытуға жәрдемдеседі. Басымдықты айқындау жөніндегі жаттығулардан «Карточкалар иерархиясын» қараңыз.
Сыныпты жоспарлау
Оқушылар тақтаның немесе қабырғаның жанында жұмыс істейді. Немесе топтар үстел басында жұмыс істей алады.
Жұмыс алгоритмі
Оқушыларға карточкада немесе стикерде белгілі бір сұраққа қатысты тоғыз идея беріледі (немесе өздері алдын ала жазады).
Олар өзінің бірінші басымдық берген карточкасын жоғарыға қояды, бұдан кейін екі карточканы екінші орынға қояды, үш карточканы үшінші орынға қояды, содан соң қайтадан екі және неғұрлым төмен артықшылығы бар карточка төменге орналастырылады. Осылай гауһар тас пішіні пайда болады.
Оқушылар бір-бірімен бітімге, келісімге қол жеткізуге ұмтылуы тиіс. Сондықтан олар карточкалардың ретін өзара талқылап, өз пікірлерін білдіреді.
«Бес сұрақ» сияқты жаттығуды пайдалана отырып, бірінші кезектегі карточкаларды анағұрлым толық зерделеуге болады.
Талқылауға арналған идеялар үлгісі:
Қылмыстық деңгейін қалай төмендету керек.
Қоршаған ортаның ластануын болдырмау жөніндегі шаралар.
ӘР АДАМ ӘРҚАЙСЫН ОҚЫТАДЫ (сондай-ақ «Біреуін аласың – біреуін бересің» деген атпен танымал)
Қалыптастырылатын дағдылар:
бірлескен жұмыс;
ақпараттарды басқару.
Жалпы сипаттама
Бұл – оқушылар арасында нақты ақпараттың ауқымды көлемін таратудың балама тәсілі. Мұғалім дәріс оқығанның немесе айтып түсіндіргеннің орнына, оқушылар тақырыпқа қатысты ақпаратты өздерінің құрбыларымен бөліседі. Ақпаратты тарату бойынша басқа да пайдалы ойын үшін «Кластерлерді» қараңыз.
Сыныпты жоспарлау
Жүріп-тұру және әңгімелесу ыңғайлы болуы үшін ашық кеңістік қажет. Немесе төрт адамнан тұратын топта оқушылар партада отырады, екі оқушы белгілі бір уақыт өткеннен кейін тобын ауыстыра алады.
Жұмыс алгоритмі
Белгілі бір факт немесе статистикалық деректері бар қағаз парағы әрбір оқушыға таратылады. Мүмкіндігінше әрбір оқушы үшін әртүрлі тұжырым болғаны жақсы.
Оның тұжырымның мағынасын түсінетіндігін анықтау мақсатында, оқушылар өздерінің тұжырымдарын оқиды.
Оқушылар сынып ішінде жүріп, өздерінің тұжырымдарын басқа оқушылармен бөліседі. Оның мақсаты өзінің фактісін барынша көп адамға түсіндіру болып табылады.
Оқушылар мысал келтіре отырып, өз түсініктемелерін толықтыра алады. Егер қисыны келсе, олар өз тұжырымдарын басқа оқушылардың тұжырымдарымен байланыстыруға тиіс.
Фактілермен алмасуға арналған уақыт аяқтағаннан кейін, оқушылар тапсырманы орындау барысында алынған ақпаратты жүйелеу үшін шағын топтарда жұмыс істейді.
Кейіннен жауап алу жүргізілген кезде оқушылар өздерінің санаттау жүйесін түсіндіреді және дәйектейді.
Олар сонымен қатар әртүрлі фактілерге/деректерге қатысты өздерінің реакциясымен бөлісуі мүмкін. Оларды не таң қалдырды? Оларды не абыржытты? Қандай да бір тұжырым оларды мұңға батырды ма немесе бақытты етті ме? Немесе қандай тұжырым оларды қызықтырды?
Оқушылар өзінің жеке оқуы туралы ойлануы мүмкін. Олар қандай ақпаратты есте жеңіл сақтайды? Олар үшін ең маңыздысы не?
Барлық сауалдар бойынша басты тұжырымдарды тақтаға немесе оқу плакатына жазып қоюға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |