Оқулық Алматы, 012 ƏӨж ббк ə Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 7.14 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 82-сурет
- Биогенді жағалар
- 83-сурет.
| Далматты жағалар жағамен параллель орналасқан қатпарлы
құрылымдарды теңіз суы басуы нəтижесінде пайда болады. Жағалауда күрделі құрылымды, параллель орналасқан архипелаг- тар жиынтығы түзіледі. Балға тəрізді пішінді шығанақтар жүйесі қалыптасады. Олар Адриат теңізі мен Жаңа Жер аралы жағалауында кең таралған. 82-сурет. Фарер аралындағы опырынды жағалау Опырынды-жақпарлы жағалар тектоникалық ойыстар мен грабендерді теңіз суы басуы нəтижесінде пайда болады. Эгей теңізінің Грекия жағалауына тəн (82-сурет). Биогенді жағалар екі жарты шардың тропиктік ендіктер аралығына тəн. Олар теңіз организмдерінің жағалау бөліктерін көмкеруі əсерінен түзіледі. Ең кең тараған бигендік жағалар түрі маржандық жағалар, олар атолдар жəне маржан рифтері түрінде кездеседі. Абразиялық-денудациялық жағалар абразия мен денудациялық əрекеттердің ықпалы қатар жүруі нəтижесінде түзіледі. Аса кең таралған жағалаулар болып саналады (83-сурет). 83-сурет. Абразиялық-денудациялық жаға 171 Антропогендік процестер жəне жер бедері. Адамның шаруашылық əрекетінің күннен-күнге белең алуы нəтижесінде туындаған түрлі процестер мен құбылыстар жиынтығы қазіргі жер бедерінің өзгеруіне күшті ықпалын тигізіп отыр. Осы процесс антропогендік морфогенез деп аталады. Қазіргі кезде табиғаттың əр саласында антропогендік əсерлер күшейе түсуде. Оның əсері табиғи ортаның барлық құрамдас бөліктерінен – жануарлар мен өсімдік дүниесінен, топырақ жамылғысы мен атмосферадан, геологиялық құрылыс пен жер бедерінен, жерасты жəне жерүсті суларынан, түптеп келгенде адам өмірінен анық байқалады. Табиғи ортаның негізгі құрамдас бөліктерінің бірі – жер бедері. Адамзаттың ғасырлар бойғы дамуына байланысты жəне əртүрлі өндірістік-шаруашылық, инженерлік-құрылыстық əрекеттерінің өркендеуі нəтижесінде жер бедері қарқынды түрде өзгерістерге ұшырауда. Адам əрекетінің нəтижесінде пайда болған жер бедері пішіндері жүктеу/скачать 7.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|