Оқулық Алматы, 012 ƏӨж ббк ə Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»



Pdf көрінісі
бет169/263
Дата26.02.2024
өлшемі7.14 Mb.
#493176
түріОқулық
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   263
httprmebrk.kzbilimabilmajinova-jalpy-jertanu.pdf

Д. Кук, Л. А. Бугенвиль, Ж. Ф .Лаперуза, И .Ф. Крузенштерн, 
Ю. Ф. Лисянский, Ф. Ф. Беллинсгаузен, М. П. Лазарев, О. Е. Ко-
цебу, Ф. П. Литке экспедицияларының нəтижелері ХІХ ортасына 
қарай мұхиттар іліміне өте көп өзгерістер əкеліп, ғылым көкжиегінің 
көтерілуіне жағдай жасады. 
Дəл осы кезеңде Э. Х. Ленц мұхит алаптарының оқшаулануы 


239
«тропиктік» (тереңге қарай температураның төмендеуі) жəне 
екі «полярлық» (тереңге қарай температураның жоғарылуы) су 
массаларының қалыптасуын анықтады. 
Сондай-ақ М .Мори Атлант мұхиты мысалында «Желдер мен 
ағыстар» картасын жасады. Осы екі ғалым Дүниежүзілік мұхит 
географиясының негізін қалаушылар деп саналады.
ХVІІІ ғасырдың ортасы мен ХІХ ғасырдың 60-жылдары мұхиттар 
мен теңіздер туралы жалпы географиялық зерттеулер жүргізіліп, 
алғашқы теңіз жолдары мен теңіз кəсіпшілігінің негізі қалана баста-
ды. 
Дүниежүзілік мұхит географиясының ғылым ретінде 
қалыптасу кезеңінің бас кезінде (ХІХ ғасырдың 60-жылдары мен 
ХХ ғасырдың ортасына дейін) мұхиттар мен теңіздер табиғатын 
компоненттік тұрғыда зерттеулер жүргізіле бастады. Бұл кезеңнің 
соңына қарай мұхит табиғатына түбегейлі зерттеулер жүргізіле бас-
тады. 
Ол зерттеулер «Челленджер», «Витязь», «Фрама» сияқты 
ғылыми-зерттеу экспедициялық кемелері мен Ч. У. Томпсон,
С. О. МакаровЮ. М. ШокальскийВ. В. ДокучаевМ. А. Рыкачов
Н. Н. ЗубовА. В. ЭверлингГ. Шотт сияқты ғалымдар еңбегінің 
нəтижесінде жинақталды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   263




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет