Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық



Pdf көрінісі
бет66/228
Дата29.09.2023
өлшемі7.93 Mb.
#479238
түріОқулық
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   228
Ауылшаруашылық дақылдарының аурулары

Бидай сабағының қара кҥйесі. Бұл кесел Оңтүстік Қазақстан
Қызылорда облыстары аймақтарында күздік бидай егістігін қатты 
залалдайды.
Сабақ қара күйе дертінің ерекше белгілері – ӛсімдіктің сабағында
жапырақтарында және жапырақ қынабында ұзындығы 2 мм-ден бірнеше 
см-ге дейін жететін, пішіні біраз дӛңестеу болып келетін жолақтардың 
пайда болады. Жолақтар алғашында ашық түсті болғанмен де бірте-бірте 
қарайып, қорғасын түсті күйге енеді. Залалданған ұлпа кепкен кезде 
эпидермисі шытынап жарылып, телиоспоралардың қара массасы кӛрінеді. 


84 
Дертке шалынған ӛсімдіктің ӛcyі баялап, масақ орнына дертті ұлпа түзіледі 
(15-сурет). 
Ауру қоздырғышы – Urocystis tritici Koern. саңырауқұлағы. 
Телиоспоралары бірнеше топ құрады. Бұл споралар топтары 1-5 (кӛбіне 2-
3) ұрпақ беретін орталық споралардан және олардың айналасында 5-20 
(кӛбіне 10) ұрпақсыз споралар тобы орналасады (17-сурет). Ұрпақ беруге 
қабілетті споралардың пішіні шар тәрізді немесе сопақша қоңыр түсті, ал 
ұрпақсыздары ашық-сары түсті.
Түзілген телиоспоралар бір айдан соң ӛнед1. Олар ұшында 2-6 
цилиндр тәрізді бір клеткалы базидиоспоралар түзілген бір клеткалы 
базидияға ӛнеді. Базидиоспоралар базидиядан ажырамастан ӛніп, 
инфекциялық жіпшелері ӛне бастаған бидай ұрығын залалдайды. 
Телиоспоралардың ӛнуіне қолайлы температура – 18-24°С, ылғалдыдылық 
– 60% Табиғи жағдайда инфекцияның топырақта сақталу ұзақтығы бір 
жыл, ал тұқымда – саңырауқұлақ бес жылға дейін тіршілікке қабілеттілігін 
жоймайды. Сондықтан ең басты инфекция кӛзі залалданған тұқым болып 
табылады.
17-сурет. Бидай сабағының қара кҥйе ауруы: 1 – дертті ӛсімдік;
2 - ӛсімдік сабағының дертке шалынған бӛлігі; 3 – саңырауқұлақ 
телиоспоралары; 4 – телиоспоралардың ӛнуі және базидиоспоралы 
базидиялардың түзілуі 


85 
Ауруға 
шалдыққан 
ӛсімдіктің 
ӛcyi 
баялап, 
жапырақтары 
майдаланып, 
саны 
азаяды. 
Бұндай 
ӛсімдіктерден түсетін ӛнім мӛлшері, сау 
ӛсімдіктермен салыстырғанда 5 есеге 
азаяды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет