86
19-сурет. Бидайдың үнді қара күйесі:
1 – кесел
шалған бидай масағы;
2 – саңырауқұлақ телиоспоралары
Кеселдің ерекшелігі – масақ тұтас залалданбай, кӛбіне дәнектің
жырашығы немесе ұрық бӛлігі залалданып, күйе
телиоспоралары қара
массаға айналады. Залалданған дәнектерден шіріген балық иісі шығады.
Кесел шалған тұқым ұрығы кейде ыдырамайды да, тұқым ӛну қабілетін
сақтайды. Дерт шамадан тыс меңдесе масақшалар ашылып,
залалданған
дән тӛгіліп топыраққа түседі.
Ауру қоздырғышы –
Neovossia indica Mundkur саңырауқұлағы.
Телиоспоралары сопақша немесе шар тәрізді, диаметрі 18-40 мкм, қабығы
қара-қошқыл, қоңырлау, бетінде торлы бедері бар, ӛскіні түccіз. Споралар
тыныштық кезеңнен ӛткеннен соң 15-25°С температура деңгейінде жуан
базидияға ӛніп, онда 32-128 дана, пішіні ұзынша, сәл иіліп келген
базидиоспоралар түзеді. Кейде телиоспорадан ұзындығы 10-200 мкм
промицелий ӛніп, оның ұшында кӛптеген бір-екі
клеткалы споридиялар
түзіледі. Ӛсіп тұрған кезінде ӛсімдікті гүлдеу кезеңінде базидиоспоралар
және споридиялар залалдайды. Саңырауқұлақ жіпшумағы ӛсімдік бойында
диффузды жетілмейді. Инфекция қоры – залалданған тұқым және топырақ.
Бидайдың ергежейлі сорттары ауруға тӛзімді келеді. Үнді қара
күйесімен залалданған тұқымның тауарлық сапасы мен ӛнгіштігі
тӛмендеп, ӛнім шығымы 10-20% кемиді.
Достарыңызбен бөлісу: