Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық



Pdf көрінісі
бет71/228
Дата29.09.2023
өлшемі7.93 Mb.
#479238
түріОқулық
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   228
Ауылшаруашылық дақылдарының аурулары

Қара бидайдың сабақ қара кҥйесі. Кесел қара бидай ӛсірілетін 
барлық аймақта кездеседі. Дертке шалдыққан ӛсімдіктердің сабақтарында 
(кӛбіне ұш жағында), кейде жапырақтарында, жапырақ қынабында және 
масақтың етек жағында ұзындығы әркелкі, бойлы жолақтар пайда болады. 
Бастапқы кезде жолақтардың беті эпидермиспен кӛмкерулі, реңі қорғасын 
түсті болады. Кейін эпидермис жарылып қара түсті телиоспоралардың қара 
тозаңды массасы түзіледі. Ӛсімдіктің сабағы серпімділігінен айрылып
майысып, салбырап қалады. Залалданған ӛсімдіктер кейде масақтанбайды, 
ал дақылдың жалпы ӛнімі 5-6 есе кемиді.
 
26-сурет. Қара бидайдың сабақ қара күйесі 


94 
Ауру қоздырғышы – Urocystis occulta Rab. саңырауқұлағы (26-сурет). 
Телиоспора түйіршіктерінің пішіні шар немесе эллипс тәрізді, диаметрі 15-
40 мкм ортасында 1-2, кейде диаметрі 10-18 мкм. Олардың айналасында 
жартылай шар тәрізді, басылған, түсі ашық-қоңыр бірнеше клеткалар 
орналасады. Телиоспоралар тыныштық кӛзеңнен ӛтпестен цилиндр 
тәрізді базидияға ӛніп, оның ұшында 4-16 базидиоспоралар түзеді. 
Базидиоспоралардан ӛнген жіпшелер бip-бipiмeн қосылып, ӛсімдікті 
залалдайтын диплоидты жіпшумаққа айналады. Ӛсімдіктің залалдануы 
тұқымның ӛcкiнi пайда болғаннан бастап бірінші жапырақ түзілгенге 
дейін ӛтеді. Аурудың жетілуіне қолайлы жағдай: жылу – 13,5-20°С, 
топырақ ылғалдылығы – 25-40%, ал ылғалдылық 70%-ға дейін артқанда 
инфекцияның дамуы тоқталады. 
Кеселдің инфекция қоры топырақта және тұқымның бойында 
сақталады. Топырақтағы телиоспоралардың тіршілікке қабілеті бір 
жылдан аспайды. Кеселдің зияндылық дәрежесі оның таралуына сәйкес 
болады. 
Жҥгерінің тозаңды қара кҥйесі. Жүгерінің тозаңды қара күйе 
ауруы (27-сурет) республиканың оңтүстік-шығыс, батыс және шығыс 
облыстарында кездеседі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет